Раст на инфлацијата од три отсто во 2024 година и враќање на долгорочниот просек на земјата од два процента во периодот 2025-2026 година очекува Светската банка за Македонија. Како што беше речено на денешната презентација на редовниот Економски извештај за Западен Балкан, ризик е зголемувањето на платите што не се во согласност со продуктивноста и тоа е нешто што годинава може да ја одржи инфлацијата на зголемено ниво.
Според Светската банка, земјава бележи зголемен буџетски дефицит, а минатата година имала и економски раст најнизок во регионот. Годинава се очекува растот да биде силно поттикнат од градежните работи на автопатиштата.
„За 2024 година проектираме стапка на раст на инфлацијата од три отсто, а во 2025-2026 година, на подолг рок, враќање на долгорочниот просек на земјата од два процента. Во целиот период на проекција имаме претпоставка дека таа ќе се намалува, останува повисока од долгорочниот просек во 2024-та, но, сепак, многу пониско од тоа што беше минатата година, кога видовме 9,4 отсто раст на инфлација, а претходната година 14,2. Трендот на намалување продолжува, но ова забавено враќање кон нормалата кај нас произлегува од второстепените ефекти на инфлацијата. Ако на почетокот инфлацијата беше главно предводена од растот на цените на храната и енергијата, сега веќе тој раст се пренесува во производството - производи, повисоки цени на производство, повисоки цени на други производи што користат инпути (енергија, услуги, трошоци за вработени). Ова е тој второстепен ефект на зголемувањето на цените што продолжува и ние го гледаме во повисоката базична стапка на инфлација. Таа останува и натаму висока за Северна Македонија, затоа очекуваме да има притисоци оттаму, исто така и од континуираниот раст на платите, кој продолжува и очекуваме дека ќе продолжи“, истакна економистката Јоана Маџоска.
Презентација на редовниот Економски извештај на Светската банка за Западен Балкан
МИА
Како што истакна Сања Маџаревиќ-Шујстер, виша економистка, политиките на државата во однос на инфлацијата биле доста соодветни.
„Северна Македонија доста добро успева да се носи во споредба со, на пример, Србија, која забележа најголема инфлација во регионот. Растот минатата година се забрза, имаше многу инвестиции, кои ја дополнија големата побарувачка на домаќинствата и, според тоа, дојде до поголема инфлација отколку што очекуваме. Она што го видовме во Северна Македонија е дека инфлаторните притисоци се намалуваат, одговорот на политиките беше доста соодветен, но она што го гледаме како ризик е зголемувањето на платите, кои не се во согласност со продуктивнoста. Тоа е нешто што може да ја одржи инфлацијата на зголемено ниво во 2024 година. Нашите проекции укажуваат дека се работи за инфлација што се приближува кон историските цели, но сепак е зголемена. Тоа е нашето видување за годинава. Не очекуваме некое глобално влијание од цените на стоките. Овие притисоци ќе исчезнат, но очекуваме притисоци што доаѓаат од домаќинствата, трудот. Во регионот гледаме дека платите се зголемуваат доста, а паралелно не се случува раст на продуктивноста, освен во Косово, каде што има доста остро зголемување на продуктивноста“, рече Маџаревиќ-Шујстер.
Според неа, минатата година растот во Македонија бил најнизок во регионот, најмногу поради тоа што извозот не бил толку силен колку што се очекувало.
„Тоа е поради поврзаноста со германската автомобилска индустрија, која бележи намалување веќе две години. Изгледите за раст не се добри и годинава, кинеските електрични возила го преплавуваат европскиот пазар, што е добра порака за Северна Македонија, потребата да се бараат производи што ги бара пазарот и да се види како локалните фирми да станат доставувачи во секторот за електрични возила. Минатата година имаше и остро намалување на резервите, а тоа не беше предвидено во нашата претходна проекција, кога велевме дека растот ќе биде 1,10 отсто. Треба да видиме од каде произлегува тоа. Според Државниот завод за статистика, тоа би можело да биде поради цената на резервите или поради тоа што претходните резерви биле исцрпени, како за нафтата, така и за материјалите“, објасни Маџаревиќ-Шујстер.
Во однос на фискалниот дефицит, Светската банка во Македонија бележи мало зголемување. Во рамките на целиот регион, беше речено, се зголемени притисоците за социјалните трошоци - трансфери и плати. Трошоците за социјална заштита, особено во БиХ, Србија и во Македонија, го надминале регионалниот просек, односно надминале 13 проценти од БДП. Растот на БДП во Македонија лани бил само еден отсто, се наведува во извештајот. За годинава перспективите се подобрени, па се очекува растот да достигне 2,5 проценти, а во наредната година 2,9 отсто.
Покрај Маџаревиќ-Шујстер и Маџоска, Извештајот го презентираа директорот на Канцеларијата на Светската банка за Косово и Северна Македонија, Масимилијано Паолучи, и Мега Муким, виш урбан економист во Светската банка.
.webp){kind=icon}