Див пораст на акциите на европските одбранбени компании: Тргна ли возот?

„ЕУ и нејзините земји-членки се обврзаа да трошат повеќе и подобро за одбраната како одговор на невидените закани и безбедносни предизвици со кои моментално се соочува Европа“, се наведува на веб-страницата на Европската унија (ЕУ).

Од 2021 година (рускиот напад врз Украина започна на 24 февруари 2022 година) до 2024 година, земјите-членки на ЕУ ги зголемија трошоците за одбрана за 30 отсто. Вкупните расходи во 2024 година достигнаа 326 милијарди евра, или 1,9 отсто од бруто домашниот производ (БДП) на ЕУ. Но, инвестицијата се уште не е завршена.

Се очекува расходите да се зголемат за повеќе од 100 милијарди евра во реална смисла до 2027 година, со дополнителни средства мобилизирани од буџетот на ЕУ помеѓу 2025 и 2027 година (законодавниот предлог во моментов се разгледува од Советот на ЕУ и Европскиот парламент). Во меѓувреме, претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен дури зборуваше за дополнителни 500 милијарди евра одбранбени инвестиции потребни во текот на следната деценија.

Алеш Грбич, менаџер на средства во „Сава Инфонд“, забележува дека трошоците за одбрана во Европа се намалуваат од втората половина на минатиот век, достигнувајќи го најниското ниво во 2015 година, кога изнесуваа само 1,3 отсто од БДП. Во тоа време, кривата се смени и во 2024 година, трошењето достигна два проценти од БДП: „Во моментов, само две од десетте најголеми земји издвојуваат повеќе од три проценти за одбраната, што е споредливо со САД“.

Тој, исто така, објаснува дека во текот на последната деценија, ЕУ можела да си дозволи, во просек, речиси два процентни поени од БДП помалку воени трошоци од САД, кои исто така се нарекуваат таканаречена „мировна дивиденда“.

Див раст на берзите

Сето тоа се одрази и на пазарите на капитал. Оние кои се обложуваат на акции на компании во одбранбениот сектор забележаа значително зголемување на нивното богатство. Индексот Eurostoxx, кој вклучува акции на европски компании во воздушната и одбранбената индустрија, неодамна за прв пат ја премина границата од две илјади индексни поени. Само годинава зајакна за речиси 19 отсто, а во последните пет години неговата вредност речиси двојно се зголеми.

Ако ги погледнеме поединечните акции на европските компании кои работат во одбранбениот сектор, германскиот „Рајнметал“, италијанскиот „Леонардо“ и францускиот „Талес“ се во првите редови според профитабилноста оваа година. Уделот на германската компанија, која на својата веб-страница може да се пофали дека е меѓународен снабдувач на системи во одбранбената индустрија, порасна за речиси 53 отсто за помалку од два месеци од 2025 година, италијанската компанија „Леонардо“, која ја снабдува Словенија со воено тактички транспортен авион „Ц-27Ј Спартан“ (C-27J Spartan), може да се пофали со раст од повеќе од 34, а а француската „Талес“, специјализирана за воздухопловство, одбрана и безбедност, порасна за 30,5 отсто. Исто така, доста охрабрувачки е што ниту една од европските акции од гореспоменатата индустрија не оствари помалку од двоцифрен принос оваа година.

Да погледнеме малку подолг временски период – последните пет години. Апсолутен рекордер во Европа е споменатата „Рајнметал“, бидејќи нејзиниот удел вреди десет пати повеќе од пред пет години. Во текот на изминатите пет години, таа ги воодушеви инвеститорите со просечен раст од 58 проценти. Уделот на „Леонардо“ во истиот период се зголеми за 208 отсто, додека уделот на шведската „Сааб“, производител на авиони и одбранбени системи, некогаш познат и во автомобилската индустрија, освои речиси 187 отсто. Приносите на другите акции на компаниите од одбранбената индустрија се наведени во табелата подолу.

Матеј Шимниќ, директор за анализа во „Капитал Генетикс“ (Capital Genetics), смета дека растот на акциите на европските одбранбени компании од почетокот на војната во Украина главно се должи на запоставувањето и ниските инвестиции во воените трошоци од страна на европските земји. Ова се промени во последниве години, „бидејќи воениот конфликт предизвика итна замена на оружјето испратено во Украина, додека во исто време имаше зголемена свест дека Европа ќе мора подобро да ги почитува обврските на НАТО во однос на воените трошоци“.

На повидок нов бран на раст на акциите?

Според Шимниќ, поголемиот дел од овие вести веќе биле вклучени во цените на акциите до доаѓањето на изборите во САД, а со Трамп, позитивните вести само продолжуваат: „Очекувањата за деглобализација значат дека Европа мора да дејствува многу понезависно од САД на военото поле, а Трамп исто така повикува на зголемување на потребното ниво на воени трошоци во однос на БДП од сегашните два на пет проценти“.

Соговорникот смета дека овој чекор не е лесен за многу европски земји во моментов, бидејќи презадолженоста и буџетските дефицити ги ограничуваат трошоците: „Се чини дека и овој проблем ќе биде решен, бидејќи Европската комисија веќе размислува да ги изземе воените трошоци од обврските за буџетскиот дефицит на земјите-членки, а финансирањето на ниво на ЕУ исто така би било ново решение. Сите овие неочекувани вести предизвикаа нов бран на раст на акциите на европската одбранбена индустрија“.

„Ако Европа сака да ги зголеми воените трошоци на 2,5 до 3 проценти од БДП, ќе биде потребен повеќегодишен план, бидејќи е капитално поинтензивно. Земјите на ЕУ треба да издвојуваат дополнителни 0,3 до 1,75 проценти од БДП годишно“, пресметува Грбич. Според неговото мислење, Европа го отвори патот за одлуката за зголемување на трошоците за одбрана на Минхенската безбедносна конференција на 14 февруари оваа година: „Претседателката на Европската комисија Урсула Фон дер Лајен предложи активирање на општа итна клаузула во фискалните правила на ЕУ за инвестиции во одбраната. На крајот на 2024 година, медиумите објавија нов европски финансиски пакет во вредност од 500 милијарди евра (2,7 проценти од европскиот БДП) како замина за сегашшното финанасирање и постигнување на новите цели“

Резултатот, според Грбич, е рекордното високо ниво  на акциите на европската одбранбена компанија во понеделникот. Според него, ова дополнително беше поттикнато од неодамнешниот состанок на европските лидери во Париз, на кој се разговараше за тоа како да се одговори на директните преговори на Доналд Трамп со Владимир Путин, без ЕУ и Украина, во врска со завршувањето на војната во Украина: „Со поголемата улога на ЕУ во овој процес, растат и очекувањата за европските одбранбени трошоци“.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар