.webp){kind=icon}
Економијата на Обединетото Кралство ќе се соочи со деценија изгубен раст доколку владата не постапи по даночните олеснувања за инвестиции, протоколот за Северна Ирска и намалување на работната сила, предупредува Конфедерацијата на британската индустрија (ЦБИ).
Во својата најнова прогноза, од ЦБИ велат дека Обединетото Кралство веќе влезе во „кратка и плитка“ рецесија што ќе значи дека до крајот на 2024 година деловните инвестиции ќе паднат за девет отсто под нивото од 2019 година, а продуктивноста два отсто под трендот од пред пандемијата. Генералниот директор на ЦБИ, Тони Данкер, рече дека Велика Британија се чини дека се повлекува од приоритетите кои ги наведе премиерот Риши Сунак во февруари кога беше министер за финансии, и сега ги отстранува стимулациите за инвестиции и иновации и напушта каков било план за раст. „Британија е во стагфлација - со вртоглаво растечка инфлација, негативен раст, пад на продуктивноста и деловните инвестиции“, рече Данкер. „Компаниите гледаат потенцијални можности за раст, но недостатокот на „причина за верување“ ќе предизвика паузирање на инвестициите во 2023 година. Владата може да го промени тоа. Ќе видиме изгубена деценија на раст ако нешто не се направи“.
Темната перспектива оди заедно со прогнозата дека економијата ќе се намали за 0,4 отсто следната година бидејќи кризата на трошоците за живот ќе ја намали потрошувачката на домаќинствата, а каматните стапки ќе се зголемат на четири отсто.
БДП ќе закрепне во 2024 година со раст од 1,6 отсто. Според прогнозите на ЦБИ, невработеноста ќе се зголеми за околу 500.000 од 3,6 на пет отсто следната година, додека инфлацијата, која моментално изнесува 11,1отсто ќе ги притиска приходите на домаќинствата и во 2023 година и ќе остане над целта од 2,6 отсто до крајот во 2024 година „Британија не успева да инвестира во капитал, луѓе и идеи колку што треба во споредба со нашите конкуренти од Г-7, а ставот на Сунак беше дека владата треба да игра улога во тоа да се промени“, рече Данкер. „Но, вистината е дека сè уште немаме план.
Мрачните проекции на ЦБИ следат по прогнозите за уште подлабока рецесија од страна на Банката на Англија, Канцеларијата за буџетска одговорност и Организацијата за економска соработка и развој. ЦБИ очекува Велика Британија да ја доживее втората најлоша рецесија меѓу големите економии по Германија. Постојаната слаба продуктивност и деловните инвестиции „не навестуваат добро за потенцијалот за раст на земјата“, се вели во извештајот.
Данкер вели дека владата може да преземе чекори за да ја врати довербата меѓу бизнисите и да го поттикне растот, главно преку големи даночни олеснувања за инвестициите. Во април истекува големото ослободување од корпоративниот данок и даночната стапка се зголемува за шест процентни поени на 25 отсто.
ЦБИ побара ослободувањето да се замени со тоа што сите пари вложени во во постројки и машини ќе бидат одбиени од оданочената добивка. Рајн Њутн-Смит, главен економист на ЦБИ, вели дека тоа ќе чини 10 милијарди фунти во првата година, но нема да има фискални трошоци на долг рок. Даночните олеснувања ќе отклучат дополнителни 50 милијарди фунти капитални инвестиции годишно до крајот на деценијата и ќе додадат четвртина процентен поен на стапката на раст во земјата, соопшти ЦБИ.
Деловните инвестиции веќе се далеку под инвестициите во главните економски ривали во Европа и САД. Без даночни олеснувања ќе заостанат уште повеќе. Данкер рече дека времето истекува. Тој призна дека минатомесечната изјава, во која министерот за финансии најави заштеда од 55 милијарди фунти за консолидација на јавните финансии, е неопходна за да се обезбеди економска стабилност, но предупреди дека „земјата нема план за раст“.
Неопходно е да се направи план за зголемување на продуктивноста и зголемување на понудата на работна сила, вели тој. Велика Британија е единствената голема напредна економија со помалку вработени отколку пред пандемијата. „Имаме повисоки нивоа на долгорочно боледување од другите земји и нашиот здравствен систем е очигледно под притисок“, рече Данкер.
„Тоа е необична британска околност што бара необичен британски одговор. Разговаравме со владата за обезбедување стимулации за професионално здравје, приватно осигурување или на друг начин, за да се вратат работниците на работа. Во моментов, владата се потпира на националниот здравствен систем, (НХС). Мислам дека тоа не е веродостојно, со оглед на состојбата во него“.
Допрецизирањето на протоколот за Северна Ирска, контроверзниот договор по Брегзит кој ја регулира трговијата на границата меѓу Северна Ирска и Република Ирска, кој останува главен извор на тензии со Европската унија, ќе го поттикне растот со приближување на Обединетото Кралство до ЕУ.
„Откако ќе го решиме протоколот, тогаш ќе почнат да се отвораат сите други можности“, рече Данкер.
Данкер додаде дека владата создаде вакуум кој би го поттикнал зелениот раст, чекорот назад е од времето на премиерот Борис Џонсон. „Големиот политички лост што недостасува е зелениот раст“, рече тој. „Постои вистинска и широко распространета загриженост дека оваа влада се уназади во однос на зелениот раст. Зелената агенда може да биде убедливо најголемата награда за економскиот раст на Британија во конкуренција со остатокот од светот“.
