Балканците ги обединуваат многу нешта, а меѓу нив секако е и збирката на сочни пцости. Многу од нив сите ги разбираме, без превод. Бидејќи пцуењето е и начин за ослободување од стресот, проверивме кој кого може да пцуе и како. Ниту пцуењето не може да избегне од влијанието на моќта и деловната хиерархија. Пцуењето, како и повеќето работи, полесно оди надолу низ синџирот на моќта отколку нагоре.
Колкупати на работа ви се случило на колегите, особено на шефовите и клиентите, да им наредите сè по список, но сè сте задржале во себе и ројот од навреди сте го сублимирале во едно пасивно-агресивно „Почитуван...“ на почетокот на мејлот? Веројатно секојдневно или барем неколкупати неделно ако работите опкружени со луѓе. Сè помалку од тоа ве става во категоријата на луѓе на кои им веруваме приближно колку и на оние што тврдат дека никогаш не мочале под туш.
Иако од мали нозе нѐ учат да се воздржуваме од пцуење, затоа што тоа не е убаво, пристојно и слично, на симпатичниот наплив на сочни пцости е исклучително тешко да му се одолее - најчесто во сообраќајот, но неретко и на работното место. На прашањето зошто е тоа така, одговорот го даваат најновите научни студии што ги дезавуираат сите пуританци од нашето детство и докажуваат дека пцуењето е всушност добро на повеќе нивоа.
Пцуењето како супермоќ
Како прво и основно, пцуењето не е знак за сиромашен речник, туку, напротив, истражувањата покажуваат дека луѓето што пцујат обично се покреативни од оние што не го прават тоа. Таа креативност можеби најдобро се чувствува во регионот Адрија, каде што во квалитетното пцуење можат да најдат соживот семејниот, сексуалниот, религиозниот, животинскиот, растителниот, имагинарниот и реалниот свет. Понекогаш и сите одеднаш.
Спротивно на друг вкоренет мит, студиите покажуваат дека пцуењето генерално е навика на интелигентните и искрени луѓе со префинети социјални вештини, кои им дозволуваат да си дадат вербална оддишка без да заталкаат во токсичност и негативност.
Уште еден интересен заклучок од истражувањето е дека луѓето што пцујат се поотпорни на болка.
Значи, науката е целосно на страната на пцуењето, а ниту еден научник во светот веројатно не е покомпетентен во таа област од Тимоти Џеј, почесен професор на Колеџот за либерални уметности во Масачусетс, САД. Тој веќе 40 години ги проучува пцостите и има објавено голем број студии и трудови на таа тема.
Затоа, сосема беше логично и за „Блумберг бизнисвик Адрија“ да искоментира на темата тешки зборови на работното место и нивното влијание врз социјалната динамика во компаниите.
Лек против стрес
Нѐ интересираше дали пцуењето е корисно како средство за ослободување од стрес на работното место, а Џеј ни одговори дека тоа е секако подобра опција од физичкото насилство и другите форми на агресија. „Накратко кажано – подобро пцост отколку шлаканица“. Се согласуваме со него, бидејќи приказните дека зборовите болат повеќе од ударите ги кажуваат само оние што никогаш не добиле шлаканица.
Карикираме малку, но не е далеку од вистината. Се разбира дека во реалниот свет за прикладноста на пцуењето на работното место одлучуваат многу фактори.
„Пцуењето секако е корисно на некои работни места, но не на сите. Да речеме, нормално е дека машки тим на некое градилиште вербално ќе се чести пожестоко меѓу себе отколку што е тоа соодветно за тетките во градинка или медицинските сестри. Значи, многу нешта зависат од природата на работното место, но и од природата на самиот стрес бидејќи има голема разлика помеѓу менталниот и физичкиот стрес, односно социјалниот наспроти личниот“, објаснува Џеј.
Тој додава дека најдобра опција за ослободување од стрес е тој да се исфрли пцуејќи се самиот себеси под мустаќ, наместо викајќи на соработниците или клиентите. Тој исто така нагласува и дека квалитетното раководство во секоја компанија би требало да предвидува пцуење на работа и воопшто да има некои стандарди односно практики со кои се решаваат проблемите со менталното здравје на работниците.
Според нашето богато искуство, пцуењето може да ја зајакне кохезијата меѓу колегите, се разбира, под претпоставка дека тоа генерално на сите им е во ред. Тоа го потврдува и Џеј, кој повторно напоменува дека треба да се води сметка за финесите.
