.webp){kind=icon}
Активностите за спојување и преземање (M&A) во Хрватска паднаа од 7,8 милијарди евра на 5,9 милијарди евра откако Хрватска се приклучи на Европската унија. Просечната големина на M&A договорите во последните десет години е 25 милиони евра. За десет години пред членството во ЕУ, овие договори во просек изнесуваа 58 милиони евра, објасни во вторникот на конференцијата „Спојување, инвестирање, развој“ (Merge, Invest, Develop), Андреј Кнез, главен аналитичар на аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“.
Тоа не значи дека Хрватска е помалку успешна по влезот во ЕУ, туку во 2000 година веќе преземале големи конгломерати и тоа било многу поедноставно. Меѓу најголемите преземања по влезот на Хрватска во ЕУ беа преземањето на ПБЗ (PBZ), ТДР (TDR), Супер Спорт Груп (Super Sport Group), продажбата на Ледо (Ledo), Арена центарот во Загреб и повеќекратната продажба на акциите на Римац.
Прочитајте повеќе: Хрватска е поотпорна на кризи по влезот во ЕУ, а европските пари се ветер во грб
Кнез истакна дека во последните десет години учеството на инвестициите во БДП е намалено во Хрватска, но и во другите земји од Централна и Источна Европа. Тој додаде и интересен податок дека во Хрватска често се смета дека за земјата е типично многу да се инвестира во недвижнини, но според податоците Хрватска не е никаква аномалија. „Хрватите не купуваат повеќе недвижен имот од граѓаните на земјите од Централна и Источна Европа“, рече главниот аналитичар на ББА, додавајќи дека Хрватите многу инвестираат и во машини и алати.
До 2016 година, хрватските компании претежно се раздолжуваа по економската криза, но следеше задолжување за инвестициски цели, што беше поттикнато од ниските каматни стапки. „Сега гледаме пресврт на таквиот тренд поради скокот на каматните стапки“, посочи Кнез.
Што се однесува до странските инвестиции, Хрватска е на ниво на земјите од Централна и Источна Европа и бележи пад во однос на 2000 година, кога земјите од тој дел на Европа само што почнаа да се отвораат за странски инвестиции и ефектот од овие инвестиции беше поголем. Сепак, структурата на овие инвестиции е таква што поголем удел имаат сопственичките странски инвестиции, а не должничките инвестиции.
Приватниот капитал зема замав
Најголем дел од странските инвестиции биле насочени кон банкарскиот сектор, производството на храна и автомобилската индустрија, односно кон Римац.
Инвестициите во приватниот капитал земаат замав во последните години, рече Кнез, додавајќи дека во првиот квартал од оваа година, приливот на приватен капитал во еврозоната бил рекорден. Забележливо е и како фондовите за ризичен капитал почнаа да се ориентираат кон профитабилност, а не толку кон раст, што е типично за сегашните економски услови.
„Минатата година наплатата на капитал од приватни инвеститори и ризични фондови беше на рекордно високо ниво, што покажува дека ниту многу високата инфлација, ниту другите кризи не го намалија интересот на инвеститорите за пласман на капитал“, потенцира Кнез.
Улогата на вештачката интелигенција
Тој наведе и дека според различни показатели за ризик, хрватскиот банкарски систем е еден од најстабилните меѓу земјите од Централна и Источна Европа, бидејќи банките се високо капитализирани, подготвени да даваат кредити, а тоа, како што вели, ги анулира ефектите на зголемувањето на трошоците за кредитирање од Европската централна банка.
Главниот аналитичар на „Блумберг Адрија“ заклучи дека очекува вештачката интелигенција да игра важна улога во растот на економските активности во следните пет до десет години, исто како што тоа го правеше интернетот во деведесеттите, отворањето на финансиските канали во 2000 и воведувањето на неопходна регулатива со рекордно ниски стапки за задолжување во 2010 година.
