.webp){kind=icon}
По најтурбулентниот месец од финансиската криза во 2008 година, банките се најдоа во невозможна позиција.
Одржувањето на стапките на депозитите блиску до нула станува сè понеодржливо, со колапсот на банките „Силикон валеј“ (СВБ), „Сигначур“ и „Силвергејт“, што ги стави штедачите во состојба на готовност да бараат подобри, побезбедни алтернативи. Но подигањето на банкарските стапки доволно за натпревар со фондовите на пазарот на пари, исто така, не е поттик што би ги соборил профитните маржи и потенцијално би ги зголемил цените на акциите.
Ова принудува на преиспитување на традиционалната улога на заемодавците во американскиот финансиски систем и економија - и дали има премногу од нив.
Превирањата покажаа дека има и други места каде што луѓето и компаниите можат да ги сместат своите резервни пари и да добијат подобра камата. Во текот на изминатите три недели она што беше бавно бегство од штедните сметки со низок принос стана турбоспринт во потрага по алтернативи со поголема заработка. А помалите банки ја чувствуваат болката многу поакутно од големите. Депозитите на таквите заемодавци паднаа за 120 милијарди долари во неделата што заврши на 15 март, додека депозитите во 25-те најголеми фирми се зголемија речиси за 67 милијарди долари, покажаа податоците на Федералните резерви.
Повеќе од една деценија банките беа во можност да им плаќаат најниски стапки за штедачите. Кога Банката на федералните резерви (ФЕД) ги намали каматните стапки во финансиската криза, започна ера на ниски стапки, што им овозможи на банките да позајмуваат евтино и да остваруваат огромни профити од кредитирањето.
Сега теренот се поместува. ФЕД ја зголемуваше својата референтна стапка за задолжување во текот на изминатата година во обид да ја намали инфлацијата - но банките бавно ги зголемуваат стапките што им ги нудат на клиентите, плашејќи се што ќе им направи тоа на нивните маржи.
„Суштината во тоа е дека депозитите навистина се земаа здраво за готово многу долго време поради опкружувањето со нулта каматна стапка, а сега тоа е целосно променето“, вели Џозеф Плевелич, виш истражувачки аналитичар во „Пекин Харди“ (Pekin Hardy Strauss Wealth Management).
Дури и пред брзиот колапс на банките, заемодавците се соочуваа со притисок од агресивното зголемување на каматните стапки на ФЕД. Инвестициите и заемите со пониски приноси ја намалуваат профитабилноста на банките иако станува поскапо да се позајмуваат пари за финансирање на понатамошно кредитирање.
Од друга страна, фондовите на пазарот на пари беа многу повешти во пренесувањето на зголемувањата на каматните од страна на ФЕД. Сега во нив се акумулирани рекордни 5,2 билиони долари, а некои предвидуваат дека со протокот од банките до фондовите, сумата може да се зголеми уште повеќе.
Паричните фондови чуваат готовина во краткорочни инструменти, како што се државни записи или договори за откуп, и го пренесуваат она што го заработуваат на инвеститорите. Иако непосредната загриженост околу колапсот на банките попушти, инвеститорите продолжија да внесуваат готовина во паричните фондови, втурнувајќи околу 66 милијарди долари во трезорите во неделата што заврши на 29 март, според Институтот за инвестициски компании (Investment Company Institute).
Помалку позајмување
Транзицијата од банкарски сметки и други инструменти веројатно ќе стави повеќе готовина во џебовите на долгорочните штедачи, но постои загриженост дека недостигот од депозити ќе ги остави САД со локални и регионални банки што имаат помалку пари за позајмување - а тоа, пак, може да го запре растот и да ја влоши нееднаквоста.
Многу банки едвај се обидуваат да се натпреваруваат со фондовите на пазарот на пари за да ги привлечат клиентите назад. Тие или не сакаат или не можат да ги зголемат стапките на депозитите бидејќи сè уште трпат загуби од инвестирањето во средства со пониски приноси од периодот пред да почне ФЕД да ги зголемува стапките. Некои банки што понудија повисоки стапки пропаднаа: „Сигначур“ и СВБ нудеа едни од највисоките стапки на депозити во индустријата.
Bloomberg
Дури и најмалите банки во земјата играат важна улога во економијата. Извештајот на Федералната корпорација за осигурување депозити за 2020 година покажува дека локалните банки - институции со актива од 10 милијарди долари или помалку - држеле 36 отсто од заемите за мали бизниси, иако тие сочинуваат само 15 отсто од вкупните кредити во секторот.
Банкарските заеми се клучен извор на финансирање за малите бизниси, кои вработуваат околу 46 отсто од Американците што работат во приватниот сектор и имаат создадено речиси две третини од работните места што се отворени од 1995 година, според американската администрација за мали бизниси.
Изгледите за зголемување на нееднаквоста во богатството - тренд што ФЕД требаше да го смени како дел од својата рамковна промена во 2020 година - се чинат големи за економистите, вклучувајќи и за Кришнамурти Субраманијан, управен директор на Меѓународниот монетарен фонд (ММФ).
Локалните и регионалните банки се клучни заемодавци за поединци и мали бизниси, далеку од најголемите и најбогатите градови во Америка.
„Луѓето што се нивни клиенти, а не се толку богати, ќе бидат најпогодени од кризата за помалите банки“, смета Субраманијан, поранешен главен економски советник на индиската влада. „Големите банки нема да бидат погодени овој пат“.
Пополнување на празнината
Засега се зауздени последиците од егзодусот на депозити. ФЕД, заедно со Федералните банки за станбени кредити, пополни голем дел од празнината во финансирањето. А одлуката на Федералната корпорација за осигурување депозити (FDIC) да ги поддржи претходно неосигурените депозити во СВБ и „Сигначур“ помогна да се олесни загриженоста на некои штедачи за безбедноста на банките.
Меѓутоа, познавачите велат дека тие чекори можат само да купат време и одливот на средства од заемодавците веројатно ќе продолжи.
„Додека регулаторите или владата не кажат дека всушност сите депозити се осигурени, стандардното осигурување не е особено важно“, вели Џозеф Мевора, виш извршен директор на „Емпајр валуејшн“ (Empire Valuation Consultants). „Во текот на следните неколку месеци ќе имаме постојан одлив од тие банки“.
Постојаното повлекување на депозитите не е единствениот предизвик со кој се соочуваат банките.
Откако започна борбата на ФЕД против инфлацијата, банките гледаа како вредноста на нивните значајни обврзници еродира, бидејќи долгот купен кога стапките беа пониски вреди помалку како што растат стапките. Истото тоа може да се каже и за хипотеките и другите кредити што банките ги даваа кога клиентите што сакаа да се задолжат со ниски каматни стапки го правеа тоа по стапки што не варираат.
ФЕД
Depositphotos
Додека сметководителите ги заштитија банките од најлошите ефекти на тие нереализирани загуби, банките сè уште се соочуваат со значителни превирања што ќе им наштетат на профитот на краток рок и може да предизвикаат поголема штета.
Тесна маржа
Дури и пред последната криза беше јасно дека некои банки пропуштаат депозити, притискајќи ги повеќе да се потпираат на алтернативни извори на финансирање, како што е системот FHLB (анг. The Federal Home Loan Banks, Федералните банки за станбени кредити се 11 банки спонзорирани од американската влада, кои обезбедуваат ликвидност за членовите на финансиските институции за поддршка за домување и вложување во заедницата).
Некои исто така одговорија со зголемување на стапките што ги понудија на депозитите во обид да ги вратат штедачите, но, и покрај тоа, просечните стапки останаа далеку под она што може да го понудат заедничките фондови и другите опции.
Зголемените каматни стапки на штедните сметки и потврдите за депозити може да привлечат готовина, но исто така веројатно ќе ја намалат нето-каматната маржа на банките или NIM, клучна мерка за нивното финансиско здравје што споредува колку тие заработуваат од каматоносните средства, како што се заемите, наспроти тоа што го исплаќаат за каматоносните обврски како што се депозитите.
„Таа бројка за заработка ќе биде многу полоша“, вели аналитичарот на „Ес енд пи глобал“ (S&P Global), Натан Стовал. Тој рече дека тоа може да доведе до консолидација, доколку ситуацијата ги турне директорите на банките што веќе размислувале за продажба.
„Можеби сте биле подготвени да прифатите одредена компресија на маржата. Можеби сте биле подготвени да прифатите пад од пет проценти на заработката“, посочува Стовал. „Но дали сте подготвени да прифатите 10 или 15? Мислам дека тоа може да турне многу луѓе преку работ“.
