Ќе победи ли пристапот на „Тесла“ во трката за роботакси

„Тесла“ (Tesla) на крајот од јуни за првпат понуди возење со автономни роботизирани такси-возила. Првите возења беа ограничени само на дел од градот Остин, а во секое возило имаше вработен што го надгледуваше функционирањето. Првата група корисници беа инфлуенсери и инвеститори. Воведувањето на услугата помина доста лесно, но не и без проблеми. Ако мерилото за успех е „без несреќи“, тогаш целта е постигната, се пошегуваа во „Вајрд“ (Wired).

Лансирањето на роботакси-возилата на „Тесла“ ја засилува трката за тоа кој прв ќе понуди автономни возила на пазарот. Станува збор за предизвикувачка трка од која многумина веќе се откажаа, додека некои најавуваат амбициозни цели.

Кој се натпреварува во трката за роботакси, кој е најнапред, зошто ни се потребни и кога би можеле да ги видиме на нашите улици?

Bloomberg

Во игра се милијарди

„Тесла“ ги пушти првите роботизирани такси-возила на улица најмалку пет години подоцна од планираното. Доцнењата во индустријата за автономни возила се сосема нормални, а неколку гиганти веќе се откажаа од развојот. Во 2018 година автономно возило на „Убер“ (Uber) прегази пешак. Подоцна, во 2020 година, „Убер“ ѝ го продаде одделот за автономни возила на компанијата „Аурора“ (Aurora). „Епл“ (Apple), по повеќе од 10 години и над 10 милијарди долари инвестиции, се откажа од проектот за автономен автомобил. Проектот беше укинат во февруари минатата година за да се фокусираат на вештачка интелигенција.

Автомобилскиот гигант ЏМ (General Motors) е последниот што се повлече од трката за самоуправувачки таксија. Тие во декември објавија дека ќе престанат со развојот во нивната компанија „Круз“ (Cruise), бидејќи не сакаат повеќе да инвестираат време и средства во нешто што сè уште не е профитабилно. Оттаму споменаа и зголемена конкуренција, пренесе „Ројтерс“ (Reuters). Од 2016 година ЏМ инвестира повеќе од 10 милијарди долари во „Круз“.

Војна меѓу камери и лидар

Важно е да се напомене дека никој сè уште не ја достигнал петтата, највисока, фаза на автономно возење - каде што возилото може целосно самостојно да управува во сите услови. Најнапред е „Вејмо“ (Waymo), подружница на „Гугл“, чии роботаксија ја достигнуваат четвртата фаза. „Мерцедес“ (Mercedes-Benz) ја тестира четвртата фаза во Кина, а и други брендови, како БМВ (BMW), „Тојота“ (Toyota), „Хјундаи“ (Hyundai), „Волво“ (Volvo) и „Фоксваген“ (Volkswagen), работат на истото тоа.

„Тесла“ е во втората фаза, но има поинаков пристап. Наместо лидар и радар, користи само осум камери и напреден софтвер за целосно автономно возење. За разлика од „Вејмо“, кој користи повеќе сензори и мапи со висока резолуција, „Тесла“ се потпира само на камери и вештачка интелигенција, која учи од податоци собрани од милиони километри возење на тесла-корисници.

Waymo

„Тесла“ си игра со довербата на јавноста

„Вејмо“ веќе со години гради сигурна и безбедна флота. За разлика од „Тесла“, која може да пушти возила каде било каде што веќе има податоци од свои корисници, „Вејмо“ мора детално да го мапира секое подрачје.

Некои аналитичари за „Ројтерс“ изјавија дека стратегијата на „Тесла“ за брзо ширење може да го забави напредокот на целата индустрија ако ја поткопа довербата на јавноста. „Тесла“ веќе се соочи со правни и регулаторни проблеми поради својот систем ФСД (Full Self-Driving), кој не е целосно автономен.

Објавените видеа од роботакси-возилата на „Тесла“ покажуваат проблеми: пречекорување брзина, возење во погрешна лента, ненадејно кочење, проблеми со паркирање и потреба од интервенција од вработен на совозачкото седиште. Американската Национална управа за безбедност во сообраќајот (NHTSA) веќе побарала информации од „Тесла“.

Експертите се сомневаат дека пристапот само со камери ќе биде доволен на долг рок. Дури и „Вејмо“ понекогаш предизвикува незадоволство кај учесниците во сообраќајот. Маск со години тврди дека „Тесла“ ќе започне сопствена автономна услуга за превоз и дека секоја „тесла“ - нова или користена - ќе може да стане роботакси што ќе заработува пари за сопствениците. Но тоа е многу потешко од тестирањето во Остин, изјави професорот по право Брајант Вокер Смит од Универзитетот во Јужна Каролина:

„Тоа е како да најавите дека одите на Марс, а да завршите во Кливленд“.

Bloomberg

Колку чини возење со роботакси?

Цената на услугата на „Тесла“ е поставена на 4,2 долари – и за да нема забуна, станува збор за промотивна цена и за опсесијата на Илон Маск со бројот 420. Цената на возењето со роботакси на „Вејмо“ зависи од побарувачката. Во американските градови, таа беше повисока од возењето со „Лифт“ (Lyft) или „Убер“. Во просек, возењето со „Вејмо“ чинело над 20 долари, со „Лифт“ околу 15 долари, а со „Убер“ нешто помалку од 16 долари. Корисниците во анкетите често истакнуваа дека се подготвени да платат повеќе за „Вејмо“, бидејќи не се дава бакшиш – истражувањето не ги вклучувало бакшишите во цените.

