.webp){kind=icon}
Перформансите на Нафтена индустрија Србија (НИС) во последниот период беа нагласени со посилни бројки за продажба и профитабилност, главно поради повисоките глобални цени на нафтата. Очекуваме дека во 2023 година ќе има пониски просечни цени на нафтата, што веројатно ќе резултира со пад на приходите и на профитот на НИС, но клучните елементи во финансиските извештаи за профит/загуба сè уште ќе останат силни, велат од аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“ во анализата на работењето на српската нафтена компанија.
Оттаму додаваат дека во однос на активностите за аквизиции и присоединувања, кај НИС постои потенцијал за откуп на помали пазарни учесници во малопродажниот сегмент, можеби и во соседните земји.
„Ние ја анализираме НИС како еден од клучните играчи во енергетскиот сектор во Југоисточна Европа (ЈИЕ). Слично како и кај другите рафинерии, финансиските резултати на компанијата се во силна корелација со цените на суровата нафта. Со последниот скок, продажбата на НИС се зголеми за 61 процент во 2021 година и дополнително се зголеми во 2022 година.
Настрана од растечкиот обем и продажните цени, НИС имаше корист од обработката на поевтините резерви на сурова нафта набавени по пониски цени на нафтата, што резултира со зголемување на маржата во последните две години. Пркосејќи им на негативните ефекти од ограничувањата на малопродажните цени и забраните за увоз на руска сурова нафта кон крајот на 2022 година, ние сепак очекуваме компанијата да прикаже рекордно високи финансиски резултати заклучно со 2022 година“, велат од нашиот аналитички тим.
Според нив, во годините пред 2022-та, сегментот производство имаше голем удел во профитабилноста дури и со помал дел во вкупните приходи. Приказната е сосема поинаква во 2022 година, при што сегментот преработка и малопродажба стана клучен придонесувач за вкупната профитабилност, благодарение на зголемувањето на продажните цени, обработката на поевтините резерви од претходниот период, поповолните услови за набавка (т.е. руска нафта) и подобриот продажен микс.
„Во потрагата по стабилност на профитабилноста во наредните години, очекуваме голема зависност од растот на базата на сопствени ресурси, што се потврдува со високата стапка капитал вложен во овој сегмент – во просек околу 60 проценти од вкупните инвестиции во периодот 2019-2021 година. Просечниот сооднос на капитални трошоци и продажба од 13,4 проценти за периодот 2019-2021 година е над вредностите кај другите компании од регионот. За 2023 година очекуваме продолжување на силната инвестициска активност во сите сегменти, во согласност со најавата на НИС за 100 проценти зголемување на капиталните трошоци во 2023 година во однос на 2022 година“, велат нашите аналитичари.
Тие веруваат дека поради значителното подобрување на оперативниот готовински тек во 2022 година, НИС ќе биде во позиција да финансира инвестиции без да се задолжува.
„Планираното ниво на капитални трошоци е на нивото забележано во 2018 и 2019 година, додека профитабилноста е многу посилна. И покрај очекуваниот посилен апетит за распределба на дивиденди (25 проценти од нето-добивката беше редовна практика во последните пет години, освен во 2020 година), што може да оди на сметка на парите наменети за капитални расходи, сепак проценуваме мала потреба за зголемување на долгот. Освен купувањето на ’ХИП Петрохемија’, кое го гледаме како природен чекор за одбрана на профитабилноста, сметаме дека енергетскиот сегмент со новоактивираната фабрика ТЕ-ТО може да биде единствениот сегмент со потенцијал за раст на продажбата“, велат од аналитичкиот тим.
Оттаму очекуваат постепено намалување на цените на суровата нафта на среден рок и, следствено, паѓање на маржите на ЕБИТДА (заработка пред камати, даноци, депрецијација и амортизација) и додаваат дека успешната имплементација на наведените инвестиции ќе има голема улога во зачувувањето на маржите на ЕБИТДА понатаму.
Нашите аналитичари укажуваат дека податоците за циклусот на конверзија на готовина сугерираат послабо управување со обртните средства во однос на компаниите за нафта и гас во регионот.
„Клучната причина е во пролонгираниот период за обрт на резервите. НИС се ослободува од своите резерви за два месеца (што е сепак подобро од три месеци, како што е забележано во 2019-2020 година), додека другите компании го прават тоа за еден месец. Во регионот, сметаме дека ОМВ управува со својата ликвидност на најефикасен начин, благодарение на пократкиот период за обрт на резервите и исплатите на ненамирени обврски. Од друга страна, НИС се справува со ДПО на многу пократок рок, што може да се објасни со поголемото учество на сопствени извори/капитал во финансирањето на средствата“, велат аналитичарите.
Тие додаваат дека факт што не треба да се игнорира е дека ОМВ користи факторинг за да им плати на доставувачите на пократки рокови. Во случај да не се користи факторингот, роковите за плаќање веројатно би биле пократки.
„За НИС, го гледаме просечниот период за исплата на ненамирени побарувања, кој е концентриран на околу 30 дена во последните две години како најсилен елемент“, велат од аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“.
Што се однесува до ефективноста на трошоците, во повеќегодишен период до 2022 година, НИС покажа послабо управување со трошоците во споредба со ОМВ.
„Најслаба точка беше високото ниво на трошоци на набавка на нафта, гас и нафтени деривати како удел во вкупната продажба, при што големите регионални компании, како што е ОМВ, имаат подобрување поради поширокото географско присуство, особено на пазарите со повисоки приходи, пошироката мешавина на производи (на пример, петрохемикалиите ја зголемуваат продажбата) и економичноста на обемот“, велат нашите аналитичари.
Тие посочуваат дека кога станува збор за продуктивноста, НИС има најниска продажба по вработен во однос на компаниите за нафта и гас во регионот, при што продажбата од 217.000 евра по вработен за 2021 година е многу под онаа од 308.000 евра на ИНА и особено под онаа на ОМВ (1,6 милион евра по вработен ) и МОЛ (684.000 евра по вработен).
„Иако очекуваме дека за 2022 година ќе има многу посилни бројки на продажба и соодветно ќе се зголемат продажбите на НИС по вработен, не очекуваме голема промена кај наведените индикатори во однос на регионалните врсници, т.е. НИС и понатаму ќе има послаба продуктивност во однос на другите компании. Именуваната продажба по вработен, исто така, мора да се гледа и од аспект на фактот дека НИС и ИНА не генерираат материјална продажба на гас и хемикалии, додека тие две ставки се значителни и кај ОМВ и МОЛ, па оттука се објаснуваат многу повисоките продажби по вработен кај нив“, велат аналитичарите.
Фактот дека НИС го зголемува фокусот на петрохемиските производи, аналитичарите го гледаат како позитивен фактор за профитабилноста во иднина.
„Сепак, без оглед на тоа, за подобрување на индикаторот за продажба по вработен сепак ќе бидат потребни пошироки промени во основните деловни линии“, велат од нашиот аналитички тим.
Инаку, НИС беше доста активен со инвестиции во последниве години, при што соодносот капитални расходи/продажба беше најмалку три процентни поени над истиот индикатор кај компаниите за нафта и гас во поширокиот регион.
„Помал дел инвестиции беа рационализирани во преработката и продажбата, но за пофалба се ефектите од инвестициите во модернизацијата на рафинеријата врз конкурентноста и заработката на компанијата. Инвестициите беа донекаде намалени во последните две години, но целокупниот тренд сè уште го обликуваше просечниот сооднос капитални расходи/амортизација на 2,2 пати за 2019-2021 година.“, велат аналитичарите.
Тие укажуваат дека НИС има потпросечна стапка на поврат на капиталот пред 2022 година поради помалиот профит и континуираното раздолжување.
„Понатаму, НИС прикажува потпросечна стапка на поврат на инвестициите дури и со материјално подобрување на профитот во 2022 година, при што регионалните компании имаат стапка на поврат на инвестициите на ниво помеѓу 13 и 21 процент на основа на TTM (за периодот што завршува на 30.9.2022), додека НИС има годишен максимум од 10 проценти. Клучното објаснување зад ваквите движења е во релативно поголемото учество на капиталот на НИС во целокупното финансиско управување на компанијата, т.е. капиталот е релативно повисок отколку кај другите компании, бидејќи НИС исплати помалку дивиденди и се определи за капитално финансирање од сопствени извори наместо да зема заеми“, велат од аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“.
Добрите показатели за задолженост со сооднос нето-долг/ЕБИТДА под двапати во изминатите пет години (со исклучок на 2020 година, кога изнесуваше 4,92 пати поради значителен пад на заработката), сооднос нето-долг/капитал под 32 проценти и коефициент на покриеност на камата над 15 пати во последните пет години (со исклучок на 2020 година поради негативна оперативна добивка), оставаат доволно простор за дополнително финансирање доколку е потребно, сметаат аналитичарите.
„Во последните години долгот паѓаше, а инвестициите се покриваа со сопствени средства. Поради вонредното зајакнување на оперативниот готовински тек во 2022 година, сметаме дека планираните инвестиции ќе се финансираат и од сопствени извори. Не ја видовме истата практика кај другите компании за нафта и гас, при што ОМВ и ИНА забележаа промена на нивото на долг во истиот период. Сепак, соодносот нето-долг/ЕБИТДА и односот нето-долг/капитал на ИНА и на ОМВ сè уште се во рамките на поволна вредност, во сличен опсег како оној на НИС“, заклучуваат аналитичарите на „Блумберг Адрија“.
