Кои се победници, а кои губитници во преодниот рок на НБА?

Ноќта во понеделникот спроти вторникот словенечкиот кошаркарски ас Лука Дончиќ дебитира во култните бои на клубот Лос Анџелес лејкерс (Los Angeles Lakers) и го делеше паркетот со легендарниот кошаркар Леброн Џејмс. Дваесет и петгодишниот кошаркар од Љубљана го заврши натпреварот со 14 постигнати поени, пет скока и четири асистенции, а на теренот мина 24 минути. Лејкерси ја совладаа Јута џез (Utah Jazz) и сега се на четвртото место во Западната конференција.

Иако се чини дека удобно се сместил во својот нов дом во Калифорнија, трансферот на Дончиќ во Лос Анџелес продолжува да бранува во НБА. Турбулентниот преоден рок на најголемата кошаркарска лига во светот, кој заврши минатата недела, донесе нова пресвртница.

„Последниот преоден рок во НБА беше навистина еден од најлудите во историјата, пред сѐ поради трансферот на Дончиќ во Лос Анџелес“, вели експертот за спортски маркетинг Матеј Кадак. „Замената и очекувањата пред првиот настап на Дончиќ во дресот на Лејкерси на многу места дури го засенија вниманието посветено на најголемиот спортски настан во САД, Супербоулот (Super Bowl), додава тој.

Кадак го анализира овој трансфер во контекст на договорните трендови во НБА-лигата, кои, според него, го носат ветерот во друга насока наместо во едрата за движење кон засилување со играчи, тренд што Леброн Џејмс го започна со преселбата во Мајами во 2010 година. „Дотогаш играчите ги диктираа правилата, но сега франшизите повторно ја преземаат контролата. Трансферот на Дончиќ докажува дека дури и суперѕвездите може брзо да станат дел од пазарните зделки доколку франшизата верува дека тоа е во нејзин најдобар интерес“, заклучува тој.

Значи, кои се победниците и губитниците на последниот преоден рок, кој „Си-би-ес спортс“ (CBS Sports) го нарече „најшокантен што сме го виделе“?

Победници и губитници од преодниот рок

Со Кадак ги анализиравме победниците и губитниците од годинашниот преоден рок во НБА. Како најголем победник, експертот за спортски маркетинг го посочува новиот тим на Лука Дончиќ, Лос Анџелес лејкерс, кој, според неговите зборови, „доби нов лик и наследник на Леброн Џејмс“.

„Дончиќ носи свежа енергија, глобална привлечност и маркетиншки потенцијал што ги надминува дури и очекувањата на франшизата. Неговото присуство во Градот на Ангелите ќе ја зголеми медиумската изложеност и за тимот и за целата лига и ќе донесе нови деловни можности. Тоа е исто така победа за НБА, бидејќи лигата секогаш добива најголемо внимание кога нејзините најголеми ѕвезди играат на најголемите пазари“, вели Кадак.

Меѓу победниците во преодниот рок Кадак ги издвојува и Голден Стејт вориорс (Golden State Warriors), кои „успешно ги искористија тензиите во Мајами и го доведоа Џими Батлер, кој стана достапен за пониска цена поради јавно изразеното незадоволство во тимот“, како и Сан Антонио спарс (San Antonio Spurs). Овој клуб го донесе талентираниот кошаркар Деарон Фокс во истиот ден со трансферот на Дончиќ. „Овој потег ја зацврстува иднината на Спарс како конкурентен тим и додава нов клучен дел во мозаикот од ерата на Виктор Вембањама“, заклучува Кадак.

Bloomberg

Како најголем губитник Кадак го издвојува Далас маверикс (Dallas Mavericks). „Трансферот на Дончиќ ги откри внатрешните предизвици во рамките на франшизата. Иако можеби сакаа да ги оттргнат сомнежите за неговата кондиција и односот, тие се откажаа од еден од најперспективните играчи во лигата во замена за постариот Ентони Дејвис, што на долг рок може да ја ослаби. Дејвис се повреди уште на првиот натпревар во неговиот нов дрес и ќе отсуствува неколку недели“, вели Кадак.

Договори во НБА-лигата: По што се разликуваат од европските?

Има значителни разлики меѓу НБА-лигата и европските спортски лиги, особено во однос на договорите. Во НБА не постојат таканаречени откупни клаузули како во европските лиги. Наместо тоа, играчите се обврзуваат на целата лига, а не на одредена франшиза или клуб. Да го земеме за пример Дончиќ, кој летово најверојатно ќе потпише петгодишно продолжување на договорот, во вредност од 229 милиони долари. Со потпишувањето тој ќе се обврзе кон лигата во следните пет години, без разлика дали ќе го потпише договорот со Лејкерси или со некој друг тим.

Во случај на замена, двете франшизи во НБА мора да ги усогласат условите на постојниот договор и да добијат одобрување. Концептот на системот за плаќање во НБА е создаден за да обезбеди фер услови за конкуренција. Максималната плата на еден играч зависи и од бројот на годините стекнато искуство во лигата.

Темел на најголемата светска кошаркарска лига е таканаречениот „селери кап“ (англ. salary cap, термин што се однесува на максималниот износ на пари што НБА им дозволува на тимовите да го потрошат за да доведат нови играчи во составот или да ги задржат своите таленти. Износот се пресметува врз основа на очекуваниот приход за следната сезона). Таа бариера ги спречува франшизите да акумулираат несразмерно голем број врвни играчи. Секој тим мора да ги почитува минималните и максималните лимити за плата што се поставени од органите на лигата. За сезоната 2024/2025 се предвидува ограничувањето на платите да биде за 3,4 отсто повисоко од минатогодишниот износ од 136 милиони долари, што би значело максимален износ од околу 140,6 милиони долари.

Едни од клучните елементи на НБА-лигата, кои не постојат во европските фудбалски лиги, се опцијата за играчи и слободната агенција. Опцијата за играч влегува во игра кога во договорите истекуваат сезоните со загарантирани права, дозволувајќи им на играчите да го продолжат постојниот договор под истите услови или да бараат нови можности. Доколку ја одбијат опцијата, можат да преговараат со нивниот тим за нови услови во договорот или да станат слободни играчи на пазарот.