Додека чекаме од Грција, плаќаме најскап гас во Европа

Договорот за изградба на македонскиот дел од гасоводниот интерконектор Македонија – Грција беше потпишан денеска во Скопје. Изведбата ќе ја реализира домашната компанија „Рапид Билд“, а трасата за изградба ќе биде предадена веднаш по потпишувањето на договорот. На потпишувањето на договорот за стратешкиот проект за енергетската иднина на земјата и регионот присуствуваа претставници на грчкиот партнер – ДЕСФА.

Интерконекторот, во должина од 68 километри на територијата на Македонија, ќе овозможи транспорт на природен гас и водород, придонесувајќи кон енергетска безбедност, намалување на загадувањето и забрзување на транзицијата кон зелени извори на енергија. Проектот, чија проценета вредност изнесува над 5,1 милијарди денари (околу 83 милиони евра), ќе се реализира со поддршка од Европската унија, Европската инвестициска банка (ЕИБ) и Европската банка за обнова и развој (ЕБОР), преку грантови, техничка помош и поволни заеми.

„Со потпишувањето на договорот за изградба на македонскиот дел од гасниот интерконектор со Грција, го означуваме почетокот на најголемата енергетска инвестиција во Северна Македонија во изминатите десет години. Овој интерконектор е доказ дека кога постои политичка волја, регионална доверба и професионална посветеност – резултатите се реални и опипливи“, изјави министерката за енергетика, рударство и минерални суровини Сања Божиновска.

Гасоводот ќе има иницијален капацитет од 1,5 милијарди кубни метри гас годишно, со можност за проширување до 3 милијарди. Очекуваното времетраење на изградбата е 22 месеци, а интерконекторот се предвидува да биде оперативен во 2027 година.

Министерство за енергетика

Македонците во моментов плаќаат најскап гас во Европа

Додека се чека гасот да потече од Грција кон земјава, но и да се заврши изградбата на националната гасоводна мрежа, македонските домаќинства кои имаат пристап до овој енергент плаќаат убедливо највисока цена во Европа.

Според податоците на Евростат, гасот за домаќинствата во земјава чини 20,53 евра за гас еквивалент на 100 kWh електрична енергија. Просечната цена на гасот во втората половина од минатата година за домаќинствата во Европската Унија изнесуваше 12,00 евра. Хрватска беше меѓу трите земји со најниска цена. Во Унгарија цената беше 4,72 евра, во Луксембург 5,57 евра, а во Хрватска 6,67.

Статистичката агенција на Европската унија вчера ја објави својата редовна полугодишна споредба на цените на електричната енергија и гасот за земјите-членки на ЕУ, со дополнителни податоци за некои други европски земји. Повеќегодишните бројки покажуваат дека цените на електричната енергија се стабилизирале во последните две години, додека цената на гасот малку се зголемила во втората половина од минатата година.

Но, цените на двата енергетски производи се сè уште значително повисоки отколку што беа пред инфлаторниот скок предизвикан од пандемијата и рускиот напад врз Украина.

На пример, во втората половина од 2024 година, од домаќинствата во Европската Унија се очекуваше да плаќаат просечно 28,49 евра за 100 киловат часови (kWh) електрична енергија. Четири години претходно, истата количина електрична енергија чинеше седум евра помалку, што значи дека цената се зголеми за една третина. Во исто време, цената на гасот се зголеми за повеќе од 70 проценти.

Гасот како геополитичко оружје

Откако Русија ја нападна Украина во февруари 2022 година, природниот гас стана и оружје на европско-руската геополитика. Неговата важност се должи и на силната индустриска употреба.

Евростат ги објави и податоците за цените на гасот за индустриските потрошувачи. По овој основ хрватските компании плаќаат повеќе од европскиот просек. За гас еквивалент на 100 kWh електрична енергија, тие платиле 8,02 евра во втората половина од минатата година, просекот во ЕУ бил 7,08 евра, додека шведските индустријалци плаќале најскап гас, а белгиските индустријалци најевтин.