Со децении казината се потсмеваа бидејќи математичарите и физичарите смислуваа сложени системи за да го урнат системот. Тогаш, победничката стратегија на еден скромен Хрват засекогаш ја промени играта.
Една пролетна вечер двајца мажи и една жена влегоа во казиното „Риц клуб“ (Ritz Club), луксузен објект во лондонски Вест Енд. Службениците за безбедност во задната соба го најавија нивниот влез и гледаа пренос на зрна преку видеонадзорот додека тројката шеташе покрај високите позлатени сводови и сликите во масло на господа што позираат со капи. Работниците во казиното ги пречекаа со придушено почитување.
Тимот за безбедност му посвети особено внимание на еден од тројцата, кој очигледно беше нивни водач. Нико Тоша, Хрват со очила без рамки што држеа баланс на неговиот тесен нос, внимателно ја скенираше и пребаруваше околината. Тој го посети „Риц“ пет-шест пати во текот на претходните две недели, восхитувајќи го персоналот со својата вештина за рулет и секојпат си заминуваше со неколку илјади фунти. Менаџерот подоцна во писмена изјава кажа дека Тоша бил најуспешниот играч на кој бил сведок во последните 25 години од неговата работа. Никој немаше поим како Тоша го прави тоа. Казиното го прегледало тркалото на кое тој играше за да пронајде знаци на манипулација, но залудно.
Таа ноќ, на 15 март 2004 година, слабиот Хрват како да бараше нешто. По неколку минути тој се смести на маса за рулет во собата Кармен, која е одвоена од главниот простор за играње. Тој беше опкружен од двете страни со неговите придружници: српски бизнисмен со длабоки подочници и една русокоса Унгарка. На крајот од масата тркалото тивко се вртеше, осветлено од златен лустер. Триото купи чипови и почна да игра.
Казиното „Риц клуб“ во Лондон, 2005 година
Џејмс Вејсеј/Камера Прес/Редукс
Bloomberg
„Риц“ беше пример за врвни казина во Лондон по тоа што работеше само за членови и стекна различни пари, вклучувајќи и сомнително стекнати. Членовите на британското кралско семејство беа редовни, како и саудиските наследници, тајкуните од хеџ-фондовите и актерот Џони Деп.
Но начинот на кој Тоша и неговите пријатели играа рулет се издвојуваше како чуден дури и за „Риц“. Тие чекаа шест или седум секунди откако крупието ќе ја лансираше топката, кога темпото на тропкање почнува да се намалува, а потоа скокаа напред за да ги стават своите чипови пред да бидат прекинати облозите, покривајќи дури 15 броја одеднаш.
„Тие се движеа толку брзо и хармонично, што изгледаше како некој да пукал од пиштол“, им рекол подоцна помошник-менаџерот на истражителите.
Тркалото беше во стандарден европски модел, со 37 црвени и црни полиња, со бројки во навидум случаен редослед (32, 15, 19, 4 и така натаму), со едно зелено поле со бројот нула. Екипата на Тоша беше повлечена кон делот од филцот за обложување, кој беше оставен настрана за специјални облози што покриваа делови од тркалото. Постојат различни тактики на обложување на тркалото, а Тоша и неговите партнери ги фаворизираа облозите составени од еден број плус два на секоја страна, односно вкупно пет полиња.
Екипата на Тоша не го погодуваше вистинскиот број при секое вртење, поточно погодуваше исто толку често колку што утнуваше, но во низи што ѝ пркосат на логиката, на пример осум по ред, или 10 или 13. Обезбедувањето нервозно гледаше како нивниот куп од чипови расте сè повисоко. Тоша и Србинот, кои го предводеа коцкањето, додека нивната придружничка нарачуваше пијалаци, започнаа со чипови од 30.000 и 60.000 фунти и за кратко време и двајцата веќе имаа шестцифрен износ. Потоа почнаа да ги зголемуваат своите облози, ризикувајќи дури 15.000 фунти при едно вртење. Речиси како да можеа да ја предвидат иднината. Тие не реагираа многу во однос на тоа дали победиле или изгубиле, едноставно играа. Во еден момент Србинот фрли 10.000 фунти во чипови и погледна настрана додека топката скокаше по нумерираните полиња. Тој дури и не виде кога топчето застана и изгуби. А, веќе одеше во правец на барот.
Сепак, тоа не беше износ на пари што ќе го натера обезбедувањето на „Риц“ да се вознемири. Клиентите рутински заработуваа неколку милиони фунти во една вечер и си заминуваа носејќи дизајнерски чанти полни со готовина. Тоа беше начинот на кој овие тројца победуваа, постојано, во текот на стотици рунди.
