Од компјутерски игри до предводник на револуција: приказната за „Енвидија“

И покрај геополитичките тензии, трговските војни, класичните војни и рекордните нивоа на јавниот долг, Волстрит поставува нови рекорди. На прв поглед тоа изгледа парадоксално, но всушност инвеститорите се рационални бидејќи сè уште не постојат показатели што упатуваат на поголеми нарушувања во економијата.

Профитите на корпорациите продолжуваат да растат, економијата на САД е изненадувачки отпорна, очекувањата се дека американските Федерални резерви (Фед) ќе ги намалат каматните стапки, а инвестициите во вештачка интелигенција (ВИ) и очекувањата за нејзиното влијание покажуваат силен оптимизам.

Најголемиот добитник на берзанскиот оптимизам и големите инвестиции во ВИ е „Енвидија“ (Nvidia), компанија што стана највредна во историјата со пазарна вредност од четири трилиони долари, што е повеќе од вкупниот годишен БДП на сите земји освен петте најголеми економии во светот (САД, Кина, Германија, Индија и Јапонија). Помалку од триесет години по нејзиното создавање, од скромни почетоци до неприкосновена компанија во ВИ-револуцијата. А сè започна со компјутерски игри.

„Енвидија“ стана популарна по големиот постпандемиски подем на инвестициите во ВИ. Всушност, цената на нејзините акции ја поттикнуваат другите најголеми компании во светот по пазарна вредност: „Мајкрософт“, „Гугл“, „Епл“, „Амазон“ и „Мета“, а сè се базира на високите очекувања од вештачката интелигенција.

Они што го следеле почетокот на развојот на криптовалутите обрнале внимание на „Енвидија“ пред големиот подем на цената на нејзините акции на почетокот од 2024 година. Далеку пред криптовалутите и ВИ, компанијата беше позната меѓу оние што го следеле развојот на компјутерските игри, поради што и беше основана. Од ова произлегува дека денешната ВИ-револуција ќе беше многу потешка ако не беше големата експанзија на компјутерските игри во 90-тите години на минатиот век.

Сè започна со компјутерски игри

Почетоците на „Енвидија“ се релативно скромни во споредба со тоа што стана. Во 1993 година, во ресторан за брза храна во Калифорнија, тројца инженери ја основаат компанијата. Сите тројца имале добро платени работни места во тогашната индустрија на микрочипови. Џенсен Хуанг потекнува од Тајван и веќе бил директор во компанија за производство на чипови, а американските инженери Крис Малачовски и Куртис Прејм инвестирале 40.000 долари (околу 90.000 долари денес).

Името на компанијата било одлучено подоцна и се темелело на латинскиот збор „invidia“, што значи завист. Интересен факт е дека станува збор за истиот ресторан за брза храна „Денис“ (Dennys) во кој еден од основачите, Џенсен Хуанг, работел како 16-годишник. Подоцна во интервјуа ги советуваше младите првата работа да им биде во угостителската индустрија.

Основната идеја била да се направат посебни чипови што ќе ги подобрат графичките перформанси на компјутерите, првенствено на компјутерските игри, кои тогаш беа во подем и на почетокот на преминот во 3Д. Основачите на „Енвидија“ предвидоа дека техничките ограничувања ќе станат лимитирачки фактор во развојот на графиката и ќе го надминат капацитетот на тогашните процесори, поради што замислија да се создаде посебна единица за обработка на податоци. Во тоа не беа единствени, но беа најуспешни во решавањето на проблемот.

Инвестициската компанија „Секвоја капитал“ (Sequoia Capital) наскоро инвестирала 2,5 милиони долари (околу 5 милиони долари денес) во „Енвидија“, што за неа било само една од многуте инвестиции во технолошки компании (претходно инвестирала во „Епл“, „Циско“ и „Гугл“).

„Секвоја капитал“ ја покажува важноста на развиениот финансиски екосистем за создавање, раст и развој на иновативни технолошки компании. Тој е многу поразвиен во САД отколку каде било во светот, што објаснува зошто денешните најголеми технолошки компании и предводници на ВИ-револуцијата доаѓаат од САД. „Енвидија“, „Мајкрософт“, „Епл“, „Амазон“, „Алфабет“ и „Мета“ тешко би биле основани во друга земја и сигурно не би достигнале актуелната пазарна вредност од вкупно 17 трилиони долари.

Џенсен Хуанг, извршен директор и еден од основачите на „Енвидија“ Bloomberg

Освојување на пазарот за графички картички

„Енвидија“ брзо растеше со помош на надворешни инвестиции, па веќе во 1999 година излезе на берза. Растот од основањето во 1993 година до излегувањето на берза не беше лесен. Првиот производ не помина добро на пазарот, „Енвидија“ технолошки брзо заостануваше зад конкуренцијата, а во еден момент беше на работ на банкрот. Но, вториот производ на компанијата добро се продавал, што ја спасило.

Во истата година кога излегува на берза, на пазарот го претставува производот по кој ќе биде позната во светот на компјутерската графика, графичката карта „џифорс“ (GeForce). Овој сегмент на бизнисот сè до почетокот на 2022 година претставувал најголем дел од приходите. Денес приходите од бизнисот поврзан со дата-центри за вештачка интелигенција се неколкупати поголем извор на приход отколку традиционалните графички карти за компјутерски игри. Но без големиот развој на компјутерските игри од раните 1990-ти, кој создаде потреба за нови технолошки решенија, не би постоела денешната „Енвидија“, компанија клучна во ВИ-револуцијата.

Во 2001 година „Стандард и Пурс“ (Standard & Poor's) ја отстрани компанијата „Енрон“ (Enron), симбол за корупција и корпоративна неодговорност, од индексот S&P 500 и ја вклучи „Енвидија“. Во тој период компанијата беше позната за малку луѓе на Волстрит. Всушност, точно во времето кога пукна балонот дот-ком (dot-com), апетитот на инвеститорите за акции на технолошки компании не беше голем, иако до тој момент „Енвидија“ веќе стана добро утврдена компанија во производството на графички картички на растечкиот пазар на персонални компјутери и компјутерски игри.

Следуваа години на голем број аквизици и развој на производи, преземање поголем пазарен удел и проширување кон пазарот на мобилни телефони и конзоли за игри. Секако, имаше и погрешни одлуки. Купувањето на компанијата „Ајсера“ (Icera) во 2011 година за 367 милиони долари изгледаше добро на хартија бидејќи отвораше можности за интеграција на технологиите на двете компании со цел преземање на пазарот за мобилни модеми. Стотици милиони долари беа вложени во развој, но резултатот беше катастрофален. Во 2015 година „Енвидија“ сосема се повлекува од тој пазар.

Bloomberg

Ран влез на пазарот на вештачка интелигенција

До 2015 година лидерската позиција на пазарот за графички карти беше зацементирана, а тогаш „Енвидија“ полека започна да пробива пат во освојувањето примат во областите на вештачка интелигенција. Силните приходи од основниот бизнис со графички карти за персонални компјутери, најмногу за компјутерски игри, ѝ овозможија да започне со инвестиции во технологии за вештачка интелигенција, дата-центри и самоуправувачки автомобили. Инвеститорите ја препознаа промената во „Енвидија“ и сфатија дека ќе стане клучен играч во развојот на новите технологии, па цената на акциите стабилно растеше во 2016 и 2017 година.

Среќен случај беше што графичките карти се покажаа како најдобар алат за рударење криптовалути, што дополнително ја зголеми побарувачката. Во втората половина на 2018 година започна кризата на пазарот на криптовалути, а цените нагло паднаа, што го намали интересот за графичките карти на „Енвидија“. Основачот и извршен директор Џенсен Хуанг го опиша тоа како „криптомамурлак“.

Компанијата, меѓутоа, континуирано иноваираше во својот основен бизнис со графички карти. Успехот на ова поле ѝ создаде простор за аквизиции, развој и проширување потребни за влез во пазарот на вештачката интелигенција. Во 2020 и 2021 година „Енвидија“ се обиде да ја купи „Арм“ (Arm), британска компанија (иако под контрола на јапонскиот холдинг „Софтбанк“ / SoftBank Group), која е специјализирана за дизајн на микрочипови, за големи 40 милијарди долари. Регулаторните тела од Велика Британија, САД и ЕУ се заканија со забрана на оваа аквизиција поради прекумерната концентрација на моќ, национална безбедност и потенцијален конфликт на интереси, бидејќи „Гугл“, „Мајкрософт“ и „Куалком“ (Qualcomm) ја користат технологијата на „Арм“. Поради контроверзии, аквизицијата беше откажана на почетокот на 2022 година.

David Paul Morris/Bloomberg

Од 40 милиони до четири трилиони за 32 години

Како што растеа инвестициите во вештачка интелигенција во последните години така продолжи да расте и „Енвидија“. Најголемите технолошки компании прогнозираат дека вештачката интелигенција ќе стане сеприсутна во иднината. За да се реализира тоа, треба да се изгради голема инфраструктура, особено дата-центри. Токму инвестициите во дата-центри го поттикнаа растот на приходите на „Енвидија“, бидејќи најголем дел од инфраструктурата за вештачка интелигенција се базира на нивниот хардвер. Тоа ја поставува компанијата во речиси монополска позиција.

Минатата година беше експлозивна за „Енвидија“. Стана компанија со најголема пазарна вредност во светот. Првото тромесечје од годинава беше неизвесно поради ограничувањата на извозот на чипови во Кина што ги воведе Доналд Трамп. По наглиот пад од почетокот на годината до април, акциите започнаа повторно да растат, благодарение на оптимизмот на пазарот дека Трамповите трговски ограничувања сепак нема да бидат толку остри како што беше најавено на почетокот. Голем дел ограничувања на извозот на чипови од САД во Кина беа укинати на почетокот на месецов, што ги поттикна акциите да достигнат рекордни нивоа од 160 долари и повеќе, а компанијата стана прва во историјата со пазарна вредност од четири трилиони долари.

А сè започна со бизнис-план што се потпираше на идејата дека графиката во компјутерските игри ќе станува сè посложена и дека ќе биде потребен специјален хардвер, со тројца луѓе со добро платени работни места што решиле да дадат отказ и да го преземат ризикот на претприемаштвото со поддршка од инвестициски фонд. Почетното вложување од 40.000 долари во 1993 година до 2025 година прерасна во пазарна вредност од четири трилиони долари.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар