Набрзо откако претседателот Доналд Трамп ја презеде функцијата, Службата за имиграција и царина на САД приведе Германка што влегла во Соединетите Американски Држави од Мексико пред повеќе од еден месец. Неколку недели подоцна канадска актерка беше задржана 12 дена во центри за притвор на јужната граница поради бирократски проблеми со нејзината работна виза. Француска научничка што патуваше на конференција за астрономија беше задржана еден ден на аеродромот во Хјустон и ѝ беше наредено да се врати дома.
Превирањата на границата на САД, особено споровите за документацијата, не се невообичаени, велат странските дипломати. Но притворањата станаа невообичаено сурови и долги во краткото време откако Трамп се врати во Вашингтон, додаваат тие. А насловите во медиумите се бизарни, нешто што на новата администрација или не ѝ пречи или не може да го контролира. „Граничните агенти имаат нови наредби, па затоа се малку построги“, вели еден европски конзуларен службеник, кој побара да не биде именуван. „Сепак, се чини дека владата на САД испраќа предупредување“.
Предупредување за што? Службата за царина и гранична заштита на САД (ЦБП – англ. CBP) наведува дека намалувањето на нелегалните преминувања им овозможило на нејзините службеници да се фокусираат повеќе на темелни гранични проверки. „Патниците што легално ја преминуваат границата нема зошто да се плашат од овие мерки“, вели Хилтон Бекам, помошник-комесарка за јавни работи во ЦБП. „Сепак, оние што имаат намера да влезат во Соединетите Американски Држави лажно и со лоша намера не треба ни да се обидуваат“. Поради зголемената контрола и обичните туристи, учесниците на конференции и деловните патници се најдоа среде вкрстен оган, вклучувајќи ги и тие што доаѓаат од традиционалните сојузници на САД. Како што медиумите низ светот ги објавуваат приказните за непријатностите на границите, првите показатели упатуваат на тоа дека на САД им претстои пад на бројот на странски посетители.
Bloomberg Businessweek
Резервациите за летови од Канада до Соединетите Американски Држави се намалија за неверојатни 70 проценти до септември во споредба со истиот период минатата година, според извештајот на „ОАГ авиејшн ворлдвајд“ (OAG Aviation Worldwide), компанија што обезбедува податоци и анализи за авијацијата и воздухопловната индустрија. Овој пад исто така може да биде и одраз на канадскиот бојкот на американските производи по заканите на Трамп за воведување царини за Канада, како и растечката загриженост околу неговата најава дека Канада треба да стане 51-та американска држава. Себастијан Базен, извршен директор на француската хотелска групација „Акор“ (Accor SA), која поседува десетици хотелски брендови, вклучувајќи ги „Фермонт“ (Fairmont) и „Софител“ (Sofitel), за телевизијата „Блумберг“ изјави дека резервациите од Европа во САД за летово се намалиле за 25 проценти. Тој претпоставува дека за тоа меѓу другото придонел и негативниот публицитет поради притворањата на границите.
Адам Сакс, претседател на компанијата „Туризам економикс“ (Tourism Economics), очекуваше дека меѓународните пристигнувања годинава ќе се вратат во нормала по продолжениот пад поради пандемијата на ковид. Сега тој вели дека патувањето нема да се врати во нормала до 2029 година, што би можело да влијае на Светското првенство во фудбал во 2026 година, кое го организираат САД, Мексико и Канада, како и на Олимписките игри во Лос Анџелес во 2028 година. „Тој период од пред пандемијата до целосно закрепнување во суштина ќе трае една деценија“, вели тој. Граничните притворања во комбинација со трговските војни на Трамп и зближувањето со Русија би можеле особено да ги охрабрат Европејците и Канаѓаните да патуваат на друго место. „Сите овие работи меѓусебно се надоврзуваат и ги прават Соединетите Американски Држави еден вид глобален отпадник кога станува збор за туризмот“, вели Сакс.
Тој предвидува помалку драстичен пад во 2025 година, при што бројот на канадски посетители ќе се намали за 20 проценти, а вкупниот пад ќе биде 9,4 проценти во однос на 2024 година. Сепак, дури и тие промени би резултирале со загуба од девет милијарди долари во трошењето на патниците и туристите. „Друга иронија е што царините беа дизајнирани да помогнат во намалувањето на трговскиот дефицит на САД, но непосредните ефекти во однос на патувањето му штетат на трговскиот биланс на САД“, вели Сакс. Според Бирото за економски анализи на САД, странските посетители во 2019 година потрошиле 20 милијарди долари повеќе во САД отколку што американските граѓани потрошиле во странство. „Значи, во трговскиот биланс тоа всушност се појавува како позитивен придонес“.
Иако брегзит не може директно да се спореди со тактиките на Трамп, неговите долгорочни ефекти врз патувањата можат да послужат како навестување за тоа со што веројатно ќе се соочат САД на долг рок. Кога Обединетото Кралство ја напушти Европската Унија во 2020 година, со што им стана невозможно за другите Европејци да влезат без пасош, туризмот и деловните патувања претрпеа сериозен удар. Пандемијата го зголеми падот, а според некои показатели работите никогаш не се вратија целосно во нормала. Националната туристичка организација „Визит Бритаин“ (VisitBritain) предвидува дека посетителите на Велика Британија ќе потрошат 93 проценти повеќе во 2025 година отколку во 2019 година – бројки приспособени на инфлацијата. Во Соединетите Американски Држави властите велат дека туристичката индустрија во 2022 година придонела со 2,3 трилиони долари во американската економија, обезбедувајќи околу 9,5 милиони работни места. „Странските посетители се од клучно значење за американската економија“, наведува Американската асоцијација за туристичка и патна индустрија „УС Травел асосиејшн“ (US Travel Association), која ги претставува интересите на бизнисите во овој сектор.
Патниците што веројатно ќе бидат запрени на границата, без разлика дали тоа е оправдано или не, веќе имаат белешка во системот на ЦБП што вообичаено би ја внел службеник за време на претходната посета, рече Џејкоб Сапочник, адвокат за имиграција со седиште во Сан Диего. „Сепак, во одреден момент за време на испрашувањето, ситуацијата станува непријатна“, вели тој.
„Порано луѓето едноставно ќе беа одбиени или вратени назад. Сега службениците велат дека не ги исполнувате условите за влез, дека ќе бидете депортирани. Но тие не го кажуваат тоа гласно. Во следниот момент веќе сте притворени или депортирани“.
Bloomberg Businessweek
На пример, тука е случајот на Џесика Броше, за кој нашироко се зборуваше. Оваа уметничка за тетоважи од Берлин, која во јануари патуваше на уметничка изложба во Лос Анџелес, помина недели во притвор откако граничните службеници ја обвинија дека наводно работела нелегално за време на претходната посета на Соединетите Американски Држави.
Француски научник, чие име не беше објавено, во својот телефон имал чувствителни информации од Националната лабораторија во Лос Аламос, со што го прекршил договорот за доверливост, наведе портпаролката на Министерството за внатрешна безбедност, Триша Меклафлин, во објава на мрежата X.
Џасмин Муни, канадската актерка што беше приведена на граничниот премин Отај Меса во Калифорнија, од прва рака виде како серија мали бирократски пропусти можат да ескалираат во нешто многу посериозно. Муни аплицираше за работна виза во март 2024 година за да промовира американски бренд за пијалаци. Нејзината апликација беше одбиена бидејќи на некои од документите им недостасуваше меморандум од компанијата. Таа вели дека го поправила тоа, но во ноември нов службеник дал други забелешки.
„Немав поим дека откако ќе се регистрира проблем, тој останува во вашето досие и буквално може од снежна топка да се претвори во лавина“.
По совет на адвокат, Муни повторно аплицирала во Отај Меса во март 2025 година, а овој пат службеникот ѝ рекол дека повеќе не ги исполнува условите за работна виза. Кога очајна седнала и се обидела да резервира лет назад за Ванкувер, таа вели дека била однесена во соба, претресена, врзана со лисици, нејзините работи биле конфискувани, телефонскиот повик одбиен и била однесена во ладна, флуоресцентно осветлена ќелија. „Се чувствував како да ме киднапираат“, вели 35-годишната Муни. „Толку многу адвокати ми се обратија и сите се чудеа: ‘Никогаш не сме виделе нешто вакво да се случи на границата’“.
Таа рече дека ја држеле три дена во тоа што го опишува како вистински затвор - притворниот центар „Отај Меса“, недалеку од истоимениот граничен премин - и на крајот била префрлена во притворен центар за имиграција управуван од Службата за имиграција и царина на САД во Аризона. Муни поминала речиси две недели зад решетки и оттогаш е скептична кон приватните компании што управуваат со објектите во име на Службата за имиграција ЦБП. Таа истакна дека компаниите, „ГЕО груп“ (GEO Group Inc.) и „Кор сивик“ (CoreCivic Inc.) добиваат федерални пари врз основа на проценета дневна такса по притворено лице, поради што не се баш многу мотивирани брзо да ослободат некого.
Двете компании ги негираа обвинувањата, велејќи дека владини претставници, а не приватни изведувачи, одлучуваат кога и каде некој ќе биде приведен на границата. „’Кор сивик’ не ги спроведува законите за имиграција, не апси никого што може да ги прекрши и нема влијание врз депортацијата, ослободувањето или трансферот на притворените лица“, рече Рајан Гастин, портпарол на „Кор сивик“, кој управува со притворниот центар „Отај Меса“. Кристофер Фереира, портпарол на компанијата ГЕО, даде сличен коментар: „Тие одлуки ги донесува исклучиво федералната власт“.
Сепак, двете компании исто така се изјаснија позитивно за новите гранични политики на Трамп. На пример, раководителите на ГЕО им кажаа на инвеститорите за време на оптимистичкиот повик за заработка во февруари дека очекуваат „невидени нивоа на оперативна активност“.
Останува прашањето дали построгото спроведување на законите во врска со релативно мали прекршувања на границите всушност е од корист за Америка во целина. Сапочник, адвокатот од Сан Диего, не гледа многу корист за никого освен за претседателот Трамп. „Само едно лице има корист“, вели тој. „Тоа е всушност пораката. Тој може да каже: ‘Ви кажав што ќе правам и сега го правам тоа. Сфатете ме сериозно“.
.webp){kind=icon}
