.webp){kind=icon}
Правилно спроведена супервизија и ефикасен систем на регулација се единствениот начин да се одржи стабилен банкарскиот систем и да се осигури дека довербата во него нема да биде нарушена поради тековните пресврти во секторот и промените што ги предизвика дигитализацијата, се согласија панелистите на конференцијата организирана од медиумската компанија „Блумберг Адрија“ (Bloomberg Adria). Еден од заклучоците на конференцијата е дека регулацијата на банкарскиот сектор во Европа е построга отколку во САД.
„Секогаш кога ќе се потцени довербата, кај луѓето се буди страв, кој е лош сојузник за сите, а особено за банките. Четири банки во Америка почувствуваа што значи тој страв“, изјави во своето излагање гувернерката на Народната банка на Србија, Јоргованка Табаковиќ.
Јоргованка Табаковиќ/Bloomberg Adria
Таа додаде дека системот на надзор и регулација во Србија е поефикасен од некои други, бидејќи го спроведува една институција, а тоа е Народната банка на Србија (НБС).
За тоа колку е важна регулацијата зборуваше и главниот аналитичар на „Блумберг Адрија“, Андреј Кнез, кој рече дека всушност тоа што веќе 15 години се работи на подобрување на регулаторната рамка во Европа доведе до фактот дека банкарскиот сектор сега е во неспоредливо подобра состојба отколку што беше за време на економската криза во 2008 година.
Андреј Кнез/Bloomberg Adria
„Во САД недостигаше дел од таа активност“, рече Кнез, додавајќи дека тоа (меѓу другото) резултираше со неодамнешниот колапс на банки со средна големина во САД.
„Светот брзо се менува и тешко е да се предвиди дури две недели однапред“, изјави Дарко Поповиќ, претседател на Извршниот одбор на Банка Интеса а.д. Белград. За време на панелот на кој учествуваше рече дека се гледа голема флуктуација на очекувањата, која била видлива особено во претходната година. „Од 469 економски кризи, економистите на Меѓународниот монетарен фонд однапред предвидоа само четири годишно“, додаде банкарот.
Властимир Вуковиќ, претседател на Извршниот одбор на НЛБ Комерцијална банка а.д. Белград, се согласи со оцената дека банкарскиот сектор е стабилен, додавајќи дека луѓето често реагираат емотивно на вестите за кризи во банкарскиот сектор. „Факт е дека некои банки сè уште бележат раст на кредитите, а стапката на лоши заеми сè уште е еднакво ниска“, рече тој.
Инфлацијата ја расипува сликата
Иако вишоците на ликвидност се големи, има мало забавување на кредитната активност, што пред сè беше предизвикано од повисоките каматни стапки од централните банки и високата инфлација, оценуваат некои од економистите.
„Инфлацијата не треба да се потценува. Можно е базната инфлација од еврозоната да остане покачена и овој месец“, рече Милош Зечевиќ, извршен директор за управување со средства и обврски (актива и пасива) од Ерсте банка.
Bloomberg Adria
За потсетување, инфлацијата во еврозоната во февруари забави на 8,5 отсто, додека базичната инфлација продолжи да расте, достигнувајќи рекордни 5,6 отсто, што е највисока вредност од воведувањето на еврото.
„Еден дел од монетарната политика се однесува на НБС, но на оние заеми што се индексирани во евра најмногу влијаат одлуките на Европската централна банка (ЕЦБ)“, објасни Зечевиќ, додавајќи дека е тешко да се проценат одлуките на централната банка на еврозоната. „Досега се чини дека тримесечниот Еурибор би можел да достигне околу 3,5 отсто до летото оваа година, а исто така сега се очекува дека ЕЦБ ќе ги зголеми каматните стапки за вкупно половина процентен поен (две зголемувања од по 25 базични поени )“, рече банкарот.
Подносливо во моментов
„Сегашното ниво на каматни стапки не е проблематично, бидејќи повеќето компании можат да ги поднесат и во однос на сервисирањето на долговите и во однос на новото задолжување“, рече Поповиќ.
Тој додаде дека натамошното зголемување на цените на задолжувањето може да има негативни последици, но дека ситуацијата е таква што процентот на должници што немаат проблеми со отплатата е „далеку над 90 проценти“, како за населението, така и во однос на стопанството. „Моето посакувано сценарио е да останеме таму каде што сме“, заклучи банкарот, додека Кнез претходно оцени дека шокот создаден во банкарскиот сектор во САД е еквивалентен на зголемување на каматните стапки од страна на Федералните резерви за половина процентен поен.
Според податоците на НБС, инфлациските очекувања на финансискиот сектор и економијата во февруари се малку пониски во однос на две и тригодишни проекции. Од друга страна, едногодишните инфлациски очекувања не се променети во однос на претходната анкета.
И Вуковиќ смета дека сегашните цени за задолжување се подносливи. „Компаниите мора да живеат и работат. Заемите за ликвидност се неопходни, а на компаниите им се потребни за да можат да опстанат. Забавувањето е забележливо, но важно е банката да биде блиску до својот клиент и заедно да донесуваат одлуки“, рече Вуковиќ, а особено посочи дека е потребна поголема вклученост на банките во кредитирањето на одржливото земјоделство, бидејќи цените на храната се главен фактор за вкупната инфлација.
Дигитализацијата и болките што ја придружуваат
Друг предизвик со кој се соочуваат банките се дигитализацијата и потребата од доволно подобрување на заштитните системи за да не се доведе во прашање безбедноста на плаќањата. „Важноста на дигитализацијата, особено во светот на финансиите, беше можеби највидлива во регионот во Хрватска, кога земјата се префрли од куната на еврото како официјална валута“, рече Тамара Перко, директорка на Хрватското здружение на банки.
Владимир Ѓорѓевиќ/Bloomberg Adria
Таа додаде дека без дигитализација ќе биде многу потешко да се издаваат таканаречени државни обврзници, кои првенствено се наменети за населението, а заинтересираните може да ги купат и преку мобилен телефон.
Небојша Бјелотомиќ, генерален директор на иницијативата „Дигитална Србија“, за време на панелот рече дека дигитализацијата и автоматизацијата се процеси што не можат да се запрат сега и дека промените веројатно ќе се случат побрзо отколку што повеќето очекуваат.
„Од друга страна, еден од најголемите проблеми е зачестеноста на сајбер-нападите, кои главно се насочени против компании од финансискиот сектор“, изјави Владимир Ѓорѓевиќ, генерален директор на „Виза“ (Visa) за Југоисточна Европа. „Сајбер-нападите се случуваат на секои осум секунди“, рече Ѓорѓевиќ, додека Ива Роговиќ Лекиќ, потпретседател на „Марш Мекленан“ (Marsh McLennan), додаде дека сајбер-нападите се поголема опасност од шумските пожари. Според податоците од компаниите на „Виза“, најчест тип се таканаречените фишинг-напади.
