.webp){kind=icon}
Кога санкциите ја направија тврдината Русија, што тој помогна да се изгради, да изгледа помалку непробојна, Максим Орешкин, излезе со гамбит за да се обиде да ја прекине економската опсада.
Војната на Русија против Украина сè уште не беше влезена во првиот месец, а нејзиниот блицкриг веќе се претвораше во застој. Економскиот удар беше исто така суров, бидејќи владата се бореше да избегне неисполнување на обврските и рубљата влезе во пад.
На 23 март, Владимир Путин возврати, барајќи од руските противници во Европа да ги платат своите огромни сметки за нејзиниот природен гас во рубли.
Орешкин, 40-годишниот економски помошник на претседателот, бил автор на потегот за раскинување на договорите, според официјални лица запознаени со ова прашање.
Од инвазијата на 24 февруари, тој се истакна како клучен член на внатрешниот круг на Путин кога е во прашање економската политика, еден од неколкуте инсајдери со западно финансиско искуство кои сега помагаат да се координира одговорот на Кремљ.
„Тие сега се преокупирани со тоа како да ги заобиколат санкциите и тоа го прават доста успешно“, вели Сергеј Гуриев, економист кој ја советуваше владата во раните години од владеењето на Путин, но подоцна побегна во Париз, каде што сега е ректор на Sciences Po. „Но, сите заработени пари одат за финансирање на војната“, додава тој.
Избегната штета
Одбраната му помогна на Кремљ да ја избегне најголемата економска штета од која се плашеше кога првпат беа воведени санкциите. Аналитичарите сега гледаат контракција за половина под очекуваната за оваа година. Рубљата закрепна од своите рани загуби за да прикаже врвен перформанс додека десетици милијарди долари и евра се влеваат за енергија и друг извоз.
Со искористување на влијанието на Русија врз испораките на гас во Европа, барањето за исплата во рубли на Орешкин му овозможи на Путин ситуација во која изгледа дека тој се справува со првичниот напад на санкциите. Тоа на крајот ја принуди ЕУ да отстапи бидејќи повеќето од главните потрошувачи ги потпишаа новите услови кои вклучуваат барање за отворање специјални сметки во „Гаспромбанк АД“, со што заемодавачот се чува ослободен од санкции.
Bloomberg
„Сметам дека ефектот од користењето на шемата рубли за гас е позитивен“, изјави Орешкин за Bloomberg, одбивајќи да ја коментира неговата улога во нејзиното осмислување.
Тој дошепнува реторички бисери кои потоа завршуваат во претседателските говори. Измисли фраза што Путин наскоро ја повторуваше одново и одново, опишувајќи го запленувањето на руските меѓународни резерви како всушност „неисполнување на обврските“ од страна на САД и Европската унија кон Русија.
Тој, исто така, помогна во изготвувањето планови за ограничување на последиците бидејќи руските банки се отсечени од услугата за финансиски пораки SWIFT и ги потисна повиците од други влијателни инсајдери за поголема државна контрола додека руската економија станува изолирана од светот, со кој Орешкин и неговите сојузници некогаш се обидуваа да воспостават потесни врски.
Путин го понесе со себе на неодамнешното патување во Иран, земја која има децениско искуство како се надминуваат западните санкции. Запрашан за идеите на исламската република за надминување на ограничувањата, Орешкин се пофали: „нашите се многу подобри“.
Како поранешен банкар во руската единица на Societe Generale SA, тој сега го користи своето западно искуство за да го ослаби влијанието на санкциите. Орешкин е дел од кликата на функционери кои долго време се обидуваат да чекорат по тенката линија меѓу креирање економска политика погодна за инвеститорите и растечката репресија на Путин.
Војната го направи тој чин на рамнотежа целосно невозможен, при што Орешкин и неговите колеги се погодени со санкции додека нивните економски политики се во служба на воената машина на Кремљ.
