.webp){kind=icon}
Тековните геополитички случувања може да имаат долгорочни последици врз глобализацијата, а тоа неповолно да се одрази особено на помалку развиените економии, истакна гувернерката Анита Ангеловска-Бежоска, која ги водеше дискусиите на панелот „Геополитички тензии и долгорочни макроекономски предизвици“ на конференцијата „Макроекономски предизвици во свет со геополитички тензии, висока инфлација и нееднаквост“, во организација на централната банка на Холандија.
Како што соопшти Народната банка, на панелот на кој гувернерката беше модераторка, учествуваа поранешниот генерален секретар на НАТО, Јаап де Хоп Шефер, и членот на Советот на Холандската централна банка, Фике Сиџбесма. На конференцијата со два панела учествуваа и Кристална Георгиева, директорка на ММФ, гувернери и други високи претставници од централните банки на земјите-членки на холандско-белгиската конституенца во рамките на ММФ, како и вицегувернерката Емилија Нацевска.
Во својот вовед гувернерката истакна дека во последниот извештај за глобалните ризици на Светскиот економски форум, геоекономските судири се вброени во трите најзначајни глобални ризици, заедно со кризата поврзана со трошоците за живеење, како и климатските промени. Една од главните закани што доаѓаат од геополитичките тензии, како што посочи таа, е глобалната фрагментација, со што би се изгубиле придобивките од долгорочниот процес на глобална економска интеграција.
„Глобализацијата донесе многу придобивки. Преку растечката трговска, финансиска и технолошка интеграција во последните четири децении e зголемен глобалниот доход, според некои процени дури за дополнителни 10 отсто од БДП во период од една деценија. Тоа особено се забележува кај помалку развиените економии, каде што глобализацијата е движечка сила за доходовната конвергенција и извлекување од сиромаштијa на повеќе од милијарда луѓе, што се согледува од податокот за намалените нивоа на сиромаштија од 43,6 отсто во 1981 година на помалку од 10 отсто во 2019 година. Исто така, глобализацијата е еден од значајните фактори за постигнување забележителен пад на глобалната инфлација во периодот пред пандемијата“, рече Ангеловска-Бежоска.
Пандемијата, а оваа година и војната во Украина, претставува значаен тест на глобализацијата. Трошоците од трговската фрагментација, спротивниот процес од глобализацијата, како што додаде гувернерката, се проценуваат на 0,2 отсто до седум отсто од глобалниот БДП, а доколку трговската фрагментација е проследена и со фрагментација на технологиите, може да дојде дури и до 12 проценти од БДП. Ефектите од ова се поизразени кај економиите во развој, особено малите економии, кои се зависни од поголемите во поглед на трговијата и технологијата.
„Овие движења на глобално ниво се релевантни за економиите од Централна, Источна и Југоисточна Европа, каде што слободното движење на стоки, финансии, технологии и знаење е движечката сила на економскиот раст и на конвергенцијата“, истакна гувернерката и посочи дека трговската интеграција на оваа група земји во последните две декади влијаела на растот на БДП за дополнителни 40 процентни поени, додека финансиската интеграција придонела за дополнителни 30 процентни поени во последната деценија.
Ангеловска-Бежоска во излагањето заклучи дека на регионот му се потребни силна интеракција и интеграција со развиените европските економии, имајќи ја предвид моменталната состојба со веќе забавената конвергенција и потребата да се одговори на најновите предизвици, како што се дигиталната и енергетска трансформација на економиите.