„Практично е невозможно да се предвиди бројот што ќе се појави. Во спротивно физичарите би заработиле богатство во казината“, напиша еднаш Стивен Хокинг за рулетот.
Играта беше дизајнирана да биде случајна, хаос елегантно прикажан во кружни движења. И покрај тоа, коцкарите Оскар Гринд и Д'Алембер смислија многу сложени математички системи за да го победат. Секако, тука се и оние едноставните системи, како што е обложување на црно, а потоа удвојување на секој пораз додека не победите. Сопствениците на казината ги сакаат овие стратегии затоа што не функционираат.
Зеленото поле со бројот нула, кое на американските тркала има и дополнителен џеб со две нули, значи дека дури и облозите со најголеми шанси, на пример на црвено или црно, имаат малку под половина шанси за успех. На крајот сите губат. Освен Нико Тоша и другарите.
Кога Хрватот го напушти казиното во раните утрински часови на 16 март, тој ги претвори чиповите во вредност од 30.000 фунти во чек од 310.000 фунти. Неговиот српски партнер помина уште подобро, заработи 684.000 фунти од почетните 60.000 фунти. Тоа значеше дека групата, вклучувајќи ги добивките од претходните сесии, сега имаше околу 1,3 милион фунти. И Тоша не беше готов. Тој им рекол на вработените во казиното дека планира да се врати следниот ден.
Една недела подоцна, откако персоналот на казиното, инженерите за рулет, полицијата и адвокатите дознаа за настаните во „Риц“, за епското обложување на Тоша дозна и британскиот печат. „Мирор“ (Mirror) објави дека неидентификувана високоинтелигентна банда, опремена со добра технологија, го нападнала казиното со „ласерска измама“, поврзувајќи уред скриен во мобилен телефон со микрокомпјутер за да го постигне невозможното. Тоа беше добра теорија како и секоја друга. Но поблиските набљудувачи не беа толку сигурни, а случајот остана мистерија дури и за упатените во казиното речиси две децении подоцна.
„Сè уште немаме сон поради тоа“, рече директорот на коцкарницата, кој поминал шест месеци истражувајќи го тајниот свет на професионални играчи на рулет за да открие кој е Тоша и како го победил системот.
„Потрагата ме одведе длабоко во таен свет на војна меѓу тие што заработуваат за живот обложувајќи се на тркалото и тие што се обидуваат да ги спречат. И на крајот до средба со самиот Тоша“, рече директорот.
Британскиот печат многу погреши во своите извештаи за тоа што се случило ноќта на 15 март 2004 година. Немаше ласер. Но весниците беа во право за една работа: можно е да се победи рулетот.
Џон Вутен штотуку го завршил својот прв ден како шеф на обезбедувањето во „Риц“ кога добил повик од колега за некоја необична активност на масите за рулет. Тој беше во паб во Вест Енд и пиеше пиво со пријателите, прославувајќи ја својата нова работа во едно од најпрестижните места во градот.
„Брзо, губиме пари. Што треба да правиме?“, го праша гласот од другата страна на телефонот. „Добијте ги имињата на коцкарите и јавете ми се“, рече Вутен. Тој бил крупен поранешен војник во гардата на Бакингемската палата, а водел и панкрок-паб пред да влезе во бизнисот со казина. Според тоа, Вутен знаеше да се подготви за неволја. Вработените во казиното не се јавија толку доцна без добра причина.
Еден од играчите беше Нико Тоша. Другите беа Ненад Марјановиќ од Србија, иако користеше стар југословенски пасош, и Ливија Пилиси од Унгарија. Вутен никогаш не слушнал за нив, но му наредил на персоналот да ги прекине. Додека тој пристигна, мистериозните коцкари ги немаше. Следниот ден Вутен отиде рано да истражи. Тој не најде очигледен знак дека тркалото или масата биле манипулирани. Гледајќи ја снимката од видеонадзорот, тој забележа дека Тоша и Марјановиќ скокаат за да се обложат на неколку секунди пред крајот во секое вртење. Сигурно користеле некој вид компјутер, помисли тој.
Торп во 1964 година
Лајх Винер
Bloomberg
Рулетот зајакнат со компјутер е роден во 1960-тите, како потомство на бунтовни академици на елитните американски универзитети. Ако научниците вооружени со микропроцесори би можеле да го предвидат движењето на ѕвездите и планетите, зошто да не и рулетот? Тоа беше прашање на физика.
