.webp){kind=icon}
Заштитниот слој на Земјата е на пат да заздрави во рок од четири децении, бидејќи штетните хемикалии што се пренесуваат преку воздухот постепено се отстрануваат, што помага во заштита на луѓето од сончевите зраци и го ограничува глобалното затоплување, соопшти научната комисија од Обединетите нации (ОН).
Научниците во 1985 година првпат идентификуваа дупка во озонската обвивка, која помага да се филтрираат ултравиолетовите зраци од сонцето. Во 1987 година беше постигнат меѓународен договор за постепено исфрлање на гасовите, вклучувајќи ги и хлорофлуоројаглеродите (CFC), кои се користеа во производи како што се климатизери, фрижидери и дезодоранси, но го разградуваа озонот во горната атмосфера.
Ажурирањето на т.н. Монтреалски протокол од 2016 година, исто така, ги елиминира флуоројаглеводородите (HFC), кои не го осиромашуваат директно озонот, но имаат силен ефект на климатските промени.
„Откако хемикалиите беа забранети, има забележително обновување во горниот слој на стратосферата“, се вели во извештајот на научниот панел за процена на Монтреалскиот протокол, кој се ажурира на секои четири години. Со исфрлањето на HFC, исто така, се избегнува и затоплување од околу 0,5 Целзиусови степени до 2100 година.
„Акцијата во врска со озонот претставува преседан за климатските активности. Нашиот успех во постепеното укинување на хемикалиите што го надразнуваат озонот ни покажува што може и што мора да се направи, како прашање на итност, за да се оддалечиме од фосилните горива и да се намалат стакленички гасови и така да се ограничи зголемувањето на температурата“, рече професорот Петри Таалас, генерален секретар на Светската метеоролошка организација.
Доколку актуелните политики останат во сила, се очекува озонската обвивка да закрепне на нивоата од 1980 година, односно од пред појавата на дупката, до околу 2066 година над Антарктикот, до 2045 година над Арктикот и до 2040 година за остатокот од светот. Дупката, која се наоѓа над Антарктикот, се намалува по површина и длабочина од 2000 година, се вели во извештајот. Сепак, предлозите да се користи геоинженеринг во атмосферата за да се намали глобалното затоплување со рефлексија на повеќе сончева светлина во вселената може да имаат несакани последици, вклучувајќи и одложување на обновувањето на озонот, се предупредува во извештајот.
Други фактори, вклучувајќи и лансирање ракети и почести интензивни шумски пожари, предизвикани меѓу другото и од климатските промени, исто така, може да го одложат закрепнувањето, а потребни се повеќе истражувања за да се разбере колку ќе го одолжат заздравувањето.
„Монтреалскиот договор, кој често се смета за успешна приказна во меѓународните преговори за животната средина, е многу важен за современите напори за намалување на емисиите на јаглерод и за ублажување на климатските промени“, велат од ОН.
„Влијанието што го имаше Монтреалскиот протокол врз ублажувањето на климатските промени не може да биде пренагласено“, изјави Мег Секи, извршна секретарка на Секретаријатот за озон на програмата на Обединетите нации за животна средина.
