.webp){kind=icon}
Надворешната трговија во регионот Адрија ќе оди по надолна патека во 2023 година, стои во најновата анализа на аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“.
Најсилен фактор за негативниот тренд е високата споредбена основа, а потоа и забавувањето на вкупната економија кај главните трговски партнери, како и послабата домашна побарувачка во споредба со лани.
„Дополнително, сè уште гледаме големо влијание врз увозот и извозот од високите цени на суровините, а за стабилизација на нивната цена на глобално ниво ќе треба повеќе време“, пишува во извештајот што во ПДФ е подолу во текстот.
„И извозот и увозот ќе се развиваат со некои ’номинални’ проблеми - високата основа наследена од 2022 година и натамошно зголемување на цените, дополнето со инфлаторно опкружување што се очекува во 2023 година. И додека високата основа ќе влијае и извозот и увозот да тргнат по надолна патека, растечките цени ќе имаат спротивно влијание и номинално ќе ги зголемуваат тековите“, велат нашите аналитичари.
Само кај македонските производители има оптимизам за следниот период
И очекувањата на производителите во регионот Адриjа во однос на извозните нарачки се песимистички и се забележуваат негативни нивоа на годишна основа во февруари 2023 година (освен во случајот на Македонија, каде што има мал пораст), што укажува на влошување на изгледите за извоз, стои во анализата.
Според нив, за извозот годинава клучно влијание ќе има економското забавување кај главните трговски партнери. Во Германија се влошуваат очекувањата во производствениот сектор, а земјата е најголем партнер на регионот Адрија.
Bloomberg Mercury
Што се однесува до увозот, аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“ исто така гледа забавување во однос на лани, што е последица на полошата извозна перспектива. Следна причина е влошувањето на домашната потрошувачка во регионот поради високата инфлација.
Има и светли точки. Нашите аналитичари гледаат позитивна перспектива кога станува збор за странските инвестиции во регионот, што укажува на понатамошен производствен и извозен потенцијал.
Ова особено важи за БиХ, Србија и Македонија, кои се надвор од Европската Унија и кои сè уште се во транзиција и имаат на располагање поголем број невработени лица што можат да работат за конкурентни плати. Позитивни вести во однос на побарувачката во инвестицискиот потенцијал носи и отворањето на кинеската економија.
Хрватска со најголем дефицит, Словенија со најмал
Што се однесува на 2022 година, надворешната трговија во регионот Адрија беше многу интензивна, најмногу поради растот на цените, особено во првиот дел од годината, велат нашите аналитичари.
„Сите земји бележат дефицит во трговската размена, а најголем дефицит има во Хрватска (иако ублажен со силниот извоз на услуги). Најновите случувања (јануари 2023) покажуваат дека извозот сè уште е во нагорен тренд, иако расте со побавно темпо во споредба со 2022 година, што сè уште е охрабрувачки, со оглед на влошените надворешни економски изгледи. Увозот го следи извозот, поддржан и од сè уште високата домашна побарувачка, поточно од здравите движења на пазарот на трудот“, наведуваат аналитичарите на „Блумберг Адрија“.
Во анализата е направена споредба на увозот и извозот во земјите од регионот Адрија во 2012 и 2022 година. Споредбата покажува дека коефициентот што го одредува степенот на влијание на увозот врз извозот е помал во 2022 година во однос на 2012 година.
„Во просек, во 2012 година едно евро увоз е еднакво на 0,99 евра извоз. Овој сооднос покажува поинаква слика во 2022 година, кога просечно едно евро увоз резултираше со 0,9 евра извоз, без оглед на растот на додадената вредност на извозот, што се подразбира од повеќекратни показатели што сугерираат дека структурата на надворешнотрговската размена навистина е променета во нејзината суштина“, стои во анализата.
Македонија
Македонија забележа повисок раст на увозот во 2022 година (25,8 отсто на годишно ниво) во споредба со извозот (19,9 отсто на годишно ниво). Но трендот се смени и веќе најновите податоци покажуваат пораст на увозот од 5, а на извозот од 13,7 отсто на годишно ниво.
Хрватска
Хрватска забележа најголем трговски дефицит во 2022 година, поттикнат од растот на увозот од 46,4 отсто на годишно ниво во споредба со растот на извозот од 30,4 отсто на годишно ниво. Двете страни на трговијата беа погодени од повисоките цени на енергијата. Според најновите податоци, во јануари увозот забави и се зголеми за 19,8 отсто на годишно ниво, додека извозот забележа раст од 13,1 отсто.
Босна и Херцеговина
Во текот на 2022 година, Босна и Херцеговина забележа раст на увозот од 32,6 отсто на годишна основа и раст на извозот од 25,9 отсто на годишно ниво, зголемувајќи го трговскиот дефицит. Двете страни на меѓународната трговија беа покачени во текот на 2022 година, под влијание на повисоки општи, како и повисоки цени на суровините. Растот на цените на пазарот на суровини во текот на 2022 година го стимулира извозот, бидејќи алуминиумот, железото и челикот и нивните производи сочинуваат околу една петтина од извозот на оваа земја во 2022 година. Податоците за јануари 2023 година покажуваат дека темпото на надворешнотрговската размена се намалува, бидејќи увозот се зголеми за 7,6 отсто, а извозот за 5,9 отсто на годишно ниво, затоа што цените на пазарот на суровини се во пад.
Словенија
Словенија е најголемиот извозник во регионот, бидејќи нејзината индустрија е доминантно извозно ориентирана (а домашниот пазар од два милиони жители е релативно мал). Поради високиот извоз (53 милијарди евра), Словенија имаше најмал дефицит во регионот Адрија во 2022 година. Надворешната трговија беше доста раздвижена во 2022 година, при што увозот се зголеми за 36,6 отсто, а извозот се зголеми за 33,8 отсто на годишно ниво. Податоците за јануари 2023 година покажуваат малку пониски стапки на раст, или 27,2 отсто на годишно ниво зголемување на увозот и 31,1 отсто годишен раст на извозот.
Србија
Растот на српската надворешна трговија покажа одредени знаци на смирување, по периодот на силен раст на увозот (и во помала мера на извозот) во првата половина на 2022 година. Во текот на 2022 година увозот порасна за 34,8 отсто на годишна основа, додека извозот порасна само за 26,3 отсто, зголемувајќи го трговскиот дефицит. Од ноември 2022 година, извозот почна да расте побрзо, при што податоците од јануари 2023 година покажуваат дека увозот пораснал за 12,5 отсто на годишно ниво, додека извозот пораснал за 21,1 отсто во истиот период.
