.webp){kind=icon}
Од сите претпоставки на луѓето во однос на работата и работното место по пандемијата ковид-19, се издвојува една: дека нештата ќе се „вратат“ како што беа порано. Индустриите навистина се насочија кон тоа - но не и работниците. Тие ставија точка на практиката секогаш вклучени и секогаш внатре (англ. аlways on and always in).
Нешто од ова може да му се припише на она што мојот колега Мет Бојл го опишува како „хаотична природа“ на враќањето во канцеларија, а дел се сведува на обемот и темпото на промени. Како што забележаа авторите на трудот на Светскиот економски форум објавен во мај 2023 година: „Иако работата секогаш еволуирала, нејзината неодамнешна трансформација се случи со невидена брзина и влијаеше на работната сила до невиден степен“.
Луѓето од големата и малата работна сила, со сина и бела јака, не се расположени за статус кво. Тоа е она расположение што во најдобар случај може да се опише како преодно, а во најлош како донекаде бунтовничко. Според „Галуп“, глобално има пад на ангажманот.
Американското чувство е особено значајно бидејќи САД се највлијателни врз остатокот од светот кога станува збор за тоа како работиме. Не е само тоа што американските иновации и технологија повеќе од еден век засегаат сè, од автомобилите, преку корпорациите и кредитните картички, до компјутерите и комуникацијата. Корпоративното право, политиките за човечки ресурси и стиловите на управување што доминираат во светот главно се од американско потекло. Американската етика од „живеј за да работиш“ само го зголеми ова влијание.
Сепак, денес т.н. hustle culture отворено се доведува во прашање. Јутјуберот со назив Смарт Мани Бро (Smart Money Bro) посвети цела програма за ова, прашувајќи: Зошто се чини дека има многу Американци што повеќе не сакаат работа? Стапката на откажувања од Бирото за статистика на трудот на САД се намали од највисоките нивоа од ерата на пандемијата, но сè уште е над деценискиот просек што ѝ претходеше на пандемијата, што сугерира дека големата оставка не е целосно завршена. А се вели дека кога Америка ќе кивне, остатокот од светот настинува: погледнете како Германија експериментира со четиридневна недела за да ја зголеми продуктивноста, Велика Британија признава дека „економска неактивност“ се јавува кај речиси четвртина од возрасните што можат да работат, а во Австралија повеќе од половина од работниците бараат да го сменат работното место.
Преселување
Луѓето не само што ги менуваат работните места, туку тие се иселуваат и надвор од градовите. Ве советувам да ја слушнете песната на Били Џоел од 1977 година, „Movin’ Out (Anthony’s Song)“, која го доловува фактот дека на многу начини желбата да се иселите за да напредувате во животот не е нова. Но пандемијата експлозивно го засили тоа чувство. Без разлика дали индивидуални поттикнувачи за луѓето се инфлацијата, грижата за децата, патувањето до работа или едноставно фактот дека генот за далечинско работење не може толку лесно да се врати во шише, луѓето се преселуваат затоа што нешто повеќе не функционира за нив.
Многу поголемата писменост околу благосостојбата, менталното здравје и стресот на работното место го поттикнува признанието дека промена треба да се случи. Оддалечувањето од центрите на градовите може да биде еден пат за луѓето што едноставно сакаат рамнотежа помеѓу работата и животот.
Групацијата за економски иновации, центар за политики, објави дека „потезите од ерата на пандемијата на американските семејства и работници ја преобликуваат економската географија на земјата“ и укажува на одливот на приспособен бруто-приход од Менхетн од 16,5 милијарди долари на друго место во САД, особено Флорида. Истражувањето на американската служба за заедници покажува дека премините од држава во држава во Америка се зголемиле од 18,8 отсто на 19,9 отсто веднаш по пандемијата.
Каде се преселуваат и што се случува кога ќе стигнат таму? Неодамна се качив на амтрак (Amtrak) од Њујорк, во Филаделфија, за да дознаам. Половина милион њујорчани го напуштија градот за да се преселат, а Пенсилванија е рангирана меѓу првите дестинации. Стотиот градоначалник на Филаделфија и нејзината прва градоначалничка, Шерел Паркер, неодамна го објавија својот акциски план за 100 дена, вклучувајќи ги заложбите за иницијатива „Фили отворен за бизнис“, со неизбежни ветувања за намалување на бирократијата. Иако Фили е шестиот најнаселен град во САД и има огромен проблем со сиромаштијата, тој исто така е дом на енергична локална заедница на области што имаат корист од напорите за смирување на сообраќајот и социјалната кохезија. Во Фили има чувство на заедница, а перцепцијата е реалност.
Канцелариски дизајн
Веќе подолго време се зборува за негативната страна на напорното работење: помина една деценија од академскиот труд со наслов „Живеј за работа или сакај да работиш: желба за работа и ангажман за работа“ (Live to Work or Love to Work: Work Craving and Work Engagement). Привлечноста за замена на еден град од североисточниот коридор, како што е Њујорк, со друг како што е Филаделфија, доби на интензитет поради перцепцијата дека за луѓето што работат - што е повеќе од 62 процента во Филаделфија - имањето подобар квалитет на живот е полесно во град во кој може да се пешачи, заснован во заедница, отколку во град што „зуи“ од интензитет, но е скап и за многумина вклучува долго патување.
Што нè носи до прашањето за канцелариите. Дали се тие толку поинакви во Фили од Њујорк? Пополнетоста на канцелариите низ Америка е тврдоглаво ниска. Земете ги најновите неделни податоци за 10 града од „Касл системс“ (Kastle Systems). Тие и натаму покажуваат севкупен тренд на пополнетост на околу 50 отсто од нивоата пред пандемијата. Но ова не е целата слика. Приказната за она што се случува во канцелариите во градовите е дека постои тенденција да се обноват на начин за нивна „мешана употреба“, задоволувајќи ја желбата за локалност и удобност на едно место.
Еден таков проект е „Куртис“ (The Curtis), зграда од 12 ката во Филаделфија, купена од „Кистоун“ (Keystone) во 2014 година. Таа се состои од 60 отсто канцеларии, 15 отсто станбен простор, малопродажба, вклучувајќи и насочување кон нов жанр: наука за животот (англ. life sciences), на пазарот промовирана како The Curtis Biospace.
За време на обиколката на зградата, комплетирана со познатото уметничко дело „Дрим гарден“ (Dream Garden) - кое има свои обожаватели на Тикток - претседателот и главен оперативен директор Рич Готлиб ми рече: „Изведувачите како нас се сменија како одговор на начинот на размислување ’работи за да живееш’ (work-to-live), со создавање простори како ’Куртис’, кои нудат рамнотежа живот-работа-забава (live-work-play) и други удобности под еден покрив“.
Според него, клучот за просториите да се направат „соодветни за иднината“ е со нив да се задоволат желбите и потребите на работниците и станарите, кои во моментов постојано се менуваат. Тоа се прави со одржување отворени и флексибилни планови и со внатрешни и надворешни простори во кои луѓето можат да се собираат.
Тоа секако е интересен микс. Додека компаниите од животните науки, како „Аро биотерапјутикс“ (Aro Biotherapeutics Co.), „Виводајн“ (Vivodyne Inc.) и „Имваск“ (Imvax Inc.), ги исполнуваат своите задолженија во приспособени лабораториски простории на горните катови, децата на станарите се во образовниот центар долу, а во пространиот атриум исполнет со светлина се одржуваат свадбени церемонии.
Но Њујорк сè уште не е готов. Огромен архитектонски напор се вложува во дизајнирање простори за одново да се осмисли центарот на градот чии канцеларии во моментов не изгледаат како целосно соодветни за исполнување на целта - ако целта се среќни, ангажирани работници, кои со задоволство сакаат да дојдат во канцеларија.
Проект на кој внимавам некое време е „Хајв“ (The Hive). Концепт за зграда на „Кац архитектчур“ (Katz Architecture), со акцент на повеќекратна употреба: од лекари и дневен престој до градини на покривот. Тој исто така се фокусира на отворен атриум, со дизајн инспириран од пчелите. Тоа е концепт што, доколку биде пуштен во употреба, би можел да стане дел од новата ера во градовите, кои наместо да се борат со мала пополнетост и фрагментирана посетеност, би можеле да им дадат на работниците и нивните семејства вистинска стимулација повторно да вратат дел од старата енергија, но овој пат да работат за да живеат и да живеат за да работат на едно место - или поблиску до едно место.
