Како Шпанија на креативни начини ги спасува руралните области?

Возењето низ Кастиља и Леон на северозападниот дел од Шпанија може да создаде впечаток дека сте сами на светот. Пејзажот е непрекината низа од пченични полиња, суви тревни површини и пространства од жолти сончогледи, испрекинати со по некое село; честопати со по не повеќе од неколку запуштени камени куќи кои се распослани околу црква. Со недостапен јавен превоз во овие области, а растојанијата меѓу градовите се премногу големи за пешачење, единствената опција е да се патува со автомобил.

Ретко населените региони како овие се толку чести што си го добиле и својот прекар - „Еспања Васија“ (España Vacía) или „Празна Шпанија“. Иако руралните области на земјата почнаа да се проретчуваат во средината на 20 век, кога фабричките работни места ги привлекоа работниците во градовите, депопулацијата се забрза во последниве години, а особено на северозапад. Недостатокот на работни места и културни понуди, во комбинација со лошата инфраструктура и станбениот фонд, помогнаа да се поттикне егзодусот. Руралните области во Шпанија забележаа пад на населението од 4,4 проценти во периодот меѓу 2014 и 2023 година, според владиниот извештај, дури и во услови кога вкупното население на земјата се зголеми за 2,6 отсто.

„Стотици села во Шпанија ќе исчезнат поради недостаток на помлади луѓе кои сакаат да си обезбедат живот таму“, рече Хуан Хозе Манзано, коосновач на организацијата за рурална ревитализација „Алма натура“ (AlmaNatura).

Иако 84 проценти од територијата на Шпанија е рурална, само 16 отсто од луѓето живеат надвор од градовите. Мапите на густината на населението покажуваат живи групи околу крајбрежјето и големите градови, како и празни делови низ внатрешноста на земјата. Ова ги поттикнува стравувањата дека помалите градови и села - како и нивните вековни истории, традиции и култури - на крајот може да исчезнат. Со помалку луѓе за одржување на шумите и вегетацијата, тоа ги прави регионите уште поранливи и склони кон пожари.

Bloomberg Mercury

 

За да ги спасат овие области, јавните и приватните актери експериментираат со начини за пресврт на демографскиот пад, а владата дури има и министерство фокусирано на ова прашање. Истовремено, стресот во градовите убедува повеќе луѓе да размислат за живот на село.

Меѓу компаниите што се грижат за овој демографски проблем е „Алдеас абандонадас“ (Aldeas Abandonadas), шпанска агенција за недвижности специјализирана за продажба во рурални населби и села. Неодамна компанијата, која обично склучува помеѓу шест и седум договори годишно, забележа пораст на побарувачката од странци и млади луѓе кои сакаат да избегнат високи хипотеки или едноставно да се преселат некаде на „мирно и прифатливо место“, рече нејзината претседателка, Елвира Фафијан. Минатата година агенцијата продаде на еден холандски пар рурален град сместен на 40 километри од градот Бургос во Кастиља и Леон за 350.000 евра.

Bloomberg Mercury

 

Новите сопственици на Барсена де Буреба, математичарка и компјутерски научник, планираат да го трансформираат градот во еко-село со фокус на одржливост. Тие ќе започнат со реновирање на четири од 62-те куќи во градот и се надеваат дека на крајот повеќе луѓе ќе се приклучат со слични свои проекти.

„Сакавме да направиме нешто добро со нашите пари“, објасни математичарката Мааике Гертс. „И да не седиме пред нашите компјутери целиот наш живот.“

Потребно е цело село

Кога Хуан Ансотеги и неговите браќа го купија Вилалибадо во 2007 година, никогаш не замислуваа дека градот ќе стане туристичка атракција.

„Првично, планот беше само да се изградат неколку куќи, мал комплекс за пензионери“, се сеќава Ансотеги. „Но, малку по малку, станавме поамбициозни.“

Bloomberg Mercury

 

Сместен на 30 минути од Бургос, Вилалибадо беше напуштен повеќе од три децении кога Ансотеги ги купија повеќето од неговите преостанати градби. Тоа вклучуваше неколку куќи и црква од 12 век. Со текот на годините браќата ги реставрираа повеќето од домовите и изградија два базени, ресторан и бар, а обезбедија и други погодности. Тие го уредија дворот и го опремија селото да работи на сончева и геотермална енергија. Сега тоа е популарна дестинација за свадби, одмори и големи семејни собири. Група научници од Сан Франциско неодамна изнајми дел од селото за следната година за да го гледаат затемнувањето на сонцето.

Bloomberg Mercury

 

Иако повеќето жители се сезонски, постојаниот проток на посетители го одржува Вилалибадо активен преку целата година. „Многу сме среќни што го гледаме градот повторно жив“, рече градоначалникот Алонсо Манхон. „Тоа исто така нè мотивираше да ги одржуваме нашите сопствени имоти и да спроведуваме нови проекти.“
Овој успех се прелеа и врз соседниот Виладиего, град и општина со 1.500 жители, која се наоѓа на само четири километри оддалеченост.

Bloomberg Mercury

 

Анхел Каретон Кастриљо, градоначалник и претседател на Градскиот совет на Виладиего, вели дека проектот на Ансотеги бил „како добивка на лотарија“. Посетителите од Вилалибадо доаѓаат да купат производи, да ги посетат шесте локални музеи и да поминат време во кафулиња и барови во неговото место.

Како поголем град, Виладиего делува како административен центар за својот сосед, нудејќи банки, училишта, детски и здравствени услуги кои инаку не би биле лесно достапни. „Без добри услуги што можете да ги понудите, мали се шансите да привлечете и да ги натерате луѓето да останат“, рече Каретон Кастриљо,

Градот сè уште се бори да ги задржи жителите, но сепак има некои нови доселеници. Селија, музејски водич во доцните 20-ти години, се преселила од Мадрид во Виладиего во потрага по потивок живот. „Едноставно не беше за мене“, рече таа за главниот град. Шест години подоцна, таа нема планови да замине.

Bloomberg Mercury

 

Како и Вилалибадо, Виладиего оживува во врвот на сезоната. Едно попладне во август, семејствата делеа оброци на главниот плоштад, додека постарите жители гледаа со благодарност. За разлика од повеќето рурални градови, каде што населението старее, Виладиего беше преполно со деца придружени од родители, баби и дедовци.

Младите луѓе во нивните 20-ти и 30-ти години се одмараа на плоштадот со пијалоци и цигари, дискутирајќи ги своите планови за остатокот од летото.

Bloomberg Mercury

 

Но, додека Вилалибадо и Виладиего планираат нови патеки, поучна приказна се крие во пченичните полиња на само шест километри оддалеченост. Виламорон некогаш било село со 150 жители, кое се гордее со црквата Сантијаго Апостол, која е меѓу најраните цркви во готски стил во покраината Бургос. Сега, неговите домови и малите гробишта се препуштени на природата, а градот речиси би можел да помине незабележано доколку не би била црквата.

Bloomberg Mercury

 

Добри соседи

Рикардо Падин и неговото семејство се преселиле во Шпанија минатиот септември за да избегаат од тешките услови во нивната родна Венецуела. Прво се населиле близу роднини во Аликанте, но знаеле дека сакаат да живеат на село. Еден ден, додека гледал „Јутјуб“, Падин, занаетчиски изработувач на ножеви, наишол на видео за „Ола Пуебло“ (HolaPueblo), иницијатива водена од организацијата „Алма натура“, која им помага на малите претприемачи да се преселат во напуштени села.

Помеѓу 2020 и 2025 година „Ола Пуебло“ им помогна на 85 семејства да се преселат низ цела Шпанија, што резултираше со 58 нови пекари, барови, уметнички студија и други бизниси. Падинови сега се меѓу нив.

Bloomberg Mercury

 

„Откако пристигнав во Шпанија, мојата најголема желба беше да се населам во Галиција, бидејќи тоа е земјата каде што се родени моите баба и дедо“, објасни Падин. Пред два месеци семејството се пресели во Пласин, град со помалку од 200 жители опкружен со планини во покраината Оренсе во Галиција. Тие пронајдоа куќа под кирија со работилница каде што Падин може да кова ножеви и веќе ги познаваат сите нивни соседи.

Постојат предизвици, призна тој. Купувањето намирници и други основни потреби бара патување до блиското село, а средното училиште на нивниот син е оддалечено неколку градови. Падин прави и видеа на Тикток и Инстаграм за да го промовира својот бизнис, а се бори со сигурен пристап до интернет. „Главниот недостаток е што оптичкиот интернет не стигнува до Пласин“, објасни тој, додавајќи дека морал да вози надвор од градот за да ги постави своите видеа.

Bloomberg Mercury

 

„Ола Пуебло“ е една од растечкиот број иницијативи фокусирани на рурална ревитализација. Нејзините организатори не собираат економски податоци, но соосновачот Манзано забележува дека доаѓањето на нови семејства во руралните области генерира „непосредна економска активност“ преку купување домови и трошење во локалните бизниси и честопати започнува „позитивен циклус“ што привлекува повеќе новодојденци со текот на времето.

Bloomberg Mercury

 

Постојат знаци дека депопулацијата во области како Галиција и Кастиља и Леон почнува да се забавува. Иако вкупниот број на смртни случаи сè уште го надминува бројот на раѓања, студија од 2019 година на Социјалната опсерваторија на фондацијата „Ла Каикса“ (La Caixa) откри дека почнува да се случува „генерациска обнова“. Во општините со помалку од 10.000 жители, студијата покажа дека речиси 10 проценти се родени во странство и дека повеќето од нив се на возраст меѓу 20 и 39 години.

Bloomberg Mercury

 

Трајни ефекти

Додека индивидуалните напори за ревитализација на шпанските градови и села можат да имаат локално влијание, експерти како Мигел Гонзалез-Леонардо, независен истражувач на популацијата, велат дека структурните мерки се единствениот начин да се катализираат поголеми промени. Некои полека се спроведуваат: На владино ниво, властите во некои региони нудат грантови, субвенции и даночни олеснувања за да ги поттикнат луѓето да се преселат таму. Во Андалузија финансиска поддршка е достапна за секој што е заинтересиран да купи дом во село со помалку од 3.000 жители, а на национално ниво, во 2021 година владата издвои 10 милијарди евра за борба против депопулацијата.

Bloomberg Mercury

 

Иако е прерано да се каже дали овие политики имале влијание, тие се со релативно мал опсег, а Гонзалез-Леонардо не очекува никакви драматични пресврти. „За неколку години“, рече тој за недоволно населените области, „некои од овие општини веројатно ќе исчезнат. Нема економска активност и нема многу политики или ресурси што реално можат да се искористат“.

Истовремено, како што се зголемува и насочува повеќе внимание на регионите што долго време беа занемарени, луѓето почнуваат да покажуваат подлабок интерес за животот надвор од градовите.

„Луѓе доаѓаат во посета секој ден: туристи, љубопитни патници. Тоа предизвикува вистински интерес“, рече Ансотеги за својот мал град. „Неверојатно е да се види како едно напуштено село може да се трансформира во туристичка дестинација што привлекува луѓе од целиот свет.“

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар