Пациентка зела аналгетик, „ксанакс“ за смирување, нешто против алергии, па таблета против гадење – фармацевтски коктел што треба да ја замени општата анестезија. Половина час подоцна, таа беше на операцискиот стол под надзор на Карен Џин Андерсон, медицинска сестра што поминала 40 часа обука организирана од дистрибутер на опрема за липосукција. Пациентката беше подложена на операција за зголемување на градите и отстранување маснотии додека беше свесна.
Пациентката страдала од неподносливи болки. Ѝ дале топче против стрес и ѝ ги врзале очите. Андерсон и уште еден колега во собата ја прашале пациентката дали сака да ја прекине процедурата, но со оглед на тоа дека операцијата за која платила 10.000 долари веќе била почната, таа решила да продолжи.
„Сакаме да слушнеме како дишете, а не како зборувате“, ѝ рекол еден од присутните, се наведува во жалбата поднесена од Одделот за професионални лиценци во Јута (DOPL), кој ја спроведува истрагата против Андерсон. (Идентитетот на пациентката не беше откриен во документите од истрагата.) Во поднесок од мај 2022 година ДОПЛ тврдеше дека Андерсон прекршила голем број здравствени прописи. Одборот за лиценцирање медицински сестри, регулаторно тело што работи под покровителство на ДОПЛ, одржа дводневно сослушување за обвиненијата и препорача Андерсон да биде ослободена од сите обвиненија, освен од обвинението поврзано со пропишување лекови. Директорот на ДОПЛ не се согласува. Тој пресуди дека медицинската сестра со проширени овластувања „незаконски ја практикувала медицината правејќи аблативни козметички процедури“ (процедури за отстранување или уништување ткиво за естетски цели).
Прочитај повеќе

Прецизна медицина со помош на вештачка интелигенција. Кога во Македонија?
Вештачката интелигенција (ВИ) отвора патишта што би можеле да ја редефинираат суштината на здравствената заштита.
13.12.2024

Доктор Гугл има замена и во Македонија: Луѓе почнаа да се лекуваат со ЧетГПТ
Секој втор Македонец се лекува на интернет.
13.12.2024

Зошто лековите за слабеење станаа хит вреден милијарди долари?
Последниот нов лек околу кој имаше толкава возбуда беше вијагра
13.08.2024

Новиот четбот на СЗО дава погрешни медицински одговори
Сарах е виртуелен здравствен работник достапен за разговор 24/7 на осум различни јазици
18.04.2024

Сè повеќе Македонци имаат алергии: Колку чини пазарот на здрава храна
Популацијата што е засегната од алергијата на храна во последниве пет години е зголемена за околу 55 отсто.
22.03.2024
Медицинските спа-центри понекогаш го промовираат овој поблаг режим на анестезија, фалејќи се со „будна липосукција“ и „липосукција со седативи“.
Според таа одлука, на Андерсон ѝ е забрането да врши хируршки зафати, казнета е со 10.000 долари (казната подоцна е намалена на 5.000 долари) и наредено ѝ е да помине дополнителна обука за лековите што ги пропишала. Пациентката подоцна ги тужеше и Андерсон и „Беле медикал“, медицинскиот спа-центар во кој беше извршена процедурата, за несовесно работење. Спорот беше решен во ноември, но тоа не ги реши сите спорни прашања. Андерсон ја тужеше државата Јута, тврдејќи дека законот всушност ѝ дозволува да врши липосукција бидејќи, како што навела во тужбата, ја извршила повеќе од 1.100 пати без компликации и затоа што медицинските сестри со пошироки овластувања ја вршат низ медицинските спа-центри во целата земја. Случајот се разгледува пред Врховниот суд на Јута, а пресудата се очекува годинава.
Во соопштението испратено преку е-пошта, „Беле медикал“, која има девет медицински спа-центри во четири држави, рече дека е „посветена на обезбедување висококвалитетна медицинска нега, безбедност на пациентите и почитување на законските и регулаторните стандарди“. Компанијата исто така нагласи дека ангажира квалификувани и висококвалификувани медицински професионалци, вклучувајќи лиценцирани лекари и медицински сестри специјализирани за посложени медицински задачи.
Андерсон ги упати прашањата до нејзиниот адвокат, кој одби да коментира, бидејќи