На крајот од 2022 година се случи нешто чудно на пазарот на јајца во САД: потрошувачките цени за јајца од растително потекло паднаа пониско од кокошкините јајца. Иако феноменот е веројатно привремен, тоа е непобитен доказ дека барем еден агол на пазарот на храна од растително потекло може да биде конкурентен. И се чини дека потрошувачите забележале, па продажбата на јајца од растително потекло се зголемила во истиот период.
Просечните цени на кокошкините јајца во САД, кои експертите од индустријата ги нарекуваат „јајца со лушпа“, се зголемија за 51 отсто во текот на минатата година, покажуваат податоците од компанијата ИРИ, а просечната цена по единица изнесува 4,17 долари (единицата може да се однесува на картон од шест, 12 или 18 јајца). Во истиот период од 52 недели, цените по единица за јајца од растително потекло во просек беа 4,43 долари.
Но во последните 12 недели од годината работите се сменија. Цените на кокошкините јајца се зголемија за 81 отсто во споредба со истиот период во 2021 година, со просечна цена по единица од 5,24 долари. Цените на јајцата од растително потекло, пак, малку паднаа и во просек изнесуваат 4,42 долари за единица.
„Тоа ги направи јајцата од растително потекло речиси за еден долар поевтини по единица основа“, вели Џон Крафорд, потпретседател на ИРИ за увид на клиентите за млечни производи, кој поскапувањето на кокошкините јајца го опиша како „смешно високо“.
Бројот на продадени кокошкини јајца падна во текот на четвртиот квартал од 2022 година во споредба со истиот период претходната година, додека продажбата на течни јајца на растителна база се зголеми. Тоа е добра вест за експертите за животна средина. Системот за храна е одговорен приближно за една третина од глобалните емисии, во голема мера поради земјиштето потребно за одгледување и хранење животни за месо и млечни производи, што бара и многу вода. Но додека двајцата најголеми играчи во светот на храната базирана на растително потекло, „Бијонд мит“ (Beyond Meat Inc) и „Импосибл фудс“ (Impossible Foods Inc), се мачат да го зголемат пазарниот удел во однос на традиционалното месо, пазарот на вегански јајца има повеќе среќа.
Голем дел од тоа е поврзан со хаосот во остатокот од светот на јајцата. „Остриот раст на цените на кокошкините јајца се должи на двојниот удар на инфлацијата и птичјиот грип што влијае на милиони птици што несат јајца“, вели Крафорд.
Засега пазарот за јајца од растително потекло останува мал, со 30 милиони долари во САД, каде што веганските јајца сочинуваат приближно 8,5 проценти од продажбата на течни јајца, но само 0,13 отсто од вкупната продажба на јајца. Околу 99 проценти од продажбата во категоријата течни растителни јајца се од една марка, „џст ег“ (Just Egg), направена од калифорниската стартап-компанија „Ит џст“ (Eat Just Inc).
„Инвестиравме многу време и енергија за да ги подобриме нашите производи, да ја прошириме дистрибуцијата во малопродажбата и услугите за храна и да работиме на запознавање милиони нови луѓе со идејата дека јајцето може да потекнува од растение. Сето тоа го поттикнува растот во овој момент“, вели главниот извршен директор на „Ит џст“, Џош Тетрик.
Производителот користи мунг-грав како основа за јајцата, достапен во САД од 2019 година. „Ит џст“ вели дека продажбата на производите „џст ег“ во продавниците за храна, продавниците за природна храна и масовните трговски центри порасна за 17 проценти во текот на 52-неделниот период, кој заврши на 3 декември 2022 година. Бидејќи зголемената цена на кокошкините јајца им дава привремен поттик на алтернативите од растително потекло, компанијата го користи моментот. Во неделата компанијата објави цела страница во „Њујорк тајмс“, истакнувајќи: „Растенијата не добиваат грип“. Компанијата нуди и други свои производи, како јајца без холестерол и јајца што се подобри за животната средина.
„Ит џст“ проценува дека заштедила 10,9 милијарди галони вода и 16.135 хектари користење на земјиште правејќи јајца од растенија наместо од кокошки. Исто така, проценува дека избегнала емисии од 52,3 милиони килограми еквивалент на јаглерод диоксид, слично на елиминирање на повеќе од 11.000 автомобили од патиштата во период од една година.