.webp){kind=icon}
Земјава е лидер во регионот по искористеност на ИПАРД-средствата, но не и по „тежината“ на реализираните инвестиции, пишува МИА. Тоа го покажуваат официјалните бројки. Aко кај нас просечната исплатена инвестиција е 23.000 евра, во Албанија на пример изнесува 180.000 евра.
Малите инвестиции, некои и по 1.000-1.500 евра, за кои досега се аплицираше преку програмата ИПАРД, ја обременуваа Платежната агенција зашто и за нив, како и за инвестициите од над 50.000 евра, исто е времето на обработка на податоците. Со тоа се одолжуваше и реализирањето на ИПАРД-повиците.
Поради ваквите „слабости“ со имплементацијата на ИПАРД 3 е предвидeнa новина - да се зголеми минималниот праг на инвестициите. За различните мерки минималните прагови ќе бидат различни, како што беше и досега во ИПАРД 1 и ИПАРД 2, но ако за мерката 1 порано минималниот праг беше 1.000 евра, сега се предлага да биде 20.000, за мерката 3 досега беше 10.000 евра, а се предлага да биде 50.000 евра, додека за мерката 7, каде што минималната инвестиција беше 1.500 евра, сега се проценува да биде 10.000 евра, информира МИА.
Како што вели директорот на Платежната агенција, Никица Бачовски, ИПАРД практично ќе ги преземе поголемите инвестиции, а помалите ќе одат преку националните програми за поддршка. На овој начин не само што ќе се растовари работата на Платежната агенција туку и ќе се зајакнат и окрупнат помалите земјоделски производители и бизниси, кои потоа, кога ќе станат поголеми, би аплицирале за поголеми инвестиции и повисоки средства од ИПАРД.
„Според анализите што ги направивме, во земјава се исплаќа просечно најмала реализирана ИПАРД-инвестиција, што значи дека има претежно мали инвестиции што ги поддржуваме преку ИПАРД. Тоа, од друга страна, го зголемува обемот на работа на Платежната агенција. Апликација од 5,000 евра и од 20,000 евра одзема исто време во делот на обработката. Тоа се документите, тоа се процедурите. Кај нас просечна исплатена инвестиција е 23.000 евра, а во Албанија 180.000 евра“, истакнува Бачовски.
Негова оцена е дека зголемувањето на минималните прагови нема да ја намали заинтересираноста за аплицирање.
„Очекуваме, по некоја моја процена, дека нема да дојдеме во ситуација да немаме заинтересирани или да нема апсорпција на средства. Напротив. Сметаме дека ќе се забрза работата на Агенцијата и кога ќе биде објавен повик, наместо 2.000, можеби ќе стигнат 700 апликации, но, веруваме, со иста побарана финансиска поддршка. Така, наместо тој повик да го работиме седум или осум месеци, би го завршиле за пет и многу побрзо ќе има нов повик. Практично, ќе овозможиме почесто објавување повици, на поредовна база, а верувам дека искористеноста ќе се заврши на исто ниво. Сега, иако се радуваме што имаме поголеми ИПАРД-средства, тоа е сериозен буџет и за нас како агенција, но и за корисниците, и треба да го ставиме во функција“, дециден е Бачовски.
Тој најавува и дека за подобра информираност за оваа новина, пред објавувањето на јавните ИПАРД-повици ќе следува кампања.
Според министерот за земјоделство, шумарство и водостопанство Љупчо Николовски значително е намалено времето на чекање за потпишувањето на ИПАРД-договорите, но ефикасноста на Платежната агенција може да биде уште поголема.
„Ако просекот на ИПАРД 1 за чекање на потпишување договори беше 18 месеци, сега е четири. Тоа е и целта на зголемувањето на минималните прагови за инвестиции, да се забрза работата на Платежната агенција, но и да се зголеми искористеноста на средствата. Границата, висината на минималните прагови, сакаме да биде минимум 20.000 евра. Зошто? Досега имаше ИПАРД-проекти што беа заглавени во Платежната агенција или директорот потпишуваше договори за проекти од 1.000 евра, кои ги главеа другите многу поголеми и посуштински проекти. Целта ни е сите мали производители и стартап-агробизниси да ги користат различните други поддршки од националните програми, како продажба од куќен праг, мали винарници, дестилерии, бизнис-план, а во ИПАРД да влезат со поголеми проекти, односно инвестиции“, објаснува Николовски.
Според него, помалите производители имаат ветер во грбот преку програмите од МЗШВ, а дополнително за поголеми инвестиции ќе може да ја користат и ИПАРД. Претставена им е идејата да се регистрираат како задруги за на тој начин да ги користат ИПАРД-мерките.
„На пример, и семејните винарници, како физички лица, имаат опција да користат ИПАРД. Не можат да се јават за мерката 3, која главно се занимава со преработка, зашто таа е само за правни лица, но во мерката 1 постои ’процесирање на фарма’, па оној што е семејна винарница како физичко лице, а има сопствени капацитети од кои може да прави преработки, ќе може да аплицира за опрема“, дообјаснува Бачовски.
Првиот повик ИПАРД 3 треба да биде објавен оваа година и се очекува да „тежи“ над 30 милиони евра. Тоа, како што нагласува министерот Николовски, е повеќе од половина од претходната седумгодишна програма ИПАРД 2, која изнесуваше вкупно 60 милиони евра.
ИПАРД 3 е проектирана на 97 милиони евра, а покрај веќе акредитираните, предвидува и четири нови мерки: „инвестиции во рурална јавна инфраструктура“, наменета за рурални места за инвестиции во патна инфраструктура, водовод, канализација, потоа „лидер“, наменета за финансирање активности и проекти што ќе се реализираат преку локалните акциски групи (ЛАГ), „агроекологија, клима и органско производство“, за финансирање активности за еколошко и органско земјоделско производство, кое ќе придонесе за заштита на животната средина и надминување на влијанието од климатските промени, како и „советодавни услуги“, наменета за советодавни пакети/услуги за земјоделски производители и рурално население, кои ќе се реализираат преку Агенцијата за поттикнување на развојот во земјоделството.
