Што се обврзници? Вовед во финансиските пазари

Финансискиот пазар е клучен дел од секоја економија и нуди можности за инвестирање и тргување со различни инструменти. „Блумберг Адрија“ во серија написи ви ги приближува основите на економијата и на финансиите, а овде се фокусираме на обврзниците.

Што се обврзници?

Обврзниците се долгорочни финансиски инструменти издадени од влади, корпорации или други ентитети за собирање капитал. Тие вклучуваат ветување на издавачот дека ќе ги врати позајмените пари заедно со камата во одредениот временски период. Обврзниците се сметаат за долгорочни инструменти бидејќи имаат подолг рок на достасување од акциите, обично од неколку години до неколку децении.

Кога купувате обврзница, вие практично му позајмувате пари на издавачот на обврзницата. Во замена за позајмените пари, издавачот ви плаќа редовна камата за време на рокот на обврзницата. Каматата обично се исплаќа еднаш годишно или полугодишно, а износот на каматата е одреден со фиксна каматна стапка или променлива каматна стапка, која може да биде поврзана со референтна каматна стапка, како што е ЛИБОР (London Interbank Offered Rate - LIBOR) или СОФР (SOFR), кој го менува.

Обврзниците се сметаат за посигурно вложување/Depositphotos

Какви видови обврзници постојат?

Постојат неколку вида обврзници:

Државни обврзници: Се издаваат од владата за финансирање владини проекти и инфраструктура. Овие обврзници обично имаат низок ризик бидејќи се поддржани од даночните приходи на земјата.

Корпоративни обврзници: Се издаваат од приватни компании за финансирање на нивните операции, проширување или рефинансирање на постојните долгови. Овие обврзници можат да имаат различни нивоа на ризик, во зависност од финансиската стабилност на компанијата.

Општински обврзници: Се издаваат од локалните самоуправи или општините за финансирање проекти од јавен интерес, како што се изградба на училишта, болници или инфраструктура. Каматата за општинските обврзници често е ослободена од данок.

Берза Еуронекст/Bloomberg

Како се вложува во обврзници?

За инвестирање во обврзници е потребно да се отвори инвестициска сметка кај брокерска куќа што овозможува тргување со обврзници. Инвеститорите можат да купат поединечни обврзници директно на примарниот пазар или преку секундарниот пазар. За да се процени ризикот од обврзницата, може да се погледне кредитниот рејтинг на издавачот. Како и кај акциите, диверзификацијата на портфолиото на обврзници го намалува ризикот.

Како се заработува од обврзници?

Инвеститорите можат да заработат од обврзници на неколку начини. Првиот е преку каматните приноси. Кога купувате обврзница со фиксна каматна стапка, добивате редовни исплати на каматата во периодот на траењето на обврзницата. Друг начин е да се продаде обврзницата пред достасувањето. Доколку цената на обврзницата расте на секундарниот пазар, можете да ја продадете по повисока цена и да остварите капитална добивка. Важно е да се напомене дека вредноста на обврзницата може да варира во зависност од промените на каматните стапки и кредитната способност на издавачот.

Depositphotos

Кои се најпознати државни обврзници?

Државните обврзници се популарни кога се сигурни и стабилни. Државни обврзници издаваат владите, кои вообичаено имаат можност да ги исполнат своите финансиски обврски и редовно да ја исплаќаат каматата. Инвеститорите често гледаат на државните обврзници како на безбедно засолниште за својот капитал и стабилен извор на приход. Кредитниот рејтинг на земјата, политичката стабилност, економската моќ и политиката на централната банка се фактори што можат да влијаат на популарноста и поволноста на државните обврзници. Државните обврзници имаат различен рок на достасување.

Меѓу нив традиционално се:

Американски државни обврзници (U.S. Treasury Bonds, Treasuries): Американските државни обврзници се сметаат за еден од најсигурните облици на инвестирање. Нив ги издава американската влада за да ги финансира своите проекти и долгови. Овие обврзници имаат висок кредитен рејтинг и ниска стапка на ризик од неисполнување на обврските, што ги прави привлечни за инвеститорите што бараат безбедно засолниште за својот капитал. Американските државни обврзници нудат различни рокови на достасување, па има десетгодишни, триесетгодишни и стогодишни обврзници.

Германски обврзници (Bunds): Германските државни обврзници ги издава германската влада. Германија има репутација на финансиска стабилност и доверливост, поради што германските обврзници се популарни меѓу инвеститорите. Овие обврзници се познати по нивната ниска каматна стапка и квалитет, а често служат како референтни точки за процена на кредитниот рејтинг на другите европски државни обврзници.

Британски државни обврзници (Gilts): Британските обврзници ги издава британската влада. Тие се популарни исто така затоа што се сметаат за релативно сигурни инвестиции. Британските обврзниците се особено привлечни за инвеститорите што бараат стабилен приход и диверзификација на портфолиото.

Јапонски државни обврзници (JGBs): Јапонските обврзници ги издава јапонската влада. Јапонскиот државен долг е еден од најголемите во светот, но јапонските обврзници се сметаат за релативно сигурни инвестиции. Јапонските државни обврзници имаат ниска каматна стапка, што ги прави привлечни за инвеститорите што бараат стабилен приход. Овие обврзници имаат различни рокови на достасување, кои може да бидат од една до триесет години.

Министерство за финансии на САД/Bloomberg

Што е рок на достасување на обврзницата?

Рокот на достасување на обврзницата е временскиот период во кој инвеститорот што ја поседува обврзницата има право на поврат на главнината, т.е. износот што е вложен во обврзницата. Рокот на достасување го претставува крајниот датум кога издавачот на обврзницата ќе му ја исплати главнината на инвеститорот.

Рокот на достасување на обврзницата обично се изразува во години. На пример, обврзницата може да има рок на достасување од 5 години, 10 години, 30 години итн. Во периодот од купувањето на обврзницата до нејзиното достасување, инвеститорот има право редовно да ја добива каматата, која се исплаќа во согласност со условите на издавачот.

Рокот на достасување на обврзницата има важна улога во инвестициската стратегија. Краткорочните обврзници со пократок рок на достасување обично носат помал ризик од промени на каматните стапки и инфлација, но имаат помали приноси во споредба со обврзниците со подолг рок на достасување. Од друга страна, обврзниците со подолг рок на достасување имаат поголем потенцијал за принос, но подлежат на поголем ризик од промена на каматните стапки на подолг период.