„Повторно, секое работно место има свој збир на стандарди или практики што се развиваат со текот на времето. Никој нема да се шокира ако пцујат спортисти, физички работници, колеги во некоја фабрика и слично. Тоа е всушност општествено прифатено. Но заедништвото меѓу колегите не се гради само со пцости, иако тие имаат важна улога, туку се зајакнува и со користење табу-зборови, кажување вицови и приказни и воопшто со хумор на работното место“, нагласува Џеј.
Оковите на хиерархијата
Сепак, колку и да е пцуењето понекогаш ослободувачко, дури ни тоа не може да го избегне влијанието на моќта и деловната хиерархија. Така, структурата на моќ во компанијата сè уште во голема мера одредува кој кого може да пцуе и како.
„Пцуењето, како и повеќето работи, полесно оди надолу низ синџирот на моќта отколку нагоре“. На пример, шефовите ги пцујат работниците, лекарите ги пцујат медицинските сестри, готвачите ги пцујат келнерите, полковниците ги пцујат војниците, а полицијата ги пцуе затворениците. Тука станува збор за чиста моќ што претпоставените можат да ја манифестираат со пцуење, кажување мрсни вицови, навлегување во личниот простор или допирање на подредените, додека обратно не функционира“, посочува Џеј.
Уште една жртва на двојните стандарди и игрите на моќ се жените. На нив се гледа преку посебна лупа и секој нивни збор се мери многу подетално од она што излегува од устата на мажите. Често, ако опцујат, ги прогласуваат за премногу груби и агресивни. Или како што сликовито вели Џеј: Она што тие го велат може и ќе биде употребено против нив (анг. What they say can and will be held against them).
Но тој сепак посочува дека и во тоа голема улога има околината. Работничките во фабрика можат слободно да се пцујат меѓу себе и со колегите, односно да се однесуваат како мажи, кои од памтивек слободно пцујат на таквите работни места.
Од друга страна, во некои сфери на општеството, ние би рекле во повеќето од нив, жените со остар јазик страдаат. Џеј како еклатантен пример за двојните стандарди го наведува начинот на кој Хилари Клинтон беше перципирана и третирана кога го користеше малку „посилниот“ јазик што машките политичари го користат со векови. Додека нејзиниот противник во претседателската трка Доналд Трамп практично беше славен за неговите сексистички испади, нејзе не ѝ беа простувани ниту многу побенигни тврдења. Впрочем, резултатите од тие избори јасно покажуваат што поминува подобро кај јавноста.
„Друг пример би била адвокатка во адвокатска канцеларија во која доминираат мажи. Таа може да се бори за статус во компанијата усвојувајќи го јазикот на своите машки колеги за да ја проектира сопствената моќ, но границата за неа ќе биде многу потенка отколку за мажите“, елаборира Џеј.
Сè што сакаат младите
Покрај жените, уште една ранлива група на работното место се младите, а бидејќи светот им останува ним, за крај го прашавме Џеј дали помладите генерации се поприемливи за пцости или сеприсутната политичка коректност вербално ги кастрирала.
„Стандардите се менуваат и сигурно е дека денес работните места се многу помалку формални отколку во минатото. Видете само колку е сменет начинот на деловното облекување во последните педесет години. Меѓутоа, противтежа на тоа е заострувањето на стандардите на слободата на говорот. Во средината на 1980-тите, во САД беше донесен законот за сексуално вознемирување на работа и оттогаш работната средина мора постојано да се приспособува на сè построгата законска рамка“, ни вели Џеј, со напомена дека во денешно време исто така мора да се води сметка и за правните последици од клеветата, дискриминацијата и говорот на омраза.
Улогата на политичката коректност всушност е свртена наопаку. Започна како алатка за заштита на дискриминираните и социјално чувствителните групи, а во моментов се користи во многу случаи како медиумска маска за туркање некакви сомнителни агенди.
Но, за среќа, тие сѐ уште се повеќе американски проблеми отколку наши. Иако ние во последниве години со сѐ поголем ентузијазам го увезуваме нивното политичко ѓубре, сепак сѐ уште се однесуваме многу подобро и порелаксирано, а искрено се надеваме дека така и ќе остане.
Здрава доза на пцости во животот и на работното место е лековита. Ние и претходно бевме убедени во тоа, но сега и науката ни го потврди тоа. И, се разбира, Џеј. А ако не се согласуваш со нашиот заклучок - заеби.
Преведе Сузана Митревска
.webp){kind=icon}
