ББА анализа: Како ќе се движат цените на природниот гас?

Цените на европскиот природен гас продолжија да опаѓаат, бидејќи поблагите зимски временски услови продолжија да ја ограничуваат побарувачката за енергенти. Во третото тримесечје од 2025 година, просечната TTF цена беше 32,9 евра/MWh, што е намалување во однос на 35,6 евра/MWh во истиот период од 2024 година. Намалувањето е резултат на послабата индустриска побарувачка и забрзаното полнење на европските капацитети за складирање, како и неутрализирањето на влијанието на азиската конкуренција за течен природен гас (LNG).

Сепак, просечната цена за периодот јануари-септември 2025 година беше 38,9 евра/MWh, во споредба со 31,7 евра/MWh во истиот период во 2024 година, што ги одразува тековните геополитички тензии. Додека учесниците на пазарот го проценуваат влијанието на забавените текови на LNG врз билансот на снабдување на ЕУ, увозот на течен природен гас (LNG) во клучните пристаништа во северозападна Европа и Италија малку се намали во декември. Иако благите временски услови ја намалуваат побарувачката за греење, електричната енергија од обновливи извори има сè поголем придонес, но потребата Европа да продолжи да обезбедува стабилни текови на енергија ги одржува цените во релативно тесен опсег.

Европските пазари на гас се под обновен ценовен притисок, при што референтните холандските термински договори за испорака следниот месец паднаа на 26,76 евра за мегаватчас – најниско ниво од мај 2024 година - бидејќи понудата ја надминува побарувачката и привремено ја ублажува структурната загриженост.

По минималниот пораст во претходните денови, цените се повлекоа и се задржаа на најниско ниво во изминативе 19 месеци. Оваа година, Европа се чини дека добро ја пребродува грејната сезона, благодарение на стабилните залихи на течен природен гас (LNG) и приливот на гас од норвешките цевководи, иако динамиката на снабдувањето со LNG неодамна се забави.

Падот на референтните цени на природниот гас ги одразува силните приливи на течен природен гас (LNG), стабилните текови на гас од норвешките цевководи и благите и ветровити временски услови кои се значително поволни за производство на енергија од ветер. Увозот на течен природен гас во Европа достигна 101,38 милиони тони во првите десет месеци од 2025 година, што е зголемување од 16,75 милиони тони на годишно ниво, бидејќи потоплите услови во Кина ослободија дополнителни пратки за европските пазари. Сепак, проширувањето на капацитетот за втечнување на гас во САД и значителното зголемување на увозот на сопствен гас во Европа не треба да се игнорираат.

 

 

Меѓутоа, значајни ранливости остануваат под површинската стабилност. Складиштата  на гас во ЕУ се исполнети со 71,6% односно под минатогодишното ниво и речиси 10 процентни поени под историскиот просек, оставајќи го ризикот од зголемување на цените. Секако, студената зима, во комбинација со ниско производство од обновливи извори и прекини во снабдувањето, би можела да ги зголеми цените на гасот за повеќе од 30 проценти од сегашните нивоа, но од денешна перспектива, ова изгледа малку веројатно. Растечката побарувачка на Украина за електрична енергија и гас веројатно ќе изврши дополнителен притисок врз цените на пазарите на ЕУ во текот на зимата. Особено, интензивираните руски напади врз украинската енергетска инфраструктура веќе предизвикаа увозот на електрична енергија во Украина да се удвои во октомври на 360 GWh во споредба со минатата година.

Структурните предизвици на пазарот одат подалеку од непосредните загрижености за снабдувањето со природен гас оваа зима, поради очекуваната зголемена побарувачка за електрична енергија и нејзиното сè уште значајно производство во електраните на гас, особено во Германија. Сè уште е многу можно електраните на гас да останат целосно оперативни освен ако не се најде алтернатива за компензација на производството на нуклеарните електрани кои се планира да се затворат во наредните години. Да потсетиме дека проблемот не е во производството, туку во дистрибутивната инфраструктура, што е тесно грло во енергетската транзиција и долгорочна изградба што би можела да трае најмалку до 2030 година.

Потребата од обезбедување дополнително залихи ќе продолжи да привлекува течен природен гас (LNG) во текот на оваа зима, особено имајќи предвид дека залихите со гас сепак се малку под нормалните нивоа за овој период од годината. Затоа, иако е можно сценарио за умерен раст на цените во првиот квартал од 2026 година, целокупното расположение останува негативно поради растечката глобална понуда.

Според моменталните прогнози и пазарните услови, зимата треба да биде релативно мирна, со можност за умерен раст на цените во првиот квартал од 2026 година доколку се појават непредвидени нарушувања. Нашите очекувања за цената на природниот гас на европскиот пазар се во опсег од 30 до 35 евра/MWh во 2026 година поради послабата побарувачка, преминот кон обновливи извори на енергија и фактот дека глобалното затоплување ја намалува потребата за греење.