Едвард Торп, американски математичар и пионер во коцкањето, го направи првиот сериозен обид, заедно со Клод Шенон, професор на МИТ, кој повеќе или помалку ја измислил теоријата на информации. Од нивна гледна точка, рулетот не е сосема случаен. Тоа е сферичен објект што минува низ кружна патека, подложен на ефектите на гравитацијата, триењето, отпорот на воздухот и силата. Торп и Шенон открија дека со темпирање на брзината на топката и тркалото можат да ја пресметаат веројатната дестинација на топката. Имаше грешки, но Торп беше воодушевен кога откри дека нивните предвидувања обично беа погрешни само за неколку полиња.
По нив има уште низа обиди од други научници да ја откријат шемата на рулет-тркалото.
Шема за рулет-тркало и пресметка за носивост од документите на Торп.
Работа на Едвард Торп / Земено од Универзитетот во Калифорнија, посебна збирка во архивата на Ирвин
Bloomberg
Вутен ја читаше „Евдемонската пита“ и знаеше колку напредувале компјутерите од нејзиното објавување. Додека размислуваше за методот по ноќта на големиот успех на Тоша во „Риц“, тој заклучи дека паузата од шест секунди пред да се обложи Хрватот е доволно време да се измери вртењето на топката и тркалото и компјутерот да даде прогноза. Реши да ги повика полицајците.
Тоша, Марјановиќ и Пилиси се вратија во „Риц“ во 22 часот таа вечер, како што ветија. Овој пат тие беа одведени во приватна просторија, каде што чекаше екипа од лондонската полиција. Еден службеник учтиво ги извести дека се уапсени под сомнение за „измама“ и ги одведе на разговор во блиската полициска станица. Откако коцкарите беа надвор од досег за слушање, Вутен ги повика полицајците да ги проверат нивните чевли и облека за скриени уреди. Тоша и неговите придружници реагираа на апсењето со истата надреална смиреност што ја покажаа и за време на коцкањето на рулет-тркалото. Во станицата, тие беа интервјуирани одделно со преведувач.
Тоша не беше корисен, одбивајќи да одговара на прашањата. Марјановиќ беше позборлив, но исто толку збунувачки. Тој тврдеше дека е професионален коцкар со таква вештина во рулет што може да победи во 70 проценти од времето. Единствено „самодисциплината“ го ограничува неговиот профит, рече тој. И двајцата негираа дека користеле каков било вид на компјутер. Пилиси, која се чинеше дека е во романтична врска со Марјановиќ, беше нејасна за тоа како го познава Тоша и рече дека знае малку за коцкањето на нејзиниот партнер. Детективот се обиде да ѝ покаже снимка од видеонадзор на Марјановиќ како игра во „Риц“.
„Тоа е вашето момче, кое освои половина милион фунти“, рече тој покажувајќи кон екранот. „Тоа е како да сте добиле на лотарија. Не покажувате никакви емоции“, додаде тој. Пилиси ги крена рамениците. „Па што?“, одговори таа.
Електричен дијаграм за уред за рулет. Изработка на Едвард Торп / Земено од Универзитетот во Калифорнија, посебна збирка и архива на Ирвин
Bloomberg
Полицијата запленила четири мобилни телефони и еден уред од типот „палм пилот“ (PalmPilot), кои беа предадени да се анализираат. Пребарувајќи ги хотелските соби на групата, полицајците пронајдоа неколку стотици илјади фунти и список на казина означени со различни симболи: крлежи, крстови, плусови и минуси. Со оглед на сумите за кои станува збор, детективот му рекол на Вутен дека ќе го преземе случајот во одделот за перење пари. Во меѓувреме, полицијата нареди „Риц“ да го запре плаќањето на чековите на Тоша и Марјановиќ, за да не можат да ги земат парите од казиното и да побегнат. Подоцна истата вечер, тие беа пуштени со кауција.
Тоша, Марјановиќ и Пилиси застанаа пред казиното и имаа краток бизарен разговор со вратарот, кој подоцна ги извести за тоа и своите претпоставени. Тоша му рекол на вратарот на англиски со балкански акцент дека сопствениците на „Риц“ се лоши луѓе, кои бараат изговор да не платат. Тој и неговите придружници ќе тужат за да ги добијат парите, предупредил Тоша.
Околу шест месеци подоцна „мерцедес-бенц“, управуван со професионален возач, застана пред казиното „Колони клуб“, недалеку од „Риц“, а од возилото излегоа двајца мажи, кои рекоа дека може да докажат дека е можно да се победи на рулет без мамење.
Полициската истрага заглави. И покрај многубројните пребарувања, тие не најдоа слушалки, жици или тајмери. Полициските ИТ-експерти пронајдоа докази за бришење на податоците од запленетите мобилни телефони, што е сомнителна активност според некои, но немаше трага од некој софтвер за победување во рулет. Тоша и другите осомничени се бранеа и одбиваа да одговорат на повеќето прашања. Наместо тоа, нивниот адвокат предложи полицијата да гледа демонстрации на кои се докажува како некој може да го победи рулетот без измама.
Извршниот директор во клубот „Колони“ се согласи да ги угости и ги повика одговорните за безбедност од целата коцкарска сцена во Вест Енд. Самиот Тоша не би учествувал. Наместо тоа, адвокатот го претстави Хрватот со мрачно лице, по име Ратомир Јовановиќ, да демонстрира заедно со неговиот либански партнер Јусеф Фадел. Двајцата заработија приближно 380.000 фунти играјќи рулет на различни локации во Лондон во исто време со Тоша, користејќи го истиот карактеристичен стил на доцно обложување. Полицијата веќе се сомневаше, иако не можеше да го докаже тоа, дека Јовановиќ бил дел од групата за коцкање со која управувал Тоша. Присуството на Јовановиќ на демонстрацијата се чинеше дека ја потврди нивната теорија.
Преносен компјутер за рулет што го развиле Шенон и Торп, Музеј МИТ
Bloomberg
Кога Јовановиќ и Фадел стигнаа во „Колони“, беа одведени во приватна просторија за рулет, каде што не наидоа само на полиција, како што очекуваа, туку и на неколкумина шефови на обезбедувањето на казиното во темни костуми. Повеќето беа поранешни војници како Вутен, некои имаа видливи лузни или искривени зглобови и сите изгледаа непријателски. Насмевката на Фадел исчезна. Јовановиќ се обиде да се врати, но еден од момците од казиното ја затвори вратата со петица.
„Вие нема да одите никаде“, рече тој. Вутен згрчено гледаше како Јовановиќ го зазема своето место на масичката за рулет. Методот на Хрватот беше препознатлив од снимките на Тоша во „Риц“: пауза, обложување, зголемување на чиповите. Исто како и Тоша, и тој ја користеше областа на филцот за обложување што беше одвоена од деловите на тркалото за брзо обложување. Но Јовановиќ не успеваше. Тој не погоди ништо во првите неколку вртења и потоа едвај се подобри. Директорот на казиното почна да зборува дека залудно го трошат неговото време. Хрватот ги обвини лошите вибрации во просторијата дека ги попречуваат инстинктите.
„Ние имаме срце за рулет“, рече тој. „Го изгубивме срцето“, додаде.
Вутен не „падна“ на тоа. Си помисли, како може ова да биде повеќе стресно од играње во живо, со вистински пари? Полицискиот детектив интервенираше за да објасни дека сите се сомневаат дека коцкарите користат скриен компјутер. „Не го правиме тоа“, рече Јовановиќ. „Можеме да играме и голи“, рече тој. На ова еден од претставниците на казиното го грабнал Хрватот за јакната како да сака да го соблече, извикувајќи: „Продолжи тогаш!“
Детективот виде доволно и ја заврши демонстрацијата пред да се влошат работите. Тој ги изнесе коцкарите надвор.
Во очите на полицајците, Тоша и неговата екипа сè уште изгледаа како криминалци. Тие имаа големи суми готовина, мобилни телефони и пасоши што покажуваат патувања во Ангола и Казахстан. Но што точно беше нивниот криминал? Дури и да можеше да се докаже дека користеле компјутер, одговорот немаше да биде јасен во смисла како го направиле тоа.
„Евдемонската пита“, објавена во 1985 година.
Bloomberg
Невада ја забрани употребата на електронски уреди во казина уште во 1980-тите, но Велика Британија немаше таква забрана. Набрзо по демонстрацијата на „Колони“, полицијата му телефонираше на Вутен за да каже дека нема да поднесе обвинение против Тоша, Марјановиќ или Пилиси, ниту пак ќе ја продолжи истрагата за Јовановиќ и Фадел. Детективите не нашле никакви докази за нечесност или мамење, ниту пак биле во можност да воспостават сигурна врска помеѓу двете групи. Вутен беше вознемирен. Тој замислуваше како да им каже на милијардерите, сопственици на казиното, разговор што се надеваше дека ќе го избегне.
„Има ли воопшто некаков правен начин да се спречат Тоша и другите од групата да си ја наплатат добивката?“, праша тој. „Не“, рече офицерот. Друга опција немаше. „Риц“ ќе мора да плати.
Вутен беше решен да не дозволи победата на Тоша да биде крај на оваа работа, а тој не беше единствениот. Неговиот пријател Мајк Барнет, некогашен електричар, потоа професионален коцкар и на крајот високоплатен консултант за безбедност во казина, им помагаше на „Риц“ и на полицијата да разберат како функционира предвидувачкиот рулет. Казиното го плати летот за Барнет да дојде од Австралија среде истрагата за Тоша, носејќи свои тајмери за рулет и софтвер за предвидување. Тој не можеше да биде сигурен дека Тоша користел компјутери, но сепак тоа беше можност да ги убеди скептичните полицајци и персоналот дека предвидувањето на рулетот не е мит.
Во презентациите што ги видоа претставниците на речиси секое големо казино во Обединетото Кралство, како и членови на националниот регулатор, Комисијата за коцкање, Барнет ја покани публиката да се обиде да користи рачен тастер за да ги мери временските видеоснимки од тркалото и топката што се движи доволно прецизно за компјутерската програма да ја работи својата магија. Повеќето можеа, а штом сами го направија тоа, дел од мистеријата исчезна.
„За да заработите пари во рулет, сè што треба да направите е да исклучите два броја“, рече Барнет. Со елиминирањето на две бројки, шансите малку се зголемија. Комисијата за коцкање нареди владина лабораторија да го тестира системот на Барнет. Лабораторијата ја потврди неговата теза: рулет-компјутерите работеа сè додека постоеја одредени услови.
Фармер надвор од дома во Оксфорд во 2019 година. Карлота Кардана
Bloomberg
Тие услови се, всушност, несовршености од еден или друг вид. На совршено тркало, топката секогаш би паѓала по случаен начин. Но со текот на времето, тркалата развиваат недостатоци. Тркало што е дури и минимално навалено може да го развие тоа што Барнет го нарече „зона на паѓање“. Кога навалувањето ја принудува топката да се искачи дури и во услови на пад, топката забавува и паѓа од надворешниот раб на истото место речиси при секое вртење.
Слично може да се случи и со опрема што е истрошена од повеќекратна употреба, или ако лосионот за раце на крупието оставил траги, или поради вртоглаво голем број други причини. Зоната на пад е Ахиловата петица на рулетот. Тоа парче предвидливост е доволно за софтверот да ги надмине случајното лизгање и скокање што се случуваат по падот.
Истражувањето на Комисијата за коцкање го потврди тоа на уредот на Барнет. Извештајот на владата не беше јавно објавен откако беше завршен во септември 2005 година, бидејќи казината се потрудија за тоа. Но студијата исто така понуди препораки за тоа како казината би можеле да возвратат на ударот: преку поплитки тркала и мазни ниски метални разделувачи меѓу полињата со броеви. Или воопшто да нема прегради, туку да постојат само џебовите во кои може да се смести топката.
Овие дизајнерски карактеристики го зголемија времето што го поминува топчето во втората фаза од својата орбита, скокајќи околу џебовите на таков хаотичен начин што дури и суперкомпјутерот не може да открие каде се движи. Што е најважно, тркалата за рулет мораа да бидат избалансирани со извонредна прецизност. Брзата проверка со либела веќе не беше доволна. Доволно е дури и минијатурно отстапување од еден степен и топката може да заврши во зоната на пад на Барнет.
Лондонските казина беа едни од првите што нарачаа нова опрема за да ги исполнат потребните карактеристики. „Риц“ ги смени сите тркала за неколку месеци.
Муабетот брзо се прошири. На настан за оваа индустрија во Лас Вегас, Барнет ја праша публиката составена од менаџери на коцкарници колкумина од нив мислат дека е можно да се предвиди рулетот. Ретко кој крена рака. До крајот на неговата презентација, кога тој повторно праша, речиси сите го сторија тоа. Како што индустријата за игри почна посериозно да ја сфаќа заканата, така се развиваа тркала со ласерски сензори и вградени клинометри за да се открие широчината на навалување дури и до влакно.
Вложувањата растеа бидејќи коцкањето се пресели на интернет и милиони луѓе низ светот почнаа да се обложуваат на преноси во живо од своите домашни компјутери или мобилни телефони. Еден од најголемите преноси во живо беше „Еволушн гејминг груп“ (Evolution Gaming Group). Основана во 2006 година, со малку опрема за казино и мала канцеларија во Летонија, компанијата им наплатуваше на обложувачките фирми процент од приходот за да ја користат нејзината платформа, која стана многу профитабилна.
Според неколку поранешни вработени, пред околу една деценија персоналот на „Еволушн“ дошол до чудно откритие. Неколку играчи победуваа со статистички апсурдни стапки на тркалата на рулет што се вртеа дење и ноќе во нивниот објект во Рига. Инженерите истражија и посочија виновник: подот. Поточно, имаше празнина помеѓу неговата цврста бетонска основа и површината со тепих за играње, што е стандардна карактеристика во студијата каде што се снима звук. Кога крупието стоеше покрај масата што се пренесува во живо, подот се свитка толку малку, што воопшто не беше доволно да го привлече човечкото око, но се наведна доволно за да му помогне на секој што користи софтвер за предвидување. Еден онлајн корисник освоил десетици илјади долари од главниот партнер на „Еволушн“ пред инженерите да инсталираат платформи за да ги стабилизираат тркалата.
Како што растеше „Еволушн“, отворајќи продажни места во Белгија, Малта и Шпанија, така се зголемуваше и генијалноста на играчите што ги искористуваат сите недостатоци во неговото работење. Крупиејата на еден бренд за коцкање работеа во топла соба, која ја разладуваше вентилатор, за кој „Еволушн“ откри дека го менува движењето на топката. Понекогаш тркалата стануваа толку сигурни што на коцкарите дури и не им требаше предвидлива равенка. Тие едноставно се обложуваа на фаворизираниот дел одново и одново. Секогаш имаше играчи што дејствуваа способно да ги забележат несовршеностите пред да ги откријат аналитичарите на „Еволушн“.
Како одговор, „Еволушн“ ангажира армија експерти за „интегритет на игрите“ и им плати цело богатство на консултанти, вклучувајќи го и Барнет. Компанијата разви софтвер за следење на тркалата во реално време и идентификување дали некој дел освоил повеќе отколку што предвидуваат статистичките модели. На крупиејата им даваше екран што им кажуваше да ја фрлаат топката побрзо или побавно, како што се бара.
До 2016 година, „Еволушн“ вработи 400 луѓе во одделот за интегритет на игрите и ризик, но истовремено и нивните противници стануваат сè пософистицирани со секоја измината година.
Според Барнет, има нова генерација на онлајн рулети на кои повеќе не им требаат прекинувачи со кои управува човек за да го мерат времето на движење на топчето и тркалото. Наместо тоа, тие поставуваат софтвер што го скенира видеото и го прави тоа наместо нив. И сето тоа од домашен компјутер, без обезбедување над глава. Фирмите за коцкање возвраќаат со иновации како случајна брзина на роторот, користејќи софтвер за алгоритамско забавување на тркалото, што е различно при секое вртење.
Сепак, постои само еден сигурен начин на кој казината би можеле да го запрат предвидувањето, а тоа е повик за крај на облозите пред да биде топката во движење. Но не сакаат. Тоа значително би им го намалило профитот со ограничување на играта и одвраќање на случајните коцкари. Наместо тоа, се чини дека индустријата е подготвена да им плати на неколкумина одбрани, кои ја знаат тајната, обидувајќи се да ги дизајнираат недостатоците што ја прават играта ранлива. Одете во казино каде било во светот денеска. Погледнете ги длабочината на џебовите, висината на тркалото, искривувањето на садот и можете да видите како Тоша и неговите колеги го надмудруваат рулетот.
Џон Вутен никогаш не го заборави Нико Тоша. Дел од него му се восхитува на Хрватот. Ако ништо друго, Тоша му помогна во кариерата на Вутен. Тој го обиколи светот за да зборува за случајот „Риц“, држејќи говори во Макао, Лас Вегас и Тасманија. Честопати тој се воодушевуваше кога ќе дознаеше од некој од неговата глобална мрежа каде се наоѓа Тоша.
Како што минуваа годините, Тоша усвои различни псевдоними, имаше и лажни лични карти, а ги смени и своите партнери за играње. Но продорниот поглед и долгиот нос беа непогрешливи.
Во едно романско казино во 2010 година тој беше снимен од безбедносна камера со раката набиена во џебот од панталони, каде што, како што претпоставуваа вработените, сигурно криел нешто. Потоа повторно се обидуваше да влезе во клуб во Лондон со неубедлива сива перика. Потоа Полска. Потоа Словачка.
Во 2013 година бесен сопственик на казино во Најроби, Кенија, контактираше со Вутен за Хрват што освоил пет милиони кениски шилинзи (57.000 долари) играјќи рулет. Коцкарот го гледал тркалото неколку секунди, а потоа се обложувал, напишал сопственикот на казиното во електронската пошта до Вутен.
Дали може да биде истиот Хрват што беше во „Риц“ речиси една деценија порано?
Кога Вутен потврдил дека човекот е истиот, сопственикот на казиното се јавил и рекол дека контактирал со пријателите во кениската влада за кои се надевал дека може да го уапсат Тоша. Вутен му посакал среќа и ја спуштил слушалката. Тој го сфати инцидентот како знак дека одбранбените мерки на индустријата за игри функционираат. Тоша мора да станува очаен штом мора да патува во Африка за да најде ранливи тркала.
Вутен пред својата барака во Лондон. Карлота Кардана за Bloomberg Businessweek
Bloomberg
Вутен се пензионира во 2020 година, откако „Риц“ трајно ги затвори вратите за време на пандемијата на ковид. Со текот на годините тој собрал кабинет полн со сè погенијални уреди, репрограмирани мобилни телефони, слушалки во боја на месо, минијатурни копчиња и камери. Тој знаел за еден играч што скрил тајмер за рулет во устата и слушнал гласини за друг што се обидел хируршки да вгради микропроцесор во скалпот.
Сепак, Тоша никогаш не беше фатен. Вутен се прашуваше дали навистина човекот што се чинеше дека направил повеќе од кој било друг за да крене паника за компјутерскиот рулет, всушност, не користел ништо? Тој исто така знаеше дека е забележан необичен феномен кај некои од првите пионери на терен. Откако користеле технологија за предвидување илјадници пати, тие развиле чувство за тоа каде ќе слета топчето, дури и без компјутер.
„Тоа е како спортист. Во одреден момент сите овие работи се спојуваат. Гледаш во тркалото и едноставно знаеш“, рече во едно интервју Марк Билингс, доживотен играч и автор на „Следете ја топката што отскокнува: силикон против рулет“.
„Единствениот начин на кој навистина ќе знаеме како го сторил тоа е ако разговараме со Нико“, рече Барнет.
Мислев дека ќе биде тешко да се пронајде Тоша. Поголемиот дел од кариерата го помина обидувајќи се да не биде пронајден. Секако, немаше евиденција за него во регистрите за компании или имот, ниту во извештаите за вести или на социјалните мрежи. Успеав да дојдам до списокот на неговите партнери за играње, но сите информации се претворија во ќор-сокак. Деловните соработници на неговите придружници во „Риц“, Пилиси и Марјановиќ, ги игнорираа повиците и електронската пошта и го блокираа мојот број кога испраќав СМС . Најдов еден српски бизнисмен што изгледаше дека ги познава и двајцата, но тој рече дека изгубил контакт пред неколку години и дека самиот се обидувал да ги најде.
На крајот, сфатив дека различните адреси што Тоша им ги даваше на казината низ годините беа групирани по истиот дел на хрватскиот брег, јужно од Дубровник. Тие беа, главно, мали села. Се надевав дека некој можеби слушнал за него, па испратив колега да се распраша. По повеќе обиди, нашол поранешен сосед, кој му покажал фотографијата на Тоша. Тој има вила за одмор во близината, рекол соседот. Мојот колега го најде Тоша надвор од куќата, како работи нешто на џип. Тој беше доволно пријателски настроен, иако рече дека не разговарал со новинарите. Тој дал телефонски број, но не ми одговори многупати кога се јавував. Во ноември полетав за Дубровник, живописниот средновековен град со тврдината што беше една од главните заднини на „Игра на тронови“. Дента кога пристигнав избувна невреме покрај Јадранот. Вилата на Тоша беше на еден час крајбрежно возење. Имаше цврста железна порта, која го блокираше влезот на неговата влезна врата, а дома немаше никој, па ја заштитив пораката во пластична папка за да не ја оштети дождот и ја фрлив под портата.
Село во регионот на Хрватска од каде што е Тоша. Кит Челел
Bloomberg
Единственото кафуле во градот беше отворено и полно со локални жители облечени во спортска облека, од кои повеќето пушеа цигари. Нарачав кафе и почнав разговор со шанкерот. Дали знае дека веројатно најуспешниот играч на рулет во светот има куќа зад аголот? Но тој рече дека никогаш не се коцкал. Мислеше дека тоа е добар начин за губење пари. Му покажав слика од Тоша. Тој рече дека не го препознава човекот, иако беше љубопитен како сум ја нашол фотографијата. По некое време оставив бакшиш, се поздравив и поразен тргнав во правецот на мојот автомобил. Шанкерот истрча на дождот.
„Само што му се јавив“, рече тој. „Тој е мој добар пријател. Сакав прво да се консултирам со него. Тој е во Дубровник“. Тоша ми се јави неколку часа подоцна и се договоривме да се видиме во рибен ресторан на старото пристаниште. Ме забележа на улицата надвор и ме повлече во незгодна прегратка под својот чадор. Внатре ме запозна со еден негов пријател и еден помлад роднина, кои добро зборуваа англиски и преведуваа по потреба.
Нико Тоша, објаснија тие, не е неговото вистинско име. Се согласив да не го објавувам вистинскиот идентитет бидејќи рекоа дека има непријатели што се помалку простливи од Џон Вутен.
Тоша беше енигматичен, весел, бодлив, параноичен, искрен. Исто така и дарежлив. Тој инсистираше да почести тура виски на своја сметка. Тој лесно призна дека играл рулет користејќи лажни лични документи и дека се маскирал со перика и лажна брада.
„Што има лошо во тоа?“, ме праша. Тој немаше проблем да се осврне во разговорот и на некои од неговите поранешни партнери. Еден од нив беше застрелан во Белград во 2018 година, убиен во очигледна пресметка на балканската мафија. Тоша се скарал со другите поради пари. Но тој беше категоричен дека никогаш не користел рулет-компјутер.
Идејата била како нешто од Џејмс Бонд, рече тој низ смеа и додаде: „Ние сме селани“.
Додека го притискав за компјутерите, тој вознемирено ги крена рацете и почна да се расправа со својот пријател, кој ми објасни дека не е лут, туку така зборува. Тоша се прашувал како може да го натера новинарот да разбере.
Почнав да се сомневам дека Тоша се согласи да разговара со мене конкретно за да ја истакне оваа поента.
„Можете да ме наречете Никола Тесла ако имам таков уред!“, рече тој, потенцирајќи дека треба само да вежбате. Ми покажаа видео од рулет-маса што Тоша ја имал во својата куќа за да си го тренира мозокот. Како научил? Еден пријател го научил, Ратомир Јовановиќ, Хрватот што ги одржа катастрофалните демонстрации во клубот „Колони“. Значи, лондонската полиција беше во право дека двајцата работеле заедно.
„Состојбата на тркалото е од витално значење“, рече Тоша. Тоа беше причината зошто тој бараше одредена маса во „Риц“, играше на тркалото доволно долго за да потврди дека може да победи. Тој можеше да го идентификува дури и откако казиното го премести тоа тркало во собата „Кармен“. Мислам дека му поверував кога рече дека не користи компјутер.
Подоцна, само за проверка на разумот, контактирав со Дојн Фармер, физичарот чии подвизи за предвидување рулет се опишани во „Евдемонската пита“.
„Мислам дека е замисливо некој да го прави тоа што ние го правиме без компјутер, под услов тркалото да е навалено и роторот да не се движи премногу брзо“, рече Фармер, кој сега е професор на Универзитетот во Оксфорд.
Но повторно ќе речам дека ако Тоша скрил ситна алатка, мислам дека немаше да ми каже. Ми се чинеше дека неговиот живот е непријатен, патување низ светот во потрага по казина каде што нема да биде препознаен, чекајќи безбедносни тимови што ги надгледуваат камерите за да сфатат дека е премногу добар. Тоша рече дека повеќепати бил претепан од насилници во казино.
Седејќи на масата во Дубровник, го прашав дали некогаш почувствувал дека го ловат. Тој изгледаше збунето од прашањето.
„Зошто мене?“, рече тој.
Казината беа плен, а тој беше ловецот. Неговиот млад роднина рече дека може да се сети на денот, пред неколку години, кога Тоша првпат се качил во „ферари“. Нивниот роден град не е богат според хрватските стандарди, иако Тоша е од угледно семејство. Се чинеше дека тој споделува особини што сум ги видел кај другите професионални коцкари: аверзија кон работата од девет до пет и потреба да живее според сопствените услови, без оглед на ризиците.
На крајот на краиштата, тоа што го издвои од другите предвидувачи на рулет беше неговата подготвеност да оди на големо. Повеќето играчи се осмелуваат да освојат само неколку илјади долари во исто време од страв да не бидат откриени.
„Како верверички“, со презир рече Тоша. Да не беше уапсен во „Риц“, тврди тој, ќе се врател следната вечер и ќе заработел 10 милиони фунти. Чувствуваше дека казиното лесно минало.
Кон крајот на нашата средба, Тоша праша кога точно ќе биде објавена мојата приказна. Зошто сакаше да знае? Затоа што тој насмеано веќе го планираше своето следно меѓународно патување.
Не сакаше да му ја откријам маската.
.webp){kind=icon}
