.webp){kind=icon}
Хартијата се смета за поеколошка алтернатива на пластичната амбалажа. Но што ако тоа не е така? Во едно истражување, спроведено неодамна, на стотици клиенти им беа покажани две енергетски плочки и беа прашани која е поприфатлива за животната средина: онаа во пластична обвивка обложена со дополнителен слој хартија или истата енергетска плочка во пластична амбалажа без хартија. Повеќето испитаници се одлучиле за опцијата за пластична обвивка и хартија, и покрај фактот што и двете содржеле исто количество пластика и дека енергетската плочка со двојна амбалажа е очигледно помалку еколошка.
Тоа е нелогично, но донекаде е разбирливо зошто настанува ваква заблуда. Пластиката стана најомразениот материјал во светот, особено кога се користи за пакувања за еднократна употреба. Не само што ѝ штети на животната средина туку стана и општествено неприфатлива. Истражувањата континуирано покажуваат дека потрошувачите сакаат пластичната амбалажа да се замени со други решенија. Обидувајќи се да не паднат во немилост, компаниите за широка потрошувачка бараат одржливи решенија.
Хартијата стана популарна замена. Потрошувачите ја сметаат за поприродна. Но она што го бараат тие не е секогаш „позелено“. Во некои случаи тоа може да биде дури и поштетно од пластиката.
Откога кај луѓето се разви желбата за транспорт и складирање на нештата, им требаше сè поквалитетно пакување. Старите Грци произведувале големи количества керамички садови за вино, а до средината на минатиот век Американците купувале милијарди практични вреќички „зиплок“ (Ziploc). Без разлика дали станува збор за период од илјада години пред Христа или седумдесеттите години од минатиот век, важи истото правило: пакувањето мора да биде достапно, лесно преносливо и издржливо.
Сепак, во текот на последните две децении, брендовите и потрошувачите почнаа да бараат сосема нова карактеристика во пакувањето - одржливост. Тоа е аморфен концепт. За едни одржливоста значи рециклирање, за други посветеност на намалување на емисиите на јаглерод и борба против климатските промени. Но, мнозинството се согласува во едно - пластиката не се вклопува во тој концепт. Меѓу другото, затоа што најчесто се произведува од нафтени деривати и доколку не се рециклира или не се отстранува правилно, таа не се разградува.
Во обид да ја санираат одбивноста кон пластичната амбалажа, брендовите ја прифатија хартијата како природна алтернатива. Постојат повеќе начини да се направи тоа, некои се добри, а некои не се.
На пример, многу брендови се свесни дека неизбелената кафена хартија дава впечаток на одржливост кај еколошки свесните потрошувачи, дури и кога се продава за еднократна употреба. Други се обидуваат да ја зголемат одржливоста на своето пакување со замена на пластиката со рециклирана хартија. На пример, оваа година „Нестле“ (Nestlé) го претстави „киткет“ (Kit Kat) завиткан во хартија во Австралија. Тоа беше импресивен технички подвиг, но резултатот од него беше занемарлив. „Нестле“ произведува милијарди чоколатца „киткет“ секоја година, а во Австралија пласираше „повеќе од четвртина милион“ од нив во хартиени обвивки.
Повеќето решенија за хартија се создаваат со фокус на тоа што се случува со пакувањето кога се фрла во отпад или се рециклира. Сепак, крајот на животот не е и не треба да биде најважната мерка за одржливост. Некои други фактори имаат многу поголемо влијание. На пример, кои еколошки штетни гасови се произведуваат при производство на различни пакувања. Одговорот на тоа прашање често е изненадувачки.
Една неодамнешна студија на „Мекинзи“ (McKinsey & Co.) покажа дека картонско пакување млеко засилено со пластика во текот на својот животен циклус, од производството до отстранувањето, создава 20 проценти повеќе штетни гасови од пластичното шише. Други пластични пакувања, како што се пакувањата за месо или ќесињата за пазарење, покажаа слични одржливи предности во однос на хартиените варијанти.
Не е едноставно дури и ако брендовите се фокусирани на аспектот на крајот на животниот век на пакувањето или неговото рециклирање. Хартиената амбалажа за прехранбени производи често е обложена со пластика што оневозможува рециклирање или може да се рециклира само во одредени области. Хартиените обвивки на „киткет“ се обложени со фолија за која компанијата рекламира како може да се рециклира во Австралија, но „Нестле“ не одговори на прашањето дали може да се рециклира во Северна Америка и Европа. Доколку не се рециклира и заврши на депониите, може да стане голем извор на метан.
Расте побарувачката за хартиена амбалажа, но кој ќе ги снабдува производителите со толку дрва? Одржливото шумарство е важно сè повеќе и повеќе. Сепак, потрошувачите и брендовите сè повеќе ќе се соочуваат со прашањето дали хартиената амбалажа за еднократна употреба е навистина најдобриот начин да се користи таков бавно растечки ресурс. Потрошувачите би можеле да одлучат дека не е така, а регулаторите би можеле да ги следат.
Тоа не значи дека хартиената амбалажа е неодржлива. Сепак, како и пластиката, овој навидум природен материјал има свои предности и недостатоци што се однесува до животната средина. За жал, емотивната дебата за пластичниот отпад во океаните го отежна изборот на компаниите, па дури стана и непожелно брендовите да се обидат суптилно да го оправдаат својот избор на пакување.
Наместо тоа, тие мора да се справат со прашањето како да ги придобијат потрошувачите што, поради својата пристрасност за одржливост, се залагаат за несовршени решенија. Нема да биде лесна задача да се коригираат ваквите идеи и да се постави основа за искрена дискусија за одржливоста на пакувањето. Но таа треба да започне со транспарентност.
Преведе Владимир Николоски
