Агендата на МАГА го чека „бавниот“ Пауел: ќе сече ли или не?

„Може да се очекува дека Трамп ќе продолжи да врши притисок врз Фед да ги намали каматните стапки, но не затоа што е убеден дека тоа ќе му помогне на американското стопанство, туку затоа што на тој начин ќе може да се соочи со геополитичките предизвици“, смета основачот и аналитичарот на агенцијата „Пангеа полиси“, Тери Хејнс, пред средбата на американските централни банкари во Џексон Хол.

Клучна карактеристика на претседателската администрација на Трамп е тоа што сите (макро)економски одлуки се геополитички и обратно, а точката на пресек се царините. „Сериозна трка се одвива во областа на стратешките инвестиции, од вештачка интелигенција и производство на електрична енергија, па сè до индустриското производство, каде што САД бараат предност во битката за капитал, работни места и технолошко водство,“ ја објаснува улогата на геоекономијата берзанскиот аналитичар Лојзе Козоле од брокерската куќа Илирика.

„Кина има одредени исклучителни предности,“ вели тој, „кај кои поповолните услови за финансирање и дерегулацијата играат исклучително важна улога.“ Тоа, пак, во голема мера е последица на одлуките на Федералните резерви, на кои со нетрпение чекаат пазарите кои се во неизвесност.

Затоа, на средбата во живописниот планински венец Тетон, на која ќе присуствуваат и претседателката на ЕЦБ Кристин Лагард и гувернерот на Централната банка на Велика Британија Ендрју Бејли, ќе биде на коцка многу повеќе од „самата“ судбина на американската економија и Волстрит. Станува збор за прашањето дали Америка повторно ќе биде голема.

Притисокот на Трамп и очекувањата на Волстрит

Веќе значителниот притисок врз гувернерот на ФЕД, Џером Пауел, кој Доналд Трамп го обвинува за пребавно и недоволно проактивно спроведување на монетарната политика, поради што се обидува предвреме да го отстрани, дополнително го засили министерот за финансии, Скот Бесент. Тој оцени дека главните макроекономски показатели во американската економија одговараат за т.н. џамбо-намалување; односно за 50 базични поени.

Американската економија во јули создаде само 73 илјади работни места, што е значително помалку од очекуваните 100 илјади. Стапката на невработеност од 4,1 порасна на 4,2 проценти. Јунискиот податок дека претходниот месец во САД биле создадени само 14 илјади, а не 147 илјади работни места, покажува тренд кој го принудува ФЕД на акција.

Министерот за финансии, Бесент, токму со овој податок оправдува пообемно намалување, кое дополнително би го поттикнало Волстрит. Тој летово, по ‘ослободувањето’ во април, ги замени сомнежите околу предвидените негативни последици од царините на Трамп со еуфорија. Индексот S&P 500 во последните 52 недели 40 пати достигна нови највисоки вредности и само двапати најниски вредности, додека индексот Nasdaq Composite забележа 149 нови највисоки и 69 нови најниски вредности, покажуваат податоците на „Блумберг“.

Но, проактивната монетарна политика во очите на администрацијата на Трамп не е само стимулатор на економијата, туку и изолатор од можните негативни последици од царинската војна, која ќе достигне врв некаде во ноември. Токму паничната реакција на финансиските пазари по помпезното априлско „царинско ослободување“ на Трамп и Бесент ги убеди да размислат повторно. „Неколку пати досега Трамп ги поништи сопствените економски мерки,“ вели политологот и познавач на САД, Томаж Дежелан, „што го прави или врз основа на јавното незадоволство на Волстрит и мултинационалните компании, или на изборната база на МАГА движењето“, објаснува тој.

Очекувањата на финансиските пазари околу 17 септември, кога ќе заседава Комитетот за отворен пазар на Фед за монетарната политика, се умерени. Намалувањето за четвртина поен на референтната каматна стапка го очекуваат со 84-процентна веројатност. За разлика од администрацијата, тие се уверени дека по септемвриското намалување од 25 базични поени до крајот на годината ќе следува уште најмалку едно такво.

Козоле: Фед ќе почека со намалувања

На другата страна од спектарот е Фед со јастребовската позиција на Пауел, кој, вели дека освен што ќе се води од сигналите од пазарот на трудот и инфлациските движења, не открива многу за понатамошните чекори. „Од Пауел можеме да очекуваме дека ќе остане на пристап зависен од податоците,“ вели тој, што значи дека одлуката „ќе ја условува динамиката на инфлацијата и пазарот на трудот“, оценува Козоле.

Воздржаноста на Пауел е последица на тоа што Фед поголемо значење дава на другиот дел од равенката што ги определува каматните стапки – инфлацијата. Додека забавувањето на пазарот на трудот бара интервенција, од друга страна инфлацијата, која во јули со 2,7 проценти била под очекувањата, го поддржува воздржаниот одговор“.

Козоле затоа смета дека Пауел во утрешните изјави во Вајоминг ќе остане верен на јастребовската проценка, односно очекувањата за негативните последици од царините. „Имајќи предвид дека инфлацијата сè уште се задржува на 2,7 проценти, што е поблиску до три проценти отколку до целта од два проценти, и дека секторот на услуги продолжува да покажува притисоци, изгледа дека Фед ќе претпочита да почека со намалувањето на каматната стапка“, вели тој.

Одговорот на најкритичното прашање оваа година, кое би можело да го поттикне берзанскиот ентузијазам или пак, поради веќе вклучените очекувања за намалување од 25 поени, да предизвика ладен туш, треба да го понуди говорот на Пауел на утрешниот симпозиум на централните банкари.

„Тешко е да се предвиди што ќе се случи, бидејќи притисокот за намалување е очигледен“, за очекувањата на пазарните актери вели Шарлах. „Овие очекувања се вклучени во цените, што значи дека ако Фед не ги ‘земе предвид’, може да следи распродажба,“ предупредува тој за ризиците“.

Царинските милијарди

Во ова станува збор барем толку за економијата, колку и за политиката. Барем во очите на администрацијата на Трамп. „Додека Пауел гледа макроекономски показатели, администрацијата размислува со различна, многу посистемска логика,“ вели Козоле и додава дека „токму тука се создава напнатоста.“

Идната одлука на емисионата банка ќе биде клучна и затоа што со тоа ќе се даде оценка какво и колку влијание врз економијата и благосостојбата на американскиот потрошувач има главниот инструмент на геополитичката насока на Трамп – царините. Затоа, Бесент уште вчера, покрај повтореното очекување дека Фед ќе интервенира со половично намалување на каматната стапка, ја зајакна и квалитативната прогноза за последиците од царините.

„Од оваа причина ќе се слеат доволно средства за да го намалиме дефицитот во однос на БДП и да започнеме со отплата на долгот, а потоа тоа може да се искористи како компензација за Американците“, најави главниот финансиски стратег на Трамп, кој при поддршката на буџетот, покрај царините, се држи и до мантрата „даночните олеснувања се самофинансираат“. „До сега им кажував на своите соработници дека приходите од царини оваа година би можеле да изнесуваат 300 милијарди долари. Но, оваа бројка ќе мора значително да ја коригирам“, рече Бесент, мислејќи на позитивна корекција.

Бесент смета дека американската економија со дополнителен прилив од царините, новата фискална легислатива (големиот, прекрасен закон) и релаксирана монетарна политика, би се вратила на „добриот, нискоинфлациски раст“ од 90-тите години. За пречките на патот кон оваа цел и за проблемите кои ги зафаќаат одредените делови на економијата, тој ги обвини (премногу високите) каматни стапки, при што го истакна станбениот сектор и домаќинствата со пониски примања со висок долг на кредитни картички“.

Фискална доминација

Опуштање на монетарната политика, според соговорниците, значи дека Трамп од Фед очекува проциклични мерки, поради што постои и потценувачкиот прекар „секогаш задоцнет“, со кој претседателот упорно го напаѓа гувернерот.

„Претседателската политика се стреми кон побрзи резултати, бидејќи глобалната конкуренција е на највисоко ниво,“ вели Козоле. „Трамп сака да постигне проширување на дискусијата за тоа како Фед може да размислува и делува подинамично во однос на економскиот раст“, додава Хејнс. „Трамп сака во централната банка, како и на другите места во владата, да воведе флексибилност на монетарната политика во насока на што побрзо постигнување конкретни економски резултати“.

И при тоа не станува збор само за економските, пазарните и внатрешнополитичките аспекти. „Фајненшл тајмс“  на тоа го додава и притисокот од попуштената фискална политика врз монетарните одлуки. По донесувањето на „големиот, прекрасен закон“, кој го зголемува задолжувањето и дефицитот на САД, Фед е под дополнителен притисок да одржува вештачки ниски каматни стапки, со што ги намалува трошоците за рекордното задолжување на владата.

Тековната разлика помеѓу краткорочните каматни стапки, кои се во голема мера зависни од политиката на Фед, и повеќе пазарно условените долгорочни трошоци за задолжување, делумно ја одразува загриженоста на аналитичарите дека монетарната политика ќе биде попуштена повеќе отколку што всушност би било потребно за ограничување на инфлацијата“.