Не „одбранливо“
„Можам точно да видам како некој од технократите би рекол: 'Еве, ја правам оваа навистина важна работа за платните системи, за банкарството, ова е мојата област на одговорност. Ја одржувам стабилноста и ќе продолжам да го правам тоа“, вели Џејкоб Нел, кој како економист за Русија во Morgan Stanley еднаш одвел инвеститори за да се сретнат со Орешкин.
„Тоа беше одбранливо пред 24 февруари, но не и потоа“, додаде Нел, кој сега е член на меѓународна работна група која ги советува САД и Европа за тоа како да дизајнираат санкции против Русија.
Орешкин е дел од транзициската генерација што го помина крајот на советската ера, а своите тинејџерски години ги мина во период кој во Русија стана познат како бурните 90-ти, време на тешкотии и економска смелост.
Триесет години помлад од Путин, тој беше помладиот од двата сина во семејството на московски академици, растејќи во свет настрана од тешките почетоци на претседателот во повоениот Ленинград.
Bloomberg
Клика од технократи
Орешкин е во кликата технократи заедно со заменик-гувернерот на Банката на Русија, Алексеј Заботкин (44) и заменик-министерот за финансии, Владимир Количев (39). Дипломирани во елитните руски економски училишта, тие зазедоа позиции кај европските заемодавци преку државната инвестициска банка ВТБ Капитал, пред да добијат назначувања за врвни државни функции.
Напуштајќи го приватниот сектор, тие се посветија на изградбата на финансиската тврдина на Путин. Колку што Путин беше поостар со критичарите и ривалите во странство и дома, толку тие стануваа понезаменливи во градењето на отпорност за одржување на економијата кога ќе дојдат големите шокови.
За време на неговиот тригодишен мандат во Министерството за финансии, Орешкин беше меѓу функционерите кои смислија механизам за пренасочување на стотици милијарди долари од приходите од извозот на нафта и гас во суверен фонд за да му помогне на Кремљ да надмине кризи од типот на првите бранови на американски и европски санкции поради Крим во 2014 година.
Меѓутоа, годините на заштита од санкции и создавање резерви не беа доволни за да се одбрани економијата по инвазијата. САД и нивните сојузници замрзнаа голем дел од резервите од 600 милијарди долари што политиката на Орешкин помогна да се акумулираат. И покрај сите негови напори да ја пренасочи вината, Русија не успеа да ги исплати долговите и банкротира за прв пат по еден век. Економијата не оди толку лошо како што се стравуваше во пресрет на инвазијата, но сè уште е на пат кон една од најдлабоките рецесии во последните децении.
До неодамна гледан како политичар од лесна категорија, Орешкин особено се истакна како економска десна рака на претседателот во војна.
Bloomberg
„Путин сè уште им верува на нашите економисти“, вели Гуриев.
Додека некои моќни играчи на Кремљ се залагаат за повторно воспоставување на државна контрола врз економијата, Орешкин ги одбива ваквите предлози, засега успешно.
„Русија нема да ја напушти пазарната економија“, рече Орешкин како одговор на прашањата на Bloomberg. „Напротив, таа се движи во спротивна насока. Приватната иницијатива сега е особено охрабрена. Тоа постојано го забележува и претседателот во неговите говори“, додава тој.
Сепак, се чини, дека заедно со неговите сојузници сè повеќе ја прифаќаат острата реторика на некогаш маргиналните руски критичари на западниот капитализам.
Орешкин неодамна ја спореди американската валута со „дрога што се користи за да се создаде зависност во целиот свет“.
Настрана реториката, досега преземените антикризни мерки во голема мерка се држат до книгата за потези што се потпира на мејнстрим економија, при што креаторите на политиката веќе ја укинаа контролата на капиталот што се користеше за да се запечати Русија по инвазијата.
Сепак, според Константин Сонин, економист на Универзитетот во Чикаго, роден во Москва, кој долго време е критичен кон политиките на Путин, ова не е доволно за да го осигураат своето дело.
„Сега нивната работа не се разликува од работата на високо платените службеници во владата што води криминална војна“, посочува тој.
