Советот на Европската централна банка (ЕЦБ) се очекува денеска уште еднаш да ги зголеми каматните стапки. Одлуката за тоа за колку ќе се зголемат каматите ќе биде соопштена попладнево, но сите прогнози од претходните денови одеа во правец на тоа дека растот ќе изнесува 50 базични поени.
Ваквиот пораст ќе претставува забавување, со оглед на тоа што претходното зголемување изнесуваше 75 поени. Од почетокот на кризата со инфлацијата со која се бори банката, каматните стапки се зголемени за 250 базични поени.
Според вчерашните податоци на европската статистичка служба Евростат, инфлацијата во еврозоната забавува и во јануари изнесувала 8,5 отсто, што е под проекциите. Сепак, ова нема да влијае на одлуките на ЕЦБ.
За време на форумот во Давос, претседателката на банката Кристин Лагард изјави дека инфлацијата останува превисока и вети дека креаторите на политиката нема да се откажат од намерата да го сведат растот на цените на целта од два отсто.
„Судејќи по сè, инфлацијата е превисока, како и да погледнете. Ќе останеме на нашиот пат сè додека не можеме со сигурност да кажеме дека монетарната политика е доволно рестриктивна за инфлацијата да се врати на два отсто во скоро време“, рече Лагард во Давос.
Агресивното поскапување на каматите од претходниот период имаше влијание на еуриборот - меѓубанкарската каматна стапка со која европските банки си позајмуваат пари меѓу себе. Ова е најважната референтна каматна стапка на европскиот пазар на пари и е основа за каматните стапки на различни финансиски производи.
Најчесто се користат тримесечниот и шестмесечниот еурибор. Шестмесечниот еурибор во моментов се доближува до три отсто, а на почетокот пред една година беше негативен, исто како и тримесечниот еурибор, кој сега изнесува 2,5 отсто.
Ако се гледа движењето на еурибор во последните дваесетина години, се забележува дека сега е на највисоко ниво од глобалната криза во 2008 година.
Растот на еуриборот во комбинација со затегнувањето на монетарната политика дома има влијание на растот на каматните стапки на кредитите со променлива стапка во земјава. Народната банка ги следи потезите на ЕЦБ и за намалување на рекордната инфлација досега осум пати ја зголеми каматата на благајничките записи. Таа сега изнесува 4,75 отсто, а лани во овој период изнесуваше 1,25 отсто. Во моментов каматата е највисока во последните 13 години.
Ова придонесе веќе во декември да има позначителен раст на каматните стапки, особено кај новоодобрените кредити во корпоративниот сектор, кај домаќинствата и натаму има мало забавување.
„Просечната каматна стапка на новоодобрените кредити во декември е зголемена за 0,34 п.п. на месечно ниво и изнесува 4,83 проценти. На годишна основа, оваа каматна стапка е повисока за 1,22 п.п. Овој месец просечната каматна стапка на новопримените депозити забележа месечен и годишен раст од 0,07 п.п. и 0,64 п.п., соодветно, и изнесува 1,34 процент“, информираат од централната банка.