Што е инфлација и како да управувате со личните финансии во време на раст на цените

Пазарната економија носи секојдневни промени во цените на производите и услугите. Додека едни цени се зголемуваат, други паѓаат. Инфлацијата е општо зголемување на цените на стоките и услугите, а не поскапување на одделни производи. Инфлацијата ја намалува вредноста на парите во одреден временски период, како што е дефинирано од Европската централна банка (ЕЦБ). Така, за одредена сума пари денес можете да купите помалку отколку што сте можеле да купите за истата сума вчера.

За да се бори против инфлацијата, монетарната власт, која во повеќето случаи е централна банка на одредена земја, управува со износот на парите и кредитите за да ја задржи инфлацијата во дозволените граници (претпочитана цел е околу два отсто) и да одржи непречено функционирање на економијата.

Причини за инфлација

Зголемувањето на количеството на расположливи пари е коренот на инфлацијата, а монетарните власти можат да ја зголемат понудата на пари во земјата со печатење пари, законско девалвирање (намалување на вредноста) на валутата и позајмување нови суми пари. Во сите случаи парите на крајот ја губат својата куповна моќ.

Има инфлација на побарувачката, инфлација на трошокот и вградена инфлација.

Инфлацијата на побарувачката може да биде предизвикана од зголемена побарувачка на потрошувачите за производ или услуга. Кога расте побарувачката за стоки, растат и цените, а резултатот е инфлација на побарувачката.

Инфлацијата на трошокот се јавува кога цените растат поради повисоки производствени трошоци, како што се суровините или платите, принудувајќи ги компаниите да ги зголемат своите цени.

Постои и вградена инфлација (спиралата плата-цена), која се јавува кога работниците бараат повисоки плати за да бидат во чекор со зголемените трошоци на животот. Тоа за возврат предизвикува компаниите да ги зголемат своите цени за да ги надоместат своите зголемени трошоци за плати, што доведува до дополнителна побарувачка за повисоки плати и раст на цените.

Пресметка на инфлацијата

Постојат различни начини на пресметување на инфлацијата, во зависност од видовите на стоките и услугите, а тоа е спротивно на дефлацијата, која покажува општ пад на цените и се јавува кога инфлацијата паѓа под нула отсто.

Инфлацијата најчесто се изразува преку индексот на потрошувачките цени (CPI), кој го мери процентот на промена на цените на потрошувачката кошничка, односно на стоките и услугите што домаќинствата често ги користат. Има и базична инфлација, која во најголем број случаи се однесува на цените на стоките и услугите, освен на храната и енергијата.

Постојат и други показатели за мерење на растот на цените, како што е индексот на цените на производителите, кој ја мери просечната промена на продажните цени од локалните производители на стоки и услуги со текот на времето. Овој индекс ја мери промената на цените од гледна точка на продавачот, а не од гледна точка на купувачот како што е CPI.

Придобивки од инфлацијата и нејзини недостатоци

Инвеститорите во одредени финансиски инструменти можат да имаат корист од порастот на потрошувачките цени доколку, на пример, инвестирале во акции на компании чија цена расте со порастот на цената на некоја суровина или производ.

Исто така, оние што позајмуваат пари можат да имаат корист од инфлацијата, бидејќи зголемувањето на цените значи дека вредноста на нивниот долг се намалува.

На поединците со материјални средства (како што се имот или складирани добра), чија цена е во домашна валута, им одговара инфлацијата бидејќи тоа ја зголемува цената на нивните средства, кои можат да ги продадат по повисока вредност.

Купувачите на такви средства можеби нема да бидат задоволни од инфлацијата бидејќи ќе мора да издвојат повеќе пари. На луѓето што поседуваат средства деноминирани во нивната домашна валута, како што се готовина или обврзници, можеби нема да им се допадне инфлацијата бидејќи таа ја нагризува вистинската вредност. Како такви, инвеститорите што сакаат да ги заштитат своите портфолија од инфлација треба да ги разгледаат класите на средства заштитени од инфлација, како што се златото, стоките и инвестициските фондови во недвижности (REIT). Обврзниците со индекс на инфлација се уште една популарна опција за инвеститорите да профитираат од инфлацијата.

Како да управувате со личните финансии во време на пораст на цените

Економистот Милош Грујиќ издвои неколку совети како да управувате со личните финансии во време на пораст на цените:

Bloomberg Adria

Планирање на заработката и потрошувачката

Оние што планираат колку ќе заработат на дневна, месечна или годишна основа можат да планираат и колку ќе потрошат. Планот е патоказ и може да се подели на различни фази или временски интервали. Имајќи предвид дека платата и сметките стигнуваат на месечна основа, препорачливо е да се направи месечен план.

Планот ќе ни помогне да ги контролираме расходите и побезгрижно да живееме во рамките на нашите можности. За да биде тоа што е можно поефикасно, потребно е планот да ги содржи сите дневни приходи и расходи, а сѐ е полесно ако расходите ги поделиме во категории.

Категоризација на трошоците

Постојат фиксни, релативно фиксни и варијабилни трошоци. Кредит, комуналии, кабелска и интернет се фиксни трошоци, тие што мора да ги платите и кои се речиси исти секој месец.

Релативно фиксни трошоци се трошоците за струја, вода, телефон и слично. Тука спаѓаат и трошоците за автомобил, како што се регистрација, редовен сервис...

Третата и најфлексибилна категорија, во која има простор за заштеда, се трошоците за храна, пијалаци, цигари, облека и обувки, гориво, одржување на домот, образование и култура, забава и рекреација, хигиена... Постои и ненадеен, вонреден трошок. Сето тоа е класифицирано како варијабилен трошок.

Обично оние што детално планираат знаат каде трошат 90 отсто од парите. Тоа значи дека, ако не знаеме каде ни се потрошени уште десет отсто од нашите приходи, тогаш можеме да (пре)живееме и без нив. Тие десет отсто се добредојдени за сите, особено ако за толкав процент ја зголемиме годишната заштеда.

Штедете

Идеално е кога поединец или семејство има долгорочна и краткорочна заштеда. Долгорочно обично се штеди за решавање на станбеното прашање, за купување автомобил или за плаќање школарина. Краткорочно се чуваат пари за „црни денови“, односно за итни случаи или, на пример, за обновување на гардеробата.

Најбезгрижна опција, а која одредено лице може да си ја дозволи, е активирање на постојана штедна книшка,така што тоа што ќе ви остане на крајот на месецот оди во штедење. Тој износ би бил помеѓу одредена горна и долна граница на вашите месечни трошоци.

И, на крајот, најголема грешка е толерирање на долговите

За да се усогласи вашиот план за приходи и расходи, а ефикасното управување да доведе до заштеда, не смеете да ги игнорирате износите што ви одат за отплата на долгови. Да претпоставиме дека имате долг од 10.000 денари на кредитна картичка, а во исто време 20.000 денари заштеда. Долгот ве чини околу 15 проценти годишно, а добивате два процента годишно на заштеда. Така, имате одлив од 1.500 денари, а приливот од заштедата е 400 денари. Би било рационално да се отплати долгот што е можно поскоро и на тој начин би заштедиле 1.500 денари годишно, а би добиле уште 200 денари годишно на преостанатите 10.000 денари што остануваат на штедната книшка. Со тој потег би заштедиле 1.700 денари.

 

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар