.webp){kind=icon}
Шпанскиот милијардер Амансио Ортега има проблем што го немаат повеќето супербогати во светот.
Секоја година најголемиот акционер на „Индитекс“ (Inditex), сопственикот на „Зара“ (Zara), мора брзо да ги инвестира милијардите евра што ги заработува - или да се соочи со можноста да плати данок на богатство на дел од тие приходи.
Додека континуираниот успех на „Зара“ ја полни касата на Ортега со сè поголем прилив на дивиденди, брзото распоредување на тие пари станува предизвик. Само пред некоја недела „Индитекс“ објави скок од 29 отсто во исплатата на дивиденда, што за 87-годишниот тајкун донесе околу две милијарди евра.
Ортега, кој контролира 59 отсто од „Индитекс“, мора да ја инвестира таа сума во рок од една година поради законските и фискалните регулативи.
Шпанија во моментов е предводена од Социјалистичката партија и е единствената земја во Европската Унија што има целосен данок на богатство. Според националниот закон, богатите жители се ослободени од таа политички контроверзната давачка само ако ги инвестираат своите приходи во рок од 12 месеци во средства што се сметаат за „економски активности“.
„Тоа е сосема уникатно бидејќи нема многу слични примери во Шпанија со такво ниво на богатство“, вели Леон Фернандо дел Канто, адвокат од Лондон што работи со богати Шпанци.
Со текот на годините, даночните ограничувања го наведоа Ортега да ги распореди дивидендите на „Индитекс“ - повеќе од 12 милијарди долари од првичната јавна понуда на компанијата во 2001 година - во внимателно избрани средства, главно урбани недвижности.
Преку овие купувања, Ортега се стекна со култни имоти, како што се зградата „Хoгваут“ (Haughwout) во Њујорк, „Саутист фајненшл центар“ (Southeast Financial Center) во Мајами, „Ројал банк плаза“ (Royal Bank Plaza) во Торонто и „Пост билдинг“ (The Post Building) во Лондон. Другите средства вклучуваат врвни станбени и комерцијални имоти во градови од Барселона до Сиетл - згради каде што канцелариите се изнајмени од „Фејсбук“, „Амазон“, „Зара“, па дури и од конкурентот „Ејч енд ем“ (Hennes & Mauritz - H&M).
Сето ова го катапултира модниот тајкун меѓу најголемите сопственици на недвижности во Европа. Неговиот имот во 2021 година беше проценет на 15,3 милијарди евра, што го става над имотот на британските милијардери Хју Гросвенор и Чарлс Кадоган. Оттогаш, Ортега потрошил повеќе од 2 милијарди долари на најмалку 10 имоти низ Северна Америка и Британија, според податоците собрани од „Блумберг“.
Иако тој ги диверзифицира своите инвестиции и во други подобни средства, анонимни извори велат дека му е сè потешко да најде соодветни инвестиции.
Додека неколку шпански региони предводени од опозицијата воведоа мерки за олеснување што или го намалуваат или го елиминираат данокот на богатство, Галиција, каде што е сместен Ортега, наметнува данок од 2,5 проценти. Се пресметува покрај данокот на доход, ДДВ и другите слични давачки.
За да избегнат плаќање на данокот на богатство, богатите можат да купат средства како што се недвижен имот и енергетска инфраструктура или удели од најмалку пет проценти во компании што котираат на берзата. Инвестициските фондови и готовината не се сметаат за „економска активност“ и не ги исполнуваат законските услови. Ако не можат да ги инвестираат сите дивиденди во рок од една година, богатите компании можат да преговараат за продолжување на рокот, сè додека се во можност да докажат дека се блиску до склучување договор.
За Ортега, кој одби да коментира за потребите на овој текст, проблемите со кои моментално се бори се далеку од оние со кои се соочил кога започнал во 60-тите години на минатиот век.
Bloomberg
Како син на железничар, Ортега и неговата тогашна сопруга, шивачка, почнале да прават пењоари и да ги продаваат од врата на врата. Подоцна тој создаде едно од најголемите светски богатства, со брзо забележување на популарните трендови од модните писти, претворајќи ги истите тие во облека достапна за широките маси. Неговата мегакомпанија сега има продавници низ целиот свет и пазарна вредност од околу 92 милијарди евра. Приходите во годината што заврши на 31 јануари изнесуваат 32,6 милијарди евра.
