Куп-натпреварите долго време беа емоционален симбол на фудбалот: елиминации, изненадувања, мали места на големата сцена. Но во ерата на телевизиските права, проширените УЕФА-натпревари и густиот календар, купот сѐ повеќе изгледа како луксуз што топ клубовите го амортизираат кога сезоната ќе им тргне лошо. Тоа веќе не е трофеј што ја дефинира сезоната, туку додаток, пријатен ако дојде, безболен ако измине.
Истовремено, фудбалот како индустрија не паѓа. УЕФА бележи раст на публиката и глобален интерес. Само рангот на куповите опаѓа, тие го губат својот хиерархиски статус, но добиваат нова, појасна функција – да го спасуваат финансискиот крвоток на пирамидата.
Ако некоја земја и натаму покажува дека купот може да биде натпревар од прв ранг, тоа е Германија. ДФБ-Покал (DFB-Pokal) во сезоната 2024/2025 привлекол повеќе од 1,59 милион гледачи на 63 натпревари, со просек од околу 25.000 по натпревар, бројки што се споредливи со многу лиги од среден ранг. Наградниот фонд е сериозен, 67 милиони евра од првото коло до полуфиналето, плус 7,2 милиони за финалето. За победникот одат 4,32 милиони, за финалистот 2,88 милиони. Тоа за германските стандарди е сериозен, речиси европски износ.
Прочитај повеќе
Баерн го блокира ЧетГПТ: Фудбалот влегува во ера на интерни платформи со вештачка интелигенција
Вештачката интелигенција станува дел од секојдневниот оперативен ритам на фудбалските клубови, но Баерн е првиот што презема радикален потег, блокирајќи го ЧетГПT и пренасочувајќи ги сите вработени кон сопствената платформа за вештачка интелигенција во приватен облак.
05.12.2025
Дали натпревар меѓу лесна и супертешка категорија има смисла во фудбалот?
Во фудбалот не постојат тежински категории. Нема класификација според силата, големината или буџетот, ниту пак ограничувања кој со кого смее да биде во рингот.
26.11.2025
Француската спортска машина: Како државата произведува шампиони наместо да ги чека
Франција не е само спортска сила, туку лабораторија која со децении произведува шампиони.
21.11.2025
ВИ против свирчињата: Дали судиите ќе исчезнат од спортот?
Улогата на судиите во спортот поминува низ најголемата трансформација во модерната историја. Напредокот на вештачката интелигенција и следењето на податоци веќе го поставуваат прашањето — дали, и кога, технологијата целосно ќе ги истисне „делителите на правдата“ од теренот
01.10.2025
Тие пари прават разлика. Оберлигашот Пирмасенс, со просечни 700 гледачи, со угостувањето на ХСВ (HSV), сметаше на околу 100.000 евра нето-приход, практично нов спонзорски договор. За Херта, Арминија или кој било клуб со финансиски проблеми, четврт-финалето носи 1,7 милион евра, пари што можат да спасат еден дел од сезоната. За Баерн, купот е трет приоритет. За Пирмасенс, најважен ден во календарот. Тоа е разликата што го дефинира современиот куп.
Англија меѓу романтиката на ФА-купот и исцрпеноста на купот Карабао
Англија најјасно го илустрира судирот на традицијата и современиот распоред. ФА-купот опстојува на романтика, 745 клуба во сезоната 2024/2025, приказни од седмото ниво на натпреварување, преполни пабови и телевизиски наративи што лесно се продаваат. Но притисокот од Лигата на шампионите и Премиерлигата придонесе ФА да го укине повторувањето на натпреварите, симболичен рез што многумина го сметаат за почеток на крајот на старата магија.
Финансиски, ФА-купот тоне побавно отколку што се очекува. Наградниот фонд е 20,3 милиони фунти, а повеќето пари одат низ пирамидата. Губитникот на третото коло добива гарантирани 25.000 фунти, победникот 115.000, механизам за распределба што ги спасува малите клубови, но покажува дека приоритетот сега е баланс, а не престиж.
Купот Карабао, пак, најмногу страда. Проширениот европски календар го притиска четврт-финалето во густиот декември, клубовите играат четири натпревари во девет дена, а ЕФЛ (EFL) отворено предупредува дека интегритетот на натпреварувањето е под закана. За топ клубовите тоа стана полигон за ротација, а за клубовите од Чемпионшип единствен начин да се појават на големата сцена.
Франција и Шпанија: Купот како општествен и географски проект
Францускиот Куп де Франс (Coupe de France) е еден од најмасовните спортски проекти на континентот, повеќе од 8.500 клуба, вклучувајќи и аматерски тимови од прекуморските територии. Тука купот има функција што лигата ја нема, обединување на земјата. Приказните за аутсајдери, како што е третолигашот Бургон-Жалие, кој го исфрли Лион, објаснуваат зошто Французите сѐ уште го чуваат овој формат.
Шпанија избра поинаков пат. Со воведувањето систем со еден натпревар до полуфиналето, послабите клубови ја добија предноста на домашниот терен, а Копа дел Реј (Copa del Rey) стана побрз и попривлечен ТВ-производ. Но и таму важи правилото, купот е наративен додаток, не економски приоритет за Реал Мадрид или Барселона.
Регион Адрија: Купот како политика, Европа и повремен спектакл
Во регионот Адрија купот никогаш немал сериозен комерцијален статус, но има три улоги што постојано се враќаат: влез во Европа, политички капитал и повремен спортски спектакл.
Во БиХ, наградниот фонд е симболичен, 30.000 КМ за победникот, 20.000 КМ за финалистот, но купот има сериозна тежина кога се игра дерби. Грбавица беше полна во 2021 година на финалето Борац - Сараево, исто како што Билино Поље може да биде преполно кога малиот клуб ќе добие голем противник. Проблемот е континуитетот: интересот расте само кога ќе се поклопат ривалства и стадиони.
Во Хрватска, купот е интегриран во комерцијалниот пакет со ХНЛ (HNL), што му дава стабилност. Финале со Динамо, Хајдук или Риека секогаш изгледа како голем настан, но во економската структура на клубовите, купот останува второстепен.
Словенија има јасна логика, кога во финалето ќе се сретнат Марибор и Олимпија, доаѓаат повеќе од 10.000 гледачи, што за словенечки услови е многу сериозна бројка. Во различни поделба на главните улоги, посетата паѓа.
Во Србија, куповите функционираат како продолжување на внатрешната хиерархија, Црвена звезда и Партизан доминираат, федерациите го користат купот за географско „ширење“, а клубовите од среден ранг играат куп од практични причини, влез во Европа, буџетско олеснување, медиумски момент...
.webp){kind=icon}
