Политичарот Илон го уништува бизнисменот Маск

Илон Маск, „министерот за кратење трошоци“ во администрацијата на Доналд Трамп и најбогат човек во светот (сѐ уште), деновиве веројатно и самиот не знае што да направи за да престане „кратењето“ на вредноста на неговата компанија „Тесла“ (Tesla Inc.), чии акции на берзата имаат стрмоглав пад во 2025 година. Дури и Трамп лично изјави дека ќе си купи „тесла“ за да го поддржи својот соработник. Всушност, падот на акциите на производителот на електрични автомобили, но и на батерии и соларни системи, почна уште од средината на декември 2024 година, пред сѐ поради послабите финансиски резултати од очекуваното, а тоа се совпаѓа и со моментот кога Маск му се придружи на тимот на Трамп, што првично донесе и краток блесок на акциите на „Тесла“ на берзата.  

Сепак, вистинското фијаско се случува откако Маск и официјално застана на чело на Одделот за владина ефикасност (англ. Department of Government Efficiency - DOGE) по инаугурацијата на Трамп за нов претседател на САД, на 20 јануари 2025 година.

Оттогаш акциите на „Тесла“ паднаа за 46 проценти, додека, пак, од нивниот историски максимум на 17 декември 2024 година, од 480 долари, акциите загубија цели 52 процента или пазарна капитализација од речиси 800 милијарди долари. Цел Волстрит практично деновиве се тресе поради стравот кај инвеститорите од економската политика на Трамп, особено трговската војна што ја наметнува со соседите Канада и Мексико, ЕУ и Кина, со тоа што компаниите од технолошкиот сектор се посилно погодени.

Но падот на „Тесла“ е особено изразен, па така, само за еден ден, на 10 март, паднаа за 15 проценти, откако швајцарската УБС (UBS Group) ги намали проекциите за испорака на возила, како за првиот квартал така и за целата година. Покрај турбуленциите поврзани со промената на дизајнот на најважниот модел на компанијата, „модел ипсилон“ (Model Y), негативното мислење глобално против основачот и главен извршен директор Маск од почетокот на годинава е на штета на положбата на „Тесла“ на некои од најголемите светски пазари за електрични возила. Или, како што напиша „Блумберг Адрија“ неодамна, Илон Маск во последно време изгледа како човек чија мисија е да ја закопа сопствената компанија и мора да се признае дека засега многу добро му оди.

Во Германија, на пример, продажбата на „тесли“ падна за 70 проценти во првите два месеца од годинава, откако Маск се замеша во тамошните парламентарни избори, давајќи ѝ директна поддршка на екстремно десничарската АфД. Но најмногубројните гласачи на оваа партија се всушност луѓе од пониските социјални слоеви, кои не се купувачи на неговите возила. Тие, пак, што се негови „муштерии“, припадници на побогатата класа, кои се повеќе наклонети кон либералната демократија, човековите права, еколошката свест и сл., лути поради неговата реторика и поддршка на идеолошки различни принципи, почнаа едноставно да ги бојкотираат возилата на „Тесла“, што доведе до пад на продажбите.

Ова негативно расположение кон Маск се манифестира и на другите западноевропски пазари, каде што исто така продажбите на „Тесла“ паѓаат во 2025 година, поточно за 45 проценти во цела Европа во јануари. Во Обединетото Кралство, моментално најголемиот европски пазар на електрични возила, Маск поддржува политичари што сакаат да ја минираат мисијата на земјата за нула штетни емисии и сметаат дека политиките што имаат цел да го зајакнат прифаќањето на електричните возила се всушност „војна со возачите“, што е иронија само по себе. Сепак, Британците сѐ уште не го казниле Маск, па продажбата на нови „тесли“ во првите два месеца е повисока само на овој пазар меѓу големите европски пазари.

Политичкиот багаж на Трамп со својата тежина го уништува брендот „Тесла“

Маск е соочен со губење на лојалните купувачи и на домашен терен, во САД, каде што дури и фанатични љубители на брендот, кои неколкупати по ред купуваат „тесла“ и имаат по две-три возила од брендот во гаражата, се откажаа од него, а особено по неговиот фамозен поздрав кон публиката на денот на инаугурацијата на Трамп, кој за многумина беше идентичен како нацистичкиот поздрав од Втората светска војна.

Привлечноста на „Тесла“ главно се засноваше на имиџот на Маск како кул технолошки визионер - инспириран од екологијата - кој суштински го менуваше наследството на индустријата. Купувачите на неговите автомобили ги ценеа зелениот аспект на приказната и, генерално, либералната аура околу Маск и неговите деловни потфати. Меѓутоа, Маск набрзо се трансформира од либерал и иноватор во квазиполитичар, кој кокетира со фашизмот и ги гази сите вредности за кои тој и „Тесла“ јавно се залагаа.

Во Калифорнија, на пример, продажбите на „Тесла“ паднаа за 12 проценти уште во 2024 година, откако Маск ги нападна политичките лидери на сојузната држава, што одигра клучна улога во преживувањето на најтешките периоди за компанијата и во подоцнежното нејзино влегување во редот на највредните компании во светот според пазарна капитализација.

„Најголемиот предизвик за ‘Тесла’ во 2025 не е технологијата, туку перцепцијата на јавноста. Политичкиот багаж на Илон Маск сега тежи врз продажбите, лојалноста кон брендот и довербата на инвеститорите“, изјави Јакоб Фалкенкрон од данската инвестициска банка „Саксо“ (Saxo) за „Блумберг“.

За волја на вистината, ова поларизирачко однесување на Маск и не е нешто ново, ниту пак индикациите дека многу од неговите купувачи му свртеле грб. Во 2023 година „Блумберг њуз“ (Bloomberg News) анкетира повеќе од 5.000 сопственици на возила „тесла“ и мислењето за шефот на компанијата имаше пад во сите аспекти за кои беа прашани потрошувачите, во однос на таквата анкета од четири години претходно.

Но, негативното расположение кон Маск сега е отидено на сосема друго ниво.

Фото: Блумберг

 

Во близината на Берлин активисти проектираа слика со наводниот наци-поздрав на Маск врз фасадата на тамошната фабрика на „Тесла“. Продажни салони на „Тесла“ беа вандализирани во Холандија, како и во Колорадо, Орегон и Вашингтон во САД, а протести за време на викендите досега се организирани пред дузина салони на компанијата низ земјата. „Не знам дали досега имало толкаво уништување на вредноста на еден бренд за толку кратко време“, изјави за „Блумберг“ Том Прајс, жител на Беркли, Калифорнија, дел од демонстрантите против Маск во неговиот град. Маск котира лошо и кај Британците, Германците и Швеѓаните, а особено кај овие последните. Продажбата на нови возила од „моделот ипсилон” паднала за 48 проценти во јануари, а на „моделот 3“ за 31 процент.

Додека на еден не му се стемни, на друг не му се разденува

На „Тесла“ не ѝ оди добро ниту на најголемиот пазар за електрични возила во светот, кинескиот. Според податоците на кинеската Асоцијација за патнички возила, испораките на „Тесла“ паднале за 49 проценти во февруари, што е петти месец по ред со пад на продажбите. Бројката од 30.688 продадени возила во овој месец е најниска од јули 2022 година наваму, а тогаш, да се потсетиме, во Кина не беше завршена ниту пандемијата на ковид. Огромната фабрика на „Тесла“ во Шангај усоврши некои од производствените линии заради поголема ефикасност и заради лансирањето на освежениот „модел ипсилон“, па меѓу другото и тоа е причината за падот на продажбите и ќе треба некое време да се стабилизира производството. Но, според „Блумберг“, дури и пред тоа, трендот беше упатен во лоша насока.

Пад во продажбите во Кина бележат и конкурентите на „Тесла“, особено оние што не се од Кина, како „Фолксваген“ (VW), „Тојота“ (Toyota), БМВ (BMW) и други, но затоа, пак, кинескиот производител БЈД (BYD Co.), компанија што точно пред две години престана да прави автомобили со бензински и дизел-мотори, граби кон зацврстување на лидерската позиција на домашниот пазар на електрични и хибридни возила, со 15 проценти удел. Во февруари продале 318 илјади целосно електрични и хибридни возила, што е за дури 161 процент повеќе одошто истиот месец во 2024 година. Компанијата со седиште во Шенжен имаше рекорден месец и по продажба на автомобили надвор од Кина, 67.025 возила. И додека продажбите на „Тесла“ во другите делови од светот паѓаат поради растечкото нетрпение кон нејзиниот лидер, во Кина разочарувачките бројки повеќе се должат на доста скромната  и по малку застарена линија на модели, особено во споредба со разиграната и повозбудлива понуда на БЈД и другите. На крајот на годината, во декември, според кинеските официјални бројки, уделот на „Тесла“ во продажбата на нови електрични возила во земјата е само 2,6 проценти, најниско од сите 12 месеци во 2024 година. Од „Морган Стенли“ (Morgan Stanley) пред неколку дена истакнаа дека очекуваат позицијата на „Тесла“ на кинескиот пазар „да продолжи да ослабнува систематски“. Ако во 2024 година продажбите на „Тесла“ во Кина зафаќаа 21 процент од вкупните приходи на компанијата, аналитичарите во инвестициската банка прогнозираат до 2030 година бројката да падне на 6-7 проценти.

Уште еден податок покажува дека БЈД ја тепа „Тесла“ во рингот, и тоа жестоко. Двата модела што „Тесла“ ги произведува во Шангај, „модел ипсилон“ и „модел 3“, имаат само незначително намалени цени и сѐ уште чинат во просек по околу 33.500 долари. Додека, пак, најпродаваниот модел на БЈД, спортскиот хеџбек „сонг плус“, се нуди од 8 до 18 проценти поевтино, зависи од опременоста. Најскапиот „сонг плус“ сега чини околу 21.000 долари, многу поевтино од „Тесла“. Уште еден популарен модел на БЈД, „сигал“, се продава за уште попристапна цена, од 9.900 долари во просек.

Адутите на Маск

Има ли надеж за „Тесла“ и Маск? Тој често знае да каже пред новинарите и инвеститорите дека тие се „фирма на вештачка интелигенција, на роботи“. Фирмата прави и други работи, како системи за складирање енергија и соларни системи, но бројките се непопустливи - „Тесла“ сепак околу 80 проценти од приходите заработува од продажбата на автомобили.

Своите надежи за иднината Маск ги полага во развојот на системот за целосно автономно возење - автопилот и целосно самостојно возење (full self – driving), а не се откажува ни од самовозечките таксија. Само накратко да се потсетиме, Маск ветува целосно автономно возење последниве десетина години, но постојано го поместува роковите. Според неговите последни најави, беспилотниот целосно автономен систем без човечки надзор би требало да биде лансиран во Калифорнија во вториот квартал од 2025 година, а до јуни и во Тексас.

Друг адут на „Тесла“ требаше да биде „сајбертрак“ (Cybertruck), неговиот електричен пикап, но и неговите продажни бројки потфрлија.

Една интересна работа поврзана со „сајбертрак“ се случи во февруари, кога во планот за набавки на американскиот Стејт департмент беа откриени информации за купување блиндирани електрични пикапи „тесла“ во вкупна вредност од 400 милиони долари. Купувањето на возилата на Маск е планирано заедно со купувањето блиндирани теренци БМВ Х5 и Х7, но откако информациите протекоа во јавноста, „Тесла“ беше избришана од спецификациите, а името на познатиот германски производител остана.

Bloomberg

 

За потсетување, Маск моментално е шеф на американското министерство за владина ефикасност, па трошењето стотици милиони долари за себе веројатно не би било најдобриот пиар-потег. Од друга страна, малку е веројатно дека ќе избегне конфликт на интереси бидејќи неговите компании како „Спејс екс“ (SpaceX) често работат со државата и добиваат договори вредни милијарди долари.

„Тесла“ ќе се обиде да ги покрие парите што недостигаат од продажбата на „сајбертрак“ со продажбата на батерии. По објавувањето на нивниот финансиски извештај, тие најавија дека нивниот сектор за складирање енергија ќе расте најмалку за 50 проценти годишно и се уверени во профитот од вештачката интелигенција и софтверот, а особено е впечатлива прогнозата дека продажбата на автомобили ќе порасне за повеќе од 60 проценти во 2025 година. Истата продажба што немилосрдно тоне на почетокот на годинава.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар