Фудбалерите се преоптоварени со работа - сериозен ризик за повреди

Вечерва Челзи и Париз Сен Жермен (ПСЖ) ќе играат на стадионот „Мет Лајф“ во Њу Џерси во финалето на Светското клупско првенство на ФИФА, а победникот ќе понесе дома над 125 милиони долари награда и жироскопски, позлатен трофеј. За навивачите, тоа е бонус фудбал - натпревар со висок влог во кој учествуваат играчи од светска класа за време на она што инаку би било затишје во сезоната. Турнирот беше замислен да биде „голема експлозија“, како што рече претседателот на ФИФА, Џани Инфантино, нов почеток во она што, барем за европските клубови, беше празен простор.

Но, главната предност на турнирот е и негова главна маана. За многу играчи Светското клупско првенство е дополнителна работа - низа натпревари под висок притисок за време на она што инаку би била повеќе од потребна пауза. Левиот бек на Челзи, Марк Кукурела, на пример, се натпреварува речиси без престан од минатото лето на Европското фудбалско првенство на УЕФА. Во период од 13 месеци, 26-годишникот одигра 66 натпревари за клубот и за репрезентацијата (Шпанија), поминувајќи повеќе од 5.400 минути на теренот, обем на работа што далеку ја надминува нормата за претходните генерации елитни играчи. Тоа е едноставно премногу, опасно тежок товар за телото и умот на играчот.

Во интервјуто во јуни за германскиот весник „Ди Велт“ (Die Welt), поранешниот менаџер на Ливерпул, Јирген Клоп, го нарече овогодинешното Светско клупско првенство „најлошата идеја“ во историјата на спортот. „Премногу натпревари се. Се плашам дека следната сезона ќе видиме повреди како никогаш досега“, рече Клоп. „Нема вистинско закрепнување за инволвираните“. Истиот месец, Инфантино ги отфрли ваквите коментари: „Значи, можеби некои малку го критикуваат, но тоа е нешто ново. Тоа е нешто посебно“, рече тој на настан во Њујорк. „Тоа е вистинско Светско првенство со најдобрите тимови и најдобрите играчи“.

Минатиот месец, ФИФПРО (FIFPRO), глобалното здружение на професионални фудбалери, објави препорачани заштитни мерки за оптоварувањето, вклучувајќи минимум четири недели одмор помеѓу сезоните, со уште четири недели предсезонски тренинг за играчот да се врати во форма за натпреварување. Првиот натпревар на Кукурела во Премиер лигата со Челзи е на 17 август. Тој, како и многу играчи, нема да добие доволно одмор без да пропушти натпревари.

Џани Инфантино, претседател на ФИФА Фото: David Klein/Sportimage/AP Images

 

Светското клупско првенство е дел од растечкиот проблем со згуснувањето на распоредот во фудбалот бидејќи лигите и управните тела се тркаат да го пополнат секој „прозорец“ со спектакли што носат приходи. „Постои постојано растечки календар на натпревари на којшто играчите немаат никакво влијание“, вели Дарен Бургес, кој претседава со Мрежата за советување со високи перформанси, група експерти составена од страна на ФИФПРО за советување за тренинг и оптоварување.

Нема сомнение дека ова зголемено оптоварување носи поголем ризик од повреди. Двете главни црвени знамиња во моделите за предвидување, вели Бен Динери, основач на „Премиер инџурис“ (Premier Injuries), која води дневник и попис на оптоварувањето и пропуштеното време во англиската Премиер лига, се претходните повреди и заморот. Броевите од минатата сезона, вели Динери, покажуваат дека Тотенхем Хотспур, на пример, одиграл најмногу минути од кој било тим во лигата (5.430) и имал втор најголем број повреди - 41. „Не е потребен ракетен научник за да се сфати дека ако играте повеќе минути, тогаш шансите за повреда значително се зголемуваат“, вели тој.

Преоптоварениот распоред е широко распространет во професионалните спортови. НФЛ додаде 17-ти натпревар во 2021 година и веќе се бори за 18-ти. НХЛ неодамна додаде два натпревари во регуларната сезона, со што вкупниот број се искачи на 84, почнувајќи од следната година. МЛБ постојано ги проширува своите плејоф натпревари во последните три децении. А НБА додаде правила за да ги ограничи тимовите да ги одмораат играчите кои се ѕвезди. Тоа е висококласна верзија на вообичаениот феномен на пазарот на трудот: шефовите ги притискаат работниците.

Играчите во САД имаат поголема контрола затоа што, во најголем дел, постои еден шеф на распоредот на ниво на лигата кој ги следи правилата на колективните договори за работа. Но, пејзажот на светскиот фудбал е покршлив, со клубови кои често играат на повеќе турнири покрај нивните домашни лиги, а врвните играчи играат и за својата земја за време на паузите. „Проблемот е во тоа што спротивставени интереси кои сакаат да организираат сопствени турнири, а тие всушност не се собираат и не дискутираат за тоа“, вели Бургес.

До ова лето Светското клупско првенство беше споредно во глобалниот фудбал, турнир со седум екипи со награден фонд од околу 15 милиони долари што се играше во текот на една недела во зима без многу помпезности. Никој не би го помешал со другото Светско првенство на ФИФА, она што се одржува меѓу нациите на секои четири години пред публика која се брои во милијарди. Но, Инфантино имаше поголеми амбиции за турнирот. Во 2022 година тој објави дека ќе стане исто така турнир што ќе се игра на четири години со 32 екипи и ќе се одржува во лето, почнувајќи од оваа година во САД.

Заедно со таквото проширување, ФИФА драматично го зголеми и наградниот фонд на една милијарда долари, што ќе се делат меѓу екипите учеснички според нивните резултати, давајќи им поттик на клубовите да учествуваат и да ги пуштат своите најдобри играчи на теренот. ФИФА можеше да си дозволи таква екстраваганција бидејќи во декември минатата година услугата за спортски стриминг ДАЗН (DAZN) се согласи да плати една милијарда долари за правата на турнирот - кнежевска сума за ТВ-производ без практично никакво искуство дотогаш. (ДАЗН дополнително го зајакна својот биланс на состојба со инвестиција од една милијарда долари од спортската инвестициска подружница на Саудиска Арабија.)

Лани ФИФПРО им се придружи на професионалните лиги во писмото во кое протестираше против планот на ФИФА за проширен турнир, велејќи дека играчите се „туркаат надвор од своите граници“. ФИФА одговори дека е нејзино право да го закажува турнирот и дека работи со „најдобри намери и интереси на светскиот фудбал“. Европските клубови, како што истакна ФИФА, рутински закажуваат пријателски натпревари во странство во текот на летото. (Она што ФИФА не го спомена е дека клубовите ги контролираат своите распореди за овие турнеи и честопати ги одмораат ѕвездите.)

Без никаков авторитет над тоа или противтежа, ФИФА едноставно ја следеше логиката за повеќе: поголеми стадиони, повеќе натпревари, повисоки цени, побогати награди. Светското клупско првенство, да употребиме кулинарска аналогија, е „четвртиот оброк“ на фудбалските турнири во стилот на „Тако Бел“ (Taco Bell) - гол апел за повеќе без кој повеќето веројатно би можеле да се снајдат. И се чини дека ФИФА ги прецени апетитите на навивачите со користење на стадиони на НФЛ со 70.000 седишта наместо многуте наменски изградени фудбалски објекти што се лесно достапни и, барем на почетокот, барајќи највисоки цени за влезници. Резултатот беше полупразни трибини и намалени цени. „Од самиот почеток нашата цел беше да го направиме Светското клупско првенство на ФИФА што е можно поинклузивно, поради што ги избравме токму овие места за домаќини“, рече портпаролот на ФИФА во е-пошта. „Досега, 2,41 милиони луѓе присуствуваа и уживаа во натпреварувачки фудбал од светска класа во возбудлива навивачка атмосфера.“ Повеќе од 20 од натпреварите на турнирот, рече портпаролот, угостија најмалку 50.000 навивачи.

Меси го прославува својот гол после слободниот удар Фото: Robbie Jay Barratt/AMA/Getty Images

 

Самите натпревари беа неизедначени. Да, Лионел Меси изведе уште еден магичен слободен удар во победата од 2-1 за Интер Мајами над ФК Порто, прва победа за тим од МЛС против европски клуб. А Ал Хилал од саудиската Про лига го изненади англискиот гигант Манчестер Сити со 4-3. Но, во поголемиот дел од времето беше очигледно дека станува збор за уморни играчи кои се мачат на загушливата жештина пред просечна публика. „Натпреварите секако изгледаат добро на хартија, но многу малку од нив го оправдаа интензитетот и спектаклот на кои се надеваа организаторите“, вели Бургес.

Финалето на 13 јули можеби ќе понуди уште повеќе огномет, но долгорочно гледано, тоа што е добро за играчите е добро и за навивачите. Одморените играчи играат подобро и страдаат помалку од повреди. Менаџерот на англиската репрезентација, Томас Тухел, предвиде дека клубовите кои не учествуваа на Светското клупско првенство ова лето, вклучувајќи ги Арсенал и Ливерпул, ќе уживаат „огромна предност“ во претстојната сезона. А навивачите на Баерн Минхен веројатно би претпочитале нивниот тим да го прескокне турнирот откако ѕвездата од средниот ред Џамал Мусијала се здоби со ужасна фрактура на ногата во натпреварот против ПСЖ. Но, дури и за обичниот навивач понудениот фудбал е послаба верзија на играта.

Понекогаш помалку е повеќе. Мајсторите на најпопуларната игра во светот би било добро да се соберат и да смислат календар - или барем рамка - што предвидува помалку, но подобри натпревари.