Европа ги полни складиштата со гас и засега сѐ изгледа добро

За време на викендот, европскиот пазар на гас достигна значаен праг: складиштата се наполнија над 50 отсто од вкупниот капацитет. Со оглед на ниската почетна точка, тоа не е мала работа – речиси можеше да се чуе воздишка со олеснување во Брисел, Лондон и Берлин. Засега, ситуацијата изгледа добро.

Сепак, сè мора да продолжи без проблеми до крајот на сезоната на полнење, која трае од април до ноември, за да може Европа да прогласи победа. Како и многупати откако започна енергетската криза во 2021 година, регионот е во голема мера зависен од надворешни фактори.

Европа ја започна годинешната сезона на полнење на складиштата за гас во незавидна состојба: складиштата беа исполнети само 33,5 отсто по крајот на зимата 2024 – 2025, што е значително помалку во споредба со околу 55 отсто на крајот од претходните две сезони, кога топлите зими и високите цени ја намалија побарувачката.

Bloomberg

Иако цените на гасот во Европа паднаа од двегодишниот максимум од речиси 60 евра (68 долари) по мегават-час што го достигнаа во февруари, тие и понатаму се повисоки – околу 35 евра – отколку во истиот период во 2024 и 2023 година.

Поради ниското почетно ниво на резерви, Европа мора да купи големи количини гас во текот на пролетта и летото. Со остро намалување на испораките на руски гас преку гасовод поради необновениот транзитен договор со Украина на крајот од 2024 година, тоа значи дека континентот мора значително да се потпре на течен природен гас (ЛНГ). Досега, Европа практично го има пазарот на ЛНГ за себе. Од страна на побарувачката, Кина – обично најголемиот купувач – е отсутна поради слабата индустриска активност, резултат на трговската војна меѓу Вашингтон и Пекинг. Од страна на понудата, производството бележи нагло зголемување, со нови количини што пристигнуваат од САД и Канада.

Според постојните европски правила, складиштата треба да бидат исполнети до 90 отсто до ноември. Но Брисел забрзано носи нова регулатива што ќе ја намали целта на 83 отсто и ќе овозможи флексибилност околу точниот датум на постигнување. Германија не чекаше – минатиот месец самостојно ја намали својата цел на 80 отсто.

Европските креатори на политики сметаат дека регионот нема потреба да складира толку гас како порано, бидејќи понудата и побарувачката не се веќе толку затегнати. Од една страна, побарувачката за гас е намалена, бидејќи многу енергетски интензивни фабрики се затворени; а по слабите зголемувања на понудата во 2024 година, глобалниот ЛНГ капацитет за производство ќе порасне значително оваа година, а уште повеќе во 2026, со проекти во САД, Канада, Катар и Мексико.

Но намалувањето на обврската за складирање гас не е без цена. Тоа значи дека Европа ќе влезе во зимата со помала „осигурителна полиса“ — што е прифатливо ако сè оди добро, но e сериозен ризик ако, на пример, има студена зима што ќе го оптовари енергетскиот систем.

Ако Европа продолжи да ги полни складиштата со гас со просечното темпо од последните три години, би можела да достигне 80 отсто до ноември и да ја исполни новата, намалена цел. Но, тоа сепак би значело дека регионот ќе влезе во зимата со второто најниско ниво на резерви во поновата историја — веднаш зад 77 отсто достигнати за време на енергетската криза во 2021 – 2022 година.

Покрај тоа, достигнувањето на 80 отсто не е загарантирано. Постојат три големи ризици што можат да предизвикаат резервите да останат под тој праг, освен ако владите не интервенираат со дополнителни набавки. Два од нив се под контрола на претседателот Доналд Трамп, а третиот зависи од времето.

Bloomberg

Првиот ризик е американската политика кон Русија. Четири години по инвазијата на Украина наредена од Владимир Путин, Европа сè уште увезува значителни количини руски течен природен гас. Минатата година, тој сочинуваше околу 7 отсто од вкупниот увоз на гас во ЕУ. Со оглед на тоа што Путин одбива да ја прекине војната, американските законодавци размислуваат за нови санкции. Трамп е воздржан во однос на рускиот извоз на нафта, но би можел да поддржи санкции што ќе ја таргетираат продажбата на руски ЛНГ преку т.н. секундарни санкции — со што би се санкционирале сите купувачи, вклучително и европските земји.

За САД, ова е „вин-вин“ политика: врши притисок врз Кремљ да преговара со Киев, со минимален ефект врз американските енергетски цени — а американскиот ЛНГ би станал уште попривлечен. Европа, пак, би можела да се најде во незавидна политичка позиција: не може отворено да ја критикува Америка за санкциите, а во исто време ќе се соочи со недостиг на гас во критична фаза од сезоната.

Вториот ризик под контрола на Трамп е трговската војна. Една од причините зошто Кина купува толку малку ЛНГ е влијанието на американските царини врз кинескиот индустриски сектор. Ако Пекинг и Вашингтон го решат спорот, евентуалното економско оживување може да предизвика зголемена побарувачка од Кина, што би го зголемило притисокот врз глобалниот пазар на ЛНГ.

Третиот ризик е временските услови. Засега, пролетта во Азија беше релативно свежа — особено во Индија, делумно поради раното пристигнување на монсуните. Умерените температури ја намалуваат потребата од климатизација, а со тоа и побарувачката за електрична енергија произведена од гас. Но тоа може да се промени подоцна во текот на летото. Лани, 16 отсто од увезениот гас во Европа доаѓаше од САД, најголем дел од регионот околу Мексиканскиот Залив — подрачје подложно на тропски бури. Сезоната на урагани штотуку започна и ќе трае до ноември, што значи дека снабдувањето ќе биде под ризик сè дотогаш.

Засега, изгледа дека Европа е на добар пат да ги задоволи своите потреби за гас. Но, креаторите на политики во регионот ги очекува долго лето во кое будно ќе ги следат и постапките на Белата куќа — и временската прогноза.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар