Еден од најпопуларните НБА-кошаркари, Никола Јокиќ се прости од компанијата „Најк“ и потпиша повеќегодишен договор со кинескиот производител на патики „361 дигрис“ (361 Degrees). Има ли опасности за „Најк“?
Откако „Најк“ и Мајкл Џордан соработуваа во средината на 1980-тите и ги создадоа веројатно највлијателните и револуционерни патики „џордан 1“, партнерствата меѓу брендовите станаа неопходни за успехот на големите компании.
Иако „Најк“ е убедлив шампион на пазарот на спортска опрема и тешко дека некој ќе го замени наскоро, на пазарот се појавуваат нови компании што се борат да ги преземат популарните кошаркари и да ја зголемат видливоста. „Најк“ веќе изгуби неколку лица во последно време. Еден од нив е српскиот кошаркар Никола Јокиќ, кој на крајот на 2023 година потпиша повеќегодишен договор со помалку познатиот кинески производител на патики „361 дигрис“. Јокиќ на тој начин ја доби својата лична серија патики, која не ја доби со компанијата „Најк“. Инаку, Јокиќ беше единствениот МВП во последните 16 години без сопствена линија на патики.
Според Јокиќ, на одлуката за соработка со Кинезите влијаел Арон Гордон, неговиот соиграч од Денвер нагетс. Гордон потпиша партнерство со „361 дигрис“ во 2020 година. „Основана во 2003 година, компанијата е посветена да стане доминантен бренд за спортска облека“, според веб-страницата.
Depositphotos
„Најк“ не го загуби само Јокиќ од НБА: Стивен Кари и Кајри Ирвинг исто така го напуштија брендот. Кари, вториот најбогат кошаркар во НБА, сега работи со „Андер армор“ (Under Armour), на кој му помогна да добие глобална видливост, а Ирвинг со кинескиот бренд „Анта спортс“ (Anta Sports). Кинезите ја искористија можноста кога Ирвинг постави објава на социјалните мрежи што беше окарактеризирана како антисемитска, а „Најк“ му го суспендира договорот. „Анта“ е трета по големина компанија по пазарна капитализација ако го погледнеме секторот за спортски обувки, доколку не го сметаме „Лулулемон атлетика“, кој главно произведува спортска опрема за јога, трчање и слично.
Не треба да заборавиме дека „Најк“ сè уште соработува со легендарните кошаркарски ѕвезди како Леброн Џејмс, Кевин Дурант и грчкиот кошаркар Јанис Антетокунмпо. Уште една регионална ѕвезда, Словенецот Лука Дончиќ, го продолжи договорот со „Џордан бренд“, кој е во сопственост на „Најк“, а договорот ќе трае до 2029 година.
Инаку, неодамна беше објавено дека Дончиќ следното лето ќе потпише нов петгодишен договор со Далас маверикс, вреден 346 милиони долари, и ќе стане првиот играч во историјата со плата од 70 милиони годишно. За споредба, Дончиќ сега заработува околу 40 милиони годишно, што е помалку од Јокиќ, кој заработува 47 милиони долари од договорот со Денвер нагетс, но Словенецот ќе го надмине по заработка на теренот, иако и платата на Јокиќ ќе се зголеми.
Depositphotos
Милиони од спонзорства
Јокиќ, како и другите спортисти, заработува од спонзорство: тој потпиша спонзорски договори со големи брендови како „Вестерн унион“, „Сомборац“, (Somborac) и „Панини“ (Panini). Неодамна тој ја сними првата американска реклама - го рекламираше американски „Хотелс“ (Hotels.com), а во Србија ги рекламираше „Супербет“, „Прокредит банка“, „Гуарана“ и пивото „јелен“. Сепак, Јокиќ никаде не е толку интересен за спонзорите како Леброн, Кари или Дурант, да речеме. Според листата што ја направи „Спортико“, Јокиќ е на деветтото место на листата на најплатени НБА-кошаркари, со седум милиони долари заработени од спонзорства, додека Леброн заработува 11 пати повеќе по овој основ, иако истото тоа го заработува и на теренот како Јокиќ. Според „Спортико“, Лука Дончиќ заработува дополнителни 12 милиони надвор од теренот.
Слична е ситуацијата и со компанијата „Најк“, која на српскиот кошаркар не му понуди линија на патики, што ќе му донесеше голем број предности, од заработка од повеќе милиони долари до персонализирани дизајни, бидејќи брендовите вршат дополнителни истражувања за да ги оптимизираат обувките според потребите на играчите.
„Би било убаво, но ако не се случи, нема да умрам. Така е како што е“, прокоментира еднаш Јокиќ во негов манир кога го прашаа за можноста да добие сопствена линија на патики.
Се претпоставува дека една од причините за тоа е што европскиот пазар не е толку привлечен за американските брендови. Како што еднаш прокоментира словенечкиот кошаркар Влатко Чанчар, во Европа ја нема истата опсесија со кошаркарски копачки како во Америка.
Depositphotos
Колку географското потекло влијае на нивниот избор? Еден пример е секако српскиот тенисер Новак Ѓоковиќ, кој не е толку привлечен за спонзорите како, да речеме, Швајцарецот Роџер Федерер, кој заработи повеќе од соработката со компаниите. „Најк“ им понуди договор и на Рафаел Надал и на Роџер Федерер, но не и на српскиот тенисер Новак Ѓоковиќ. Поранешниот извршен директор на „Најк“, Мајк Накаџима, рече дека причината за тоа е што Ѓоковиќ е од мала земја и затоа што, според него, секогаш е опкружен со некои контроверзии. Накаџима призна дека компанијата верува дека Србија не е профитабилен пазар, за разлика од, да речеме, Шпанија, од каде што доаѓа Надал. Тој рече дека иако Швајцарија е мала земја, Федерер стана глобална суперѕвезда. Тоа може да биде фактор што влијае и на Јокиќ, со оглед на тоа што Јокиќ заработува многу помалку надвор од теренот од кошаркарите од негов ранг.
Конкуренцијата е сè посилна
Конкуренцијата на „Најк“ расте, а втората по големина компанија „Адидас“ е опасен конкурент. На спортскиот пазар со години доминираа „Најк“ и „Адидас“, но годинава се очекува конкурентските брендови да ги зголемат приходите во просек за 17 отсто, речиси трипати повеќе од проценетите шест отсто, според аналитичарите на „РБЦ капитал маркете“ (RBC Capital Markets).
И покрај сите предизвици, „Најк“ се очекува да оствари раст од 12,3 проценти до крајот на мај годинава, според аналитичарите на „Блумберг“. Покрај тоа, „Најк“ ја води играта со години, а брендот е нераскинливо поврзан со спортот и спортската опрема. Во декември „Најк“ ги објави плановите за намалување на работните места и за рационализирање на опсегот на производи во услови на послаба продажба, објави „Блумберг“. Тој исто така ја намали својата прогноза за раст на приходите за фискалната година што завршува во мај и рече дека тоа ќе дојде на почетокот на повеќегодишниот циклус на иновации на производи.
Сега е нападнат од сите страни: од патики за трчање, спортски чевли, до атлетска опрема и спортска облека за одмор. Сегментот за обувки на „Најк“ постојано беше главен генератор на приходи за компанијата, која е една од стоте највредни во светот по пазарна капитализација и речиси четири пати повредна од „Адидас“ по пазарна капитализација.
Се предвидува дека „Најк“ ќе го задржи своето место како шампион во секторот за спортска опрема, а за тоа особено придонесуваат амбасадорите на брендовите, кои водат жестока битка. „Најк“ нема друг избор освен да ја надмине конкуренцијата што доаѓа од сите сегменти и од целиот свет, не само оддома.
.webp){kind=icon}
