.webp){kind=icon}
Енергетската ефикасност во градежништвото особено се актуализира при енергетски кризи, со какви што се соочи светот во изминативе две години. Но, каде е Македонија на ова поле и дали при инвестиција во недвижности може да сте сигурни дека купувате енергетско-ефикасен објект?
Теоретски, би требало, но во пракса сепак, се чини се зависи од волјата на инвеститорот.
Закони кои предвидуваат задолжителни планови за енергеска ефикасност при изградба на објекти имаме, но ретки се контролите за да се види дали она што било испланирано така било и изградено, посочува професорката од Градежниот факултет во Скопје, Тодорка Самарџиоска во интервју за „Блумберг Адрија“.
Bloomberg Adria
„Во Македонија од 2013-та година постојат правилници за енергетски карактеристики на згради и правилник за енергетски контролори кои пропишуваат доста строги контроли за проектирање и изведба на објектите, како и во однос на нивна сертификација по енергетски класи. Во 2020 година веќе е донесен и нов Закон за енергетска ефикасност, порано овие правилници потпаѓаа во Законот за енергетика, а сега овој нов закон ќе донесе нови правилници, кои не верувам дека би биле покомфорни во однос на критериумите за енергетско-ефикасни објекти. Но, уште со овие правилници одредени критериуми за енергетска ефикасност беа задолжителни и требаше уште оттогаш да почне масовна сертификација пред се на јавните објекти, класифицирање во енергетска класа и добивање на енергетски сертификати најпрво на јавните, а потоа и на приватните објекти. При секое продавање, издавање – објектот да го има своето портфолио и својот енергетски сертификат, но низ годините, низ практиката остана обврската таа сертификација да стои на проектната документација, значи при изградба на објект се бара потврда дека карактеристиките на зградата ги задоволуваат критериумите на правилниците. Понатаму, откако ќе се изведе објектот многу ретко постојат контроли, всушност не се веќе задолжителни за да се види до каде е изградениот објект, дали се совпаѓа со проектните вредности и енергетска класа. Инаку, критериумите се доста строги, потрошувачката за новоизградени објекти треба да биде 100 киловат часа на метар квадратен годишно, што е релативно строга контрола во однос на проектирањето, вели таа.
Самарџиоска потенцира дека на светско ниво од вкупната потрошувачка на енергија дури 42 отсто се проценува дека отпаѓаат на градежните објекти, останатите се пред се на индустријата и транспортот. Почнувајќи до екстракција на материјали, изградба на објекти, во текот на животниот век на градбата, па се до рушењето на градбата - се троши енергијата.
Важноста и придобивките од енергетската ефикасност пак, се големи.
„Придобивките од енергетската ефикасност се нa повеќе нивоа, најпрво на индивидуално ниво, сопственикот на објектот, без разлика дали е тоа приватен или јавен објект, дали го поседува општината и слично, најпрво тој ги чувствува бенефитите од енергетската ефикасност заради помалите индивидуални трошоци. Понатаму тоа оди на локално и државно ниво, богатите држави се оние држави кои се богати со извори на енергија, а исто така и фосилните горива се ограничени, нивната потрошувачка имаше зафатено толкав обем што ако се продолжеше со таа динамика тие ќе беа потрошени за ограничен период некои за 40, 50 најмногу до 100-тина година. Меѓутоа, навреме се освестивме да речам во тој поглед и преземените мерки, користењето на обновливите извори на енергија помогнаа тој тренд на потрошувачка на фосилните горива да се намали и се внимава на потрошувачката на енергија и на енергетската ефикасност во објектите, бидејќи тие се клучните чинители во потрошувачката на енергија“, вели таа.
И додека во Македонија се уште е проблематична контролата на имплементацијата на веќе донесените закони, Европската Унија оди чекор понатаму, со уште построги правила и обврски на кои допрва ќе мора да се прилагодуваме.
„Европската комисија во 2021 година донесе одлука дека сите јавни објекти веќе со почетокот на 2021 треба да бидат речиси нулта куќи, што би значело не дека нема да трошат енергија, туку целата енергија која им е потребна за греење, осветлување, ладење и слично, ќе ја произведуваат сами од обновливи извори на енергија, значи сонцето, сончевата енергија, притоа се мисли на активно и пасивно користење на сончевата енергија, значи и овие фотонапонски централи коишто се актуелни последниве години во Македонија, но и сите форми на пасивното користење на сончевата енергија, понатаму енергијата на ветрот онаму каде што тоа го дозволува ветрот, односно каде има константен ветер и доволно голема брзина за да се произведува енергија, енергијата на водата, биомасата, во градежништвото се оди и чекор понатаму со вклучувањето на циркуларната економија, со вклучувањето на размислувањето за животниот циклус на објектите, се размилува за рециклирани, нови материјали кои ќе помогнат во енергетската ефикасност, во заштедата на енергија и во заштитата на животната околина“, потенцира професорката.
