ББА-анализа: Како плови „Петрол“ низ регулаторните предизвици?

Во текот на изминатите три години (2021-2023) „Петрол“ доживеа значителни флуктуации во приходите и профитабилноста, особено во 2022 година, кога оствари рекордно висок приход, а истовремено имаше нето-загуба, констатираат аналитичарите на „Блумберг Адрија“ во анализата на работењето на оваа компанија објавена на „Блумберг Адрија инсајт“.

„И покрај падот на продажбата, профитабилноста значително закрепна во 2023 година. Цените на енергетските производи се стабилизираа под нивото од претходната година (иако сè уште се високи во споредба со периодот пред кризата), што доведе до намалување на влезните трошоци и олеснување на ценовните регулативи“, велат аналитичарите.

Иако се чинеше дека лошите времиња се зад „Петрол“, додаваат тие, очигледно е дека 2024 година ќе биде уште една предизвикувачка година поради новото регулирање на цените на нафтените деривати на примарниот пазар на „Петрол“ - Словенија.

Сегмент за горива и нафтени деривати

Од нашиот аналитички тим информираат дека во 2023 година „Петрол“ продаде 3,8 милиони тони горива и нафтени деривати, што претставува намалување за осум проценти во споредба со 4,1 милиони тони продадени претходната година.

„Ова намалување првенствено се должи на падот на словенечкиот пазар од 12 проценти. Високата основа од претходната година, поттикната од пониските (регулирани) цени во Словенија во споредба со соседните земји, заедно со намалената продажба на големопродажниот пазар во Словенија и ЈИЕ, е главниот фактор на промената“, велат аналитичарите.

Во недостиг од рафинирачки капацитети, „Петрол“ е целосно зависен од увозот на гориво, усогласено со ниските маржи на неговата трговска активност.

„Во 2023 година маржите се зголемија за четири процентни поени, бруто-профитната маржа се искачи од пет проценти во 2022 година на девет проценти, а ЕБИТДА од 0,1 проценти претходната година на четири проценти. Ова подобрување е резултат на стабилизирањето на цените на нафтата на пониско ниво од претходната година, што доведе до олеснување кај влезните трошоци и олабавување на регулативите за цените на горивото“, велат аналитичарите.

Според нив, регулирањето на цените, односно ограничувањето на максималната цена или маржа, не му дозволи на „Петрол“ да ги покрие сите оперативни трошоци во одредени периоди, што го направи овој сегмент непрофитабилен во 2022 година.

Сегмент за енергија и решенија

Пристапот на „Петрол“ кон енергетските решенија опфаќа спој на традиционалниот енергетски бизнис и модерните одржливи практики.

„Во 2022 година кај сите енергетски категории беа забележани помали количества, при што природниот гас забележа најголем пад од 47 проценти на годишно ниво. Напнатата геополитичка ситуација, проблемите со синџирот на снабдување и рационализацијата на потрошувачката поради високите цени доведоа до остар пад на продажбата на природен гас“, укажуваат аналитичарите.

Тие додаваат дека продажбата на електрична енергија покажа задоволителни перформанси во 2023 година, враќајќи се од претходниот пад, кој беше предизвикан од намалените испораки до корисниците поради покачените цени на електричната енергија и високите трошоци за набавка.

„Во 2024 година и продажбата на електрична енергија и природен гас покажува позитивни трендови, поттикнати од стабилизирањето на цените на енергетските суровини и обновувањето на побарувачката на пазарот“, велат аналитичарите.

Аналитичкиот тим смета дека состојбата со добивката и загубата во сегментот „енергија и решенија“ е слична како онаа во сегментот „горива и нафтени деривати“.

„Додека бизнисот генерира значителни количества, профитните маржи остануваат ниски, дури и пониски од оние во сегментот на горива. ’Петрол’ се соочува со силна конкуренција од ГЕН-И (GEN-I) на локалниот пазар во овој сегмент, а тоа може да ги ограничи напорите за подобрување на маржите“, велат аналитичарите.

Сегмент на стоки и услуги

Според нивните анализи, сегментот „стоки и услуги“ е најпрофитабилниот сегмент, а компанијата може да се пофали со бруто-профитна маржа од 27 проценти и ЕБИТДА маржа од 11 проценти во 2023 година.

„И покрај тоа што најмалку придонесе за вкупните приходи, овој сегмент учествуваше со над 20 проценти во ЕБИТДА во 2023 година и повеќе од 70 проценти во 2022 година. Продажбата на сегментот порасна со годишна стапка од 10 проценти во текот на изминатите две години, при што овој стабилен тренд продолжува во 2024 година“, се истакнува во анализата.

Се додава дека во првиот квартал од 2024 година, ГПМ (GPM) на овој сегмент се подобри за 8 п.п., достигнувајќи 35 проценти.

„Очигледно ’Петрол’ сè повеќе се фокусира на овој профитабилен и стабилен извор на профит, особено со оглед на тешкотиите што ги има во сегментот на горивата (гореспоменатата неповолна регулатива)“, велат аналитичарите.

Очекувања

Од нашиот аналитички тим велат дека за „Петрол“, со оглед на ограничениот потенцијал за подобрување на маржата во регулираното пазарно опкружување, подобрувањето на индикаторот ROIC може да се постигне само преку дополнително зголемување на понудата на услуги и стоки на бензинските пумпи.

„Усогласувањето со приносите постигнати во 2023 година ќе биде предизвик годинава. Воведувањето нови рестриктивни маржи за продажба на деривати на крајот на 2023 година е неповолен фактор“, велат аналитичарите.

Инаку, новововедените маржи во декември беа за 30 проценти пониски од претходните.

„Во март 2024 година словенечката влада малку ги зголеми маржите, но и по корекцијата тие се за 20 проценти пониски во споредба со оние што беа во сила во текот на претходната година и пред декемвриската промена“, велат аналитичарите.

Дополнително, очекуваниот мал пораст на цените на суровата нафта од типот брент, според нив, ќе изврши нагорен притисок врз влезните трошоци.

„Во сегментот енергетски горива предвидуваме стабилни маржи поради очекуваното намалување на цените на природниот гас и електричната енергија. Забавувањето на инфлацијата исто така треба да го намали притисокот врз трошоците за вработените и трошоците за камати“, велат аналитичарите.

Од аналитичкиот тим се убедени дека стабилните каматни стапки што се очекуваат во 2024 година и намалувањето на долгот на „Петрол“ за седум проценти во првиот квартал од 2024 година во споредба со крајот на 2022 година дополнително треба да ја поддржат профитабилноста.

„Ниското ниво на долг, со коефициент од нето-долг кон ЕБИТДА од 1,7 пати во 2023 година, обезбедува цврста основа за нови задолжувања доколку ’Петрол’ одлучи да продолжи со поагресивно спроведување на својот план за зелена транзиција, кој беше забавен поради притисоците и постојаните регулаторни промени во сегментот на деривати на гориво“, велат аналитичарите.