Милијардерот претприемач, кој е познат како медиумски срамежлив, останува тесно вклучен во менаџерските одлуки и во „Индитекс“ и во „Понтегадеа“ (Pontegadea), компанијата што управува со семејното богатство. Згора на тоа, тој седи во одборите на директори на двете компании. Неговата 39-годишна ќерка Марта од вториот брак е исто така во управниот одбор на „Индитекс“ , а неговата најстара ќерка Сандра е најбогатата жена во Шпанија благодарение на нејзиниот удел во компанијата.
И покрај тоа што „Понтегадеа“ ги зголеми своите инвестиции во последниве години, најголемиот дел од богатството на Ортега сè уште доаѓа од неговиот мнозински удел во „Индитекс“. Акциите на компанијата значително паднаа од рекордните нивоа во 2017 година, кога Ортега стана втората најбогата личност во светот. Со нето-богатство од околу 66 милијарди долари, тој сега е рангиран на 15-то место на индексот на милијардери на „Блумберг“.
„Не е лесно во Шпанија да го правиш она што го направи тој ако не потекнуваш од традиционално мадридско семејство“, вели Дел Канто, чија истоимена адвокатска канцеларија има канцеларија во близината на Ла Коруња, крајбрежниот град во северозападна Шпанија, каде што Ортега ја основал својата текстилна империја.
Огромниот раст на имотното портфолио на „Понтегадеа“ во текот на изминатата деценија, со желба за диверзификација, ја трансформираше малата бутик -фирма. На чело со главниот извршен директор Роберто Цибеира, кој дојде во 2003 година од ревизорската фирма „Артур Андерсен“ (Arthur Andersen), има околу 80 вработени, од кои повеќето се со седиште во Ла Коруња.
Седиштето на „Индитекс“ е во Артеикс, малку надвор од градот. Остатокот од персоналот на „Понтегадеа“ е распространет низ целиот свет, вклучувајќи и во САД и Јужна Кореја, при што поголемиот дел од персоналот е фокусиран на недвижен имот, иако мал тим сега е вклучен во инфраструктурни и енергетски бизниси.
Во раните денови вработените во „Понтегадеа“ мораа да трагаат по потенцијални зделки. Сега голем број инвестициски банкари тропаат на нивните врати и предлагаат опции за инвестирање.
Во 2018 година компанијата инвестира во фирма за телекомуникациска инфраструктура. Потоа следуваа оператор на гасоводот, компании за пренос на електрична енергија и логистичките центри.
Диверзификацијата не мина без проблеми. Помалку од три години откако „Понтегадеа“ купи 10 проценти од телекомуникациските кули како дел од „Телефоника“ (Telefonica), телефонската компанија и инвеститорот ККР (KKR & Co.) решиja да ја продадат компанијата, со што ја принудија „Понтегадеа“ да го продаде својот удел. Семејната канцеларија ги удвои парите, но не беа среќни што останаа со дополнителен капитал што треба да се распореди, велат анонимни извори. Претставници од „Понтегадеа“ одбија да коментираат.
Потоа, во 2022 година, тие потрошија повеќе од 700 милиони долари на американски логистички центри. Тоа беше првиот поход на „Понтегадеа“ кон вселената, но во погрешно време, бидејќи дојде на врвот на деловниот циклус во индустријата. Но тоа беше направено затоа што компанијата мораше да дејствува за кратко време.
Оваа година, „Понтегадеа“ се обиде да стекне удел во бизнис-сегментот на обновлива енергија на „Ибердрола“ (Iberdrola), но не ја помина долгата листа на потенцијални купувачи.
Со уште повеќе пари што продолжуваат да се слеваат, инвестициските предизвици на „Понтегадеа“ веројатно само ќе растат, иако Ортега веројатно нема да се жали - барем не јавно.
„Ортега се грижи за сопствената работа“, вели Дел Канто. „Политички молчи“.