До крајот на 2024 година цените на понудувачите се изедначија. Студија на „Еверкор“ (Evercore ISI), спроведена на 1.000 патувања со „Вејмо“, „Убер“ и „Лифт“, покажа дека до четвртиот квартал од 2024 година цената на „Вејмо“ достигнала паритет со постојните платформи за споделен превоз, пренесе „Бизнис инсајдер“ (Business Insider). Кон средината на годината, „Вејмо“ бил поскап – околу 24 долари по возење, но до крајот на годината цената се намалила за една десеттина, на околу 22 долара.

Дали „Вејмо“ е потценет?

Лансирањето на роботакси-возилата на „Тесла“ предизвика еуфорија на берзата, но некои аналитичари сметаат дека „Вејмо“ е потценет, пишува „Волстрит журнал“ (Wall Street Journal). Во октомври компанијата собра 5,6 милијарди долари во инвестициски круг, што ја процени на повеќе од 45 милијарди долари. За споредба, пазарната капитализација на „Тесла“ моментално изнесува околу 920 милијарди долари, при што голем дел од таа вредност се должи на очекувањата поврзани со автономната технологија.

Колку навистина вреди „Тесла“ покажа анализа на „Блумберг“. Основната дејност – електрични возила, која носи 75 отсто од бруто-добивката, но со опаѓачка продажба, би можела да вреди околу 50 долари по акција, што е само 15 отсто од моменталната цена на акцијата.

Голем дел од преостанатата вредност се однесува на очекувањата за автономно возење. РБЦ (RBC Capital) ѝ припишува 59 отсто од целната цена на акцијата (181 долар) на роботакси-услугите и дополнителни 53 долари на монетизацијата на таа технологија. Во време на опаѓачка продажба, Маск уште повеќе се фокусира на роботакси. Специјално дизајнираниот „сајберкеб“ (Cybercab), кој „Тесла“ го претстави минатата година, треба да излезе од производствените линии следната година, ако се реализираат ветувањата.

Кога ќе видиме автономни возила на европските улици?

Роботизирани такси-возила на европските улици сè уште звучат како далечна иднина. Причина се регулативите. Многу земји имаат различни закони, а исполнувањето на сите е многу сложено. Се разликуваат и стандардите за безбедност, сообраќајните правила и осигурувањето, што го прави процесот на интеграција бавен и скап. Дополнителен предизвик е инфраструктурата – европските градови се постари, со потесни улици и покомплексни распореди, што ги отежнува условите за автономни возила.

Rimac Grupa

Сепак, веќе годинава, кинеската технолошка компанија „Баиду“ (Baidu) планира да понуди роботизирани такси-услуги во Европа преку својот бренд „Аполо го“ (Apollo Go), пренесе Си-ен-би-си (CNBC). Во наредните месеци „Аполо го“ ќе отвори подружница во Швајцарија и ќе започне со работа и во Турција. Нивната флота веќе оперира во предградијата на Пекинг и други кинески градови, каде што цените се субвенционирани.

Ако прогнозите се остварат, „Баиду“ ќе го престигне хрватскиот стартап П3М (Project 3 Mobility / P3M), поддржан од „Римац груп“ (Rimac Group). Тие веќе започнаа со мапирање на улиците во Загреб, а ќе користат сензори, камери, радар и лидар – слично како „Вејмо“. Нивното роботакси „верне“ (Verne), претставено пред една година, треба да се појави на улиците во 2026 година.

Пред неколку месеци компанијата ВГП (VGP) започна со изградба на фабрика во Лучко, Загреб, каде што ќе се произведуваат роботакси-возилата „верне“. Градежните работи треба да завршат до крајот на годинава, а производството да започне во 2026 година. Компанијата П3M сè уште не одговорила на новинарските прашања.

Uroš Božin

Зошто роботакси?

Некои од вас најверојатно се прашуваат зошто воопшто ни се потребни роботаксија. Меѓу најважните причини е поголемата безбедност во сообраќајот. Кога навистина ќе бидат подготвени, тие нема да прават човечки грешки, бидејќи побрзо реагираат на условите во сообраќајот. Тие можат значајно да придонесат за намалување на сообраќајните метежи и застои, што значи помалку време зад воланот, а притоа ја отстрануваат и потребата од паркирање. Меѓу придобивките, стручњаците наведуваат и ниски трошоци, достапност, пониски емисии, намалување на зависноста од приватни возила и нови деловни можности.

На ова последното се осврна и првиот човек на „Тесла“, Маск, уште пред повеќе од пет години. Во 2019 година, на конференција по повод Денот на автономијата, тој го откри планот за роботизирани таксија. Маск најави дека сите сопственици на „тесли“ – опремени со системи за таканаречено автономно возење – ќе можат да го изнајмуваат своето возило кога нема да го користат. Тој процени дека сопствениците со изнајмување на својата „тесла“ за возење како роботакси би можеле годишно да заработат 30 илјади долари (приближно 25.600 евра). Сепак, тогаш тој процени и дека „веќе“ во 2020 година на патиштата ќе има милион роботизирани такси-возила „тесла“.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар