Потрагата по вечен живот во Силициумската Долина

Ако ви пријде весела личност на улиците на Сан Франциско со формулар во рака, обично може да очекувате да ве праша за мислење за некое политичко прашање. Дали имате време да зборувате за правото на абортус? Пазарот на недвижности? Референдум за онлајн обложување? Но деновиве има повеќе грандиозни, повеќе лични прашања, кои вообичаено не би ги очекувале од некој што изгледа како да го сака вашиот потпис. Прашањето е: колку долго сакате да живеете?

Една сабота во август, Анастасија Егорова, 37-годишна извршна директорка на непрофитна организација што се занимава со истражување на долговечноста, собра дваесетина волонтери во Сан Франциско и десет други града низ светот. Заедно собраа одговори од речиси 200 минувачи. Голем број испитаници рекле дека сакаат да живеат помеѓу 80 (што е американски просек) и 120 години (што е речиси светски рекорд). Волонтерите во Сао Паоло, Бразил, и во Торонто, Канада, добија слични одговори на волонтерите во Хаифа, Израел, и во Малме, Шведска. Неколку ги следеа знаците на капите, маиците и налепниците што ги носеа волонтерите, на кои пишуваше: „Кажи засекогаш! (англ. Say Forever!).

Егорова и нејзината група на активисти против смртта, составена од научници и фанатици наречени бесмртници, веруваат дека добрите и рационални луѓе треба да сакаат да живеат што е можно подолго. Иако признаваат дека хроничната болка и животните трауми се силен контрааргумент на нивните верувања, тие се посветени на остварување на вечниот живот и сметаат дека борбата против стареењето треба да биде приоритет за финансирање на науката и општествениот активизам. Есеноска тие маршираа пред историското бродско пристаниште на заливот Сан Франциско со транспаренти на кои пишуваше „Смртта е неприфатлива“, „Смртта е досадна“ и „Остани жив“. Еден особено жесток волонтер буквално ја сфатил идејата за долговечност и на својот врат ги истетовирал зборовите „КАЖИ ЗАСЕКОГАШ“. „Смртта е лоша“, вели Егорова. „Тоа е нешто што човештвото не го сфаќа доволно сериозно“.

Бесмртниците можеби звучат повеќе како хипици отколку како сериозни лобисти, но тие отелотворуваат струја во културата на технолошката индустрија што зазема малку простор помеѓу дебатите за вештачката интелигенција и криптовалутите. Различни групи во Сан Франциско и други технолошки центри бараат начини да ја лажираат смртта, од додатоци во исхраната и раствори за пипетирање во лабораторија до дигитализирање на свеста и замрзнување на мозокот за подоцна да заживее (тие се надеваат). Сите тие веруваат дека технологијата еден ден ќе ни овозможи да ја надминеме нашата биолошка судбина. Вака влијателниот инвеститор и провокатор Балаџи Сринивасан го сумира тоа на својот профил на платформата Х: „Непроменливи пари, бесконечни граници, вечен живот“.

Она што ја прави оваа опсесија различна од типичната средовечна криза е количеството на пари што се вклучени. Џеф Безос, Сем Алтман, Лери Елисон, Лери Пејџ и други технолошки гиганти им нудат стотици милиони долари на компании што истражуваат подолг животен век. Луѓето опседнати со бесмртност во тој сектор се убедени дека радикално продолжување на животот ќе стане можно во блиска иднина. Тоа се претежно инвеститори, истражувачи на вештачка интелигенција или луѓе што се збогатиле со криптовалути и сега имаат пари за фрлање. Соосновачот на „Етериум“, Виталик Бутерин, е во првите редови на тоа движење. Тој донирал милиони долари за истражување и објавил изјави како: „Стареењето е хуманитарна катастрофа, која убива ист број луѓе на секои две години како Втората светска војна“. Роберт Нелсен, менаџер на хеџ-фонд и акционер во долговечната биотехнолошка компанија „Алтос лабс“, зема десетина лека дневно, вклучувајќи го и „рапамицинот“, за кој се покажа дека го продолжува животниот век на глувците. Капиталистите на вложување покажуваат зголемен интерес за индустријата за долговечност, а технолошката заедница нуди грантови за долговечност за истражување за да привлече нови луѓе на теренот. Нив ги обединуваат технооптимизмот и верувањето дека знаат нешто што другите не го знаат.

Размислувањето надвор од мнозинството е норма, според Амол Сарва, еден од финансиерите на достигнувањата во областа. Тој вели дека овој сектор се состои од „брадести волшебници“ што најавуваат мистична иднина, конвенционални биотехнолошки експерти фокусирани на науката, „Петарпанови“ што сакаат да останат млади засекогаш и оние што веруваат дека во иднина човечката свест ќе го надмине физичкото тело и дека сите ќе станеме киборзи. Сарва, поранешен шеф на „Контел“ (Knotel), копија на платформата „Виворк“ (WeWork), е соосновач на фонд од 100 милиони долари (91 милион евра) за инвестирање во компании што се занимаваат со продолжување на човечкиот живот. Фондот веќе им исплатил средства на истражувачите што лекуваат рак со помош на вештачка интелигенција и користат матични клетки за создавање биолошки компјутери. Сарва вели дека енергијата во круговите за продолжување на животот потсетува на деновите на „Хомебрев компјутер клуб“ (Homebrew Computer Club), неформална група во 1970-тите, која претходеше на пронаоѓањето на персоналниот компјутер и основањето на корпорацијата „Епл“.

Лесно е да се отфрли напредокот на ова поле како еден голем балон на егзистенцијален страв поттикнат од парите и кревките машки ега, но делови од таа заедница имаат различни цели. За некои, целта е само малку да се продолжи просечната должина на човечкиот живот. Други се поконзервативни и ветуваат само повеќе „здрави години од животот“, односно подобро здравје во рамките на природниот животен век. Има и такви што се залагаат за целосна бесмртност и најавуваат формирање сопствени суверени држави во кои смртта нема да постои. „Ги прифаќаме стареењето и смртта како нешто неизбежно, но сега имаме причина да веруваме дека ќе најдеме решение и за тоа“, вели Адам Грис, инвеститор во секторот за долговечност. „Тоа е само прашање на време“.

За да може полесно да се фатат сите овие различни фракции, ајде да им дадеме прекари. Во еден агол имаме биотехнолози, традиционални истражувачи што развиваат разни лекови за да го продолжат животот на човекот. Нивната цел е да добијат формално одобрение од Управата за храна и лекови на САД и да ги донесат лековите на пазарот во следните десет години. Некои од тие лекови дејствуваат така што ја стимулираат автофагијата (способноста на клетката да го рециклира акумулираниот молекуларен отпад) или отстранување на старите клетки што повеќе не можат да се репродуцираат.

Иан Лоринг за „Блумберг бизнисвик“; сценографија: Келси Виндмилер

Таквите лекови сè уште се во рана фаза на развој, а еден од најперспективните е наменет за кучињата, а не за луѓето. „Почнавме со големи раси, бидејќи германската дога има просечен животен век од шест до девет години, а влакното почнува да ѝ белее на возраст од три до четири години, така што ефектите се гледаат побрзо“, рече Селин Халиуа, извршена директорка на „Лојал“. Полесно е да се спроведат клинички испитувања за стареење на кучиња, бидејќи тие стареат многу побрзо. Кај луѓето таквото истражување трае околу педесет години. Лекот на Халиуа го продолжува животот на кучињата така што го намалува ослободувањето на хормоните за раст, кои се поврзани со побрзо стареење кај поголемите раси. Нејзе не ѝ се допаѓа паниката што се шири поради разговорите за кучињата зомби и нагласува дека нејзината цел е да го „продолжи здравиот животен век“ на саканите миленици. „Сакаме вашиот Флоки да трча по топката подолго, да биде возбуден кога ќе се вратите дома и да не биде вкочанет кога ќе стане од креветот“, вели Халиуа. Таа смета дека кучињата се безопасен начин да ѝ се претстави на јавноста идејата дека биологијата на стареењето не е поставена во камен. Луѓето многу помалку се плашат кога ќе видат 15-годишно куче отколку 150-годишно лице. Тоа не им се чини дека навлегува во божествените работи.

Потоа на ред се љубителите на велнес. Тоа се луѓе што не се согласуваат со нагласување на акутната нега наместо превенција во здравството и сакаат да се обидат со т.н. проактивни терапии што модерната медицина ги игнорира или отфрла. (Значи, Брајан Џонсон, основач на „Брејнтри пејмент“ и неофицијална маскота на „Блумберг бизнисвик“, троши милиони долари годишно за неговото средовечно тело да функционира како тинејџерско.) Некои од нивните експерименти се доста екстремни, но љубителите на велнес сè уште се релативно конзервативна фракција во круговите опседнати со долговечноста. Тие вредно ги следат своите  телесни функции за постепено да се подобруваат. Како и биотехнолозите, тие често зборуваат за „здрав животен век“.

„Имате поголема контрола над вашето здравје отколку што мислите“, вели Мартин Тобијас, ризичен капиталист и поранешен извршен директор на „Апдејт лабс“ (Upgrade Labs), компанија што е специјализирана за уреди како тренажери за капацитетот на белите дробови и велосипеди за вежбање со вештачка интелигенција. „Кога ќе станете извршен директор на сопственото здравје, можете да постигнете резултати што традиционалниот здравствен систем нема да ги обезбеди. Тобијас наполни шеесет години, а сака да биде жив кога неговата најмлада ќерка, која сега има осум години, ќе дипломира на колеџ. Тој има опрема вредна 500.000 долари (457.000 евра) во неговата гаража во Сиетл, вклучувајќи две сауни, солариум со инфрацрвена светлина, костим за електростимулација на мускулите и комора за криотерапија. Се бања во ледена вода, лета во Централна Америка за инјекции со матични клетки и се подложува на третмани за продолжување на теломерите, хромозомски протеини што се скратуваат со возраста.

Тобијас и истомислениците сметаат дека вреди да се инвестираат пари во различни експериментални третмани за да се забави биолошкиот часовник, дури и ако повеќето од тие третмани не функционираат. Некои од големите имиња во тој свет се докторот Питер Атија, генетичарот Дејвид Синклер и футуристот Питер Дијамандис. Имајќи предвид дека биомаркерите што се показатели за биолошката старост сè уште се слабо разбрани од науката, тешко е да се каже дали нешто од ова функционира. Сепак, Тобијас не се откажува. Тој тврди дека забележал подобрувања и тоа му носи внатрешен мир и чувство на контрола. „Моите теломери се стари 38 години“, вели тој.

Иан Лоринг за „Блумберг бизнисвик“; сценографија: Келси Виндмилер

И биотехнолозите и љубителите на велнес нагласуваат дека сè уште очекуваат да умрат. За радикалите, ова е губитничка позиција. Патрик Линден, филозоф и автор на книгата „Случај против смртта“, смета дека прифаќањето на смртноста е „заблуда“, која „нè штити од трагичната желба за нешто што не можеме да го имаме“.

Во средината на 2000-тите радикалите се појавија во очите на јавноста. Во 2005 година, влијателниот теоретичар за вештачка интелигенција Ник Бостром напиша приказна во која смртта е симболизирана со страшен змеј што го тероризира кралството и бара постојани жртви, додека храбриот крал не вложи огромни суми пари во развојот на проектил за да го убие (видеоверзија на приказната е објавена на Јутјуб и има околу 10 милиони прегледи). Во исто време, британскиот истражувач Обри де Греј, кој со својата долга брада малку личи на Мерлин, стана јавно лице на новото движење за долговечност. Во интервју за Би-би-си, Де Греј изјави дека првиот човек што ќе доживее илјада години веројатно е веќе роден, а потоа одржа говор на ТЕД за потребата да се инвестира во борбата против стареењето. Тој верува дека пресвртната точка кога луѓето ќе живеат подолго и подолго додека не умрат од старост ќе се случи кога ќе можеме да ја поправиме штетата предизвикана од стареењето побрзо од природната стапка на стареење.

Можноста за подолг - или вечен - живот ги поттикна биоетичарите и филозофите да размислуваат за неочекувани последици. Тоа е осамено поле на науката. „Ако одам на фризер и му кажам што правам, реакцијата секогаш е: Тоа звучи ужасно“, вели Рајани Романи, 29-годишен биоетичар што го проучува начинот на кој луѓето размислуваат за смртта и нејзиното значење. Тој верува дека прифаќањето на смртта не е природен дел од процесот на тагување, туку чиста наивност. „Мојот професионален живот се состои од размислување за фактот дека смртта нема цел“, вели Романи. „Може да биде многу штетно на лично ниво. Но, ако продолжиме да се тешиме, може да биде многу, многу поштетно.

Некои од најревносните радикали се поборници на колонизација - тие сакаат масовно да се преселат во некоја област и да ја претворат својата идеологија во политичко прашање. Тие летово имаа генерална проба во Зузалу, привремен град во стилот на фестивалот „Burning Man“. Градот постоел два месеца во Црна Гора. Виталик Бутерин, основачот на „Етериум“, собра стотици верници за долговечност, основачи на криптовалути и истражувачи на вештачка интелигенција за да разговараат за практичните прашања на вечниот живот. Какви политички структури би биле потребни? Како да се воспостават „иновациски зони“ со лабави прописи за спроведување на експериментални третмани? Кога сите би живееле многу подолго, колку брзо ќе се зголеми  популацијата? Помеѓу пливањето во ледена вода и потењето во сауна, двајца ризични капиталисти ги претставија своите планови за движење наречено витализам, чија водечка мисла е дека „смртта е основниот проблем на човештвото“ и дека човечкиот вид треба да ги преземе сите неопходни мерки за „ослободување од стареењето што е можно поскоро“.

Во зависност од вашата гледна точка, оваа реторика ќе ве инспирира или ќе ве насмее. Но, во Силициумската Долина, каде што богатството и моќта се концентрирани во рацете на неколку милијардери, понекогаш е доволно да добиете неколку луѓе на ваша страна.

Традиционалните истражувачи добро знаат дека нивното поле на наука, поради ваквите двомесечни третмани, повеќе личи на пренасочување за богатите. Халиуа, извршената директорка на „Лојал“, ја истражуваше економијата на генската терапија во Оксфорд. Тој верува дека секторот „не инспирира доверба“ на глобално ниво и дека луѓето што ги фалат недокажаните третмани или зборуваат за бесмртност ја нарушуваат репутацијата на истражувањето. Тој верува дека луѓето како Џонсон и Бутерин ги туркаат истражувањата за долговечноста до работ на науката.

Иан Лоринг за „Блумберг бизнисвик“; сценографија: Келси Виндмилер

„Некои од лидерите во оваа област се дискредитирани на други начини“, додава таа. Во 2021 година, таа и инвеститорката Лора Деминг го обвинија Де Греј, поранешното лице на движењето за долговечност, за сексуално вознемирување. Деминг ја започнала својата кариера во истражувачка лабораторија за долговечност на 12-годишна возраст и тврди дека на возраст од 17 до 18 години добивала мејлови од Де Греј, кој бил нејзин ментор, во кои Де Греј ѝ рекол дека ја „вклучува“ и жали што е премлада за да зборува за неговиот „авантуристички љубовен живот“. Халиуа тврди дека Де Греј се обидел да ја опијани и замавнал по неа за време на вечерата за собирање средства за неговата фондација, која финансирала дел од нејзините истражувања. „Ми кажа дека како ’убава жена’ морам да спијам со присутните донатори за да му дадат пари“.

Истрагата на фондацијата ги потврди обвинувањата на двете жени и утврди дека Де Греј се меша во истрагата. Тој беше отпуштен, а потоа основаше друга организација, која исто така се занимава со продолжување на животот. Халиуа е разочарана што Де Греј сè уште присуствува на конференции за долговечност, но е задоволна што информациите за историјата на Де Греј лесно може да се најдат на интернет. Во едно интервју, Де Греј ги отфрли обвинувањата како претерана реакција на невини коментари. Неговото разрешување го смета за „куп глупости“ и фронт што го користи раководството за да му ја одземе власта.

Угледот на Де Греј претрпе, но волонтерите на движењето „Кажи засекогаш!“, сепак, беа воодушевени кога тој се појави на неодамнешниот собир во Сан Франциско. Беше сабота пред Ноќта на вештерките, а десетина бесмртници се маскираа во вампири и шамани. Некои носеа маски за птици и лажни мечки, пластични черепи и стапови за дожд. Поворката тргна по Ембаркадеро во Сан Франциско, танцувајќи на хевиметал-песна напишана од инвеститорот за долговечност Де Греј. „Те молам разбуди се“, испеа пејачката на снимката. „Спасете ги нашите најблиски од брутален пад / Покажете му среден прст на стариот татко на времето“.

Ним им пријдоа некои љубопитни минувачи, но учесниците на парадата најмногу се сликаа и се снимаа за нивниот заеднички инстаграм-профил. Соосновачот на движењето „Кажи засекогаш!“, Михаил Батин, облечен во туника со пентаграми и со маска со пердуви на лицето, рече дека се надева оти ваквите настани ќе привлечат уметници бидејќи имаат поголемо влијание врз јавноста од просечниот научен труд.

Различни фракции на движењето за долговечност сами напредуваат. Во ноември, Управата за храна и лекови на САД делумно го одобри барањето на „Лојал“ за одобрување лек наменет да го продолжи животниот век на големите раси на кучиња. Лекот блокира одредени видови хормони за раст откако кучето ќе ја достигне целосната големина и може да биде достапен за употреба во „Велика Дане“ и „Мастифи“ уште во 2026 година. Богатите љубители на велнесот, пак, планираат туризам во делот на долговечноста, односно летови во странство за експериментални третмани. „Дијамандис“ наплаќа 70.000 долари (околу 64.000 евра) за петдневна обиколка на различни клиники за продолжување на животот. Групата предводена од Зузалуа планира да организира нов привремен град оваа зима на карипскиот остров Роатан.

Радикалите се надеваат дека нивните соништа во наредните децении ќе ги финансира некој богат човек, на пример Илон Маск. Самиот Маск неодамна изјави дека верува оти екстремната долговечност би довела до „задушување на општеството“ и дека не може да замисли „полошо проклетство од вечниот живот“. Но, според зборовите на филозофот Линден, „очигледно сите ние се надеваме дека Илон Маск ќе даде резултати“.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар