.webp){kind=icon}
Малите и средните претпријатија (МСП) во земјите од регионот Адрија имаа измешани перформанси за време на кризата во 2020 година, но заедничко е тоа што тие се покажаа подобри од целокупната економија во годината на избувнувањето на пандемијата, утврди аналитичкиот тим на Блумберг Адрија. Во оваа анализа ги мериме перформансите преку индикаторот на Евростат за додадена вредност по факторот трошоци. Профилот на додадена вредност е во силна корелација со резултатите од реалниот бруто-домашен производ (БДП), при што хрватската економија го презема најголемиот удар, а Србија покажува подобар профил и основна економска отпорност.
Помала продуктивност во однос на ЕУ
Официјалните податоци покажуваат дека МСП во регионот Адрија се помалку продуктивни во споредба со просекот на ЕУ27. Во секоја земја, како и ЕУ27 во целина, тие произведуваат помалку по еден вработен отколку поголемите компании.
„Сметаме дека главни причини за помалата продуктивност се поголемиот пристап до поевтино финансирање за фирмите од поразвиените земји, подобрите практики за истражување и развој во големи компании што им овозможуваат на помалите фирми многу полесно да усвојат нови технологии, подобрите врски во глобалните синџири, релативно поголемиот удел на квалификувана работна сила и поповолната рамка за стекнување финансирање преку различни (алтернативни) канали. Во однос на обемот на производство по единица вработен, фактот дека малите и средните претпријатија се помалку продуктивни од поголемите компании е учебнички пример за природата на функционирањето на малите и средните претпријатија. Тие го плаќаат ’данокот’ за предизвиците поврзани со трудот (на пример - задржување вработени, регрутирање квалификувана работна сила, бенефиции во работењето), за послабиот готовински тек и пристапот до финансирање, за администрирањето на повеќе операции потребни за бизнисот и за маркетингот“, објаснуваат од аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“.
Оттаму додаваат дека анализирајќи ги секторите информации и комуникации, транспорт, складирање и производство во 2020 година, може да се види дека уделот на МСП во прометот или бруто-премиите запишани во регионот Адрија во секоја земја е поголем во однос на ЕУ27. Во споредба со секторот за информации и комуникации, секторите транспорт, складирање и производство покажуваат поизразена позитивна разлика во однос на просеците на ЕУ27, со оглед на комбинацијата на помалку висококвалификувана работна сила во наведените сектори, како и генерално пониски оптоварувања на платите за работодавците.
„Во однос на економската активност за 2023 година очекуваме блага рецесија за Словенија и Хрватска и нагло забавување на економскиот раст во Србија, Босна и Херцеговина и Северна Македонија. Сметаме дека малите и средните претпријатија ќе го следат истиот шаблон на преостанатиот поширок деловен сектор за динамиката на производството во наредните години“, велат од нашиот аналитички тим.
Зголемување на додадената вредност
Тие потенцираат дека сегашното опкружување не фаворизира имплементација на недокажани практики и технологии, што е типично за МСП, како и дека пристапот на малите и средните претпријатија до финансирање ќе биде еден од критичните елементи за развој на бизнисот. Имено, МСП традиционално се соочуваат со пречки во однос на финансирањето, а капиталот сега е поскап и помалку достапен поради борбата на централните банки против инфлацијата.
„Сметаме дека сегашниот статус на МСП им овозможува на регионалните економии да избегнат длабока економска контракција, бидејќи досегашното вклучување на МСП во регионалните економии се совпадна со намалувањето на традиционалното прекумерно потпирање на помал број големи производители. Клучната цел за иднината ќе биде зголемување на додадената вредност по вработено лице како дел од општата патека на конвергенција“, заклучуваат од нашиот аналитички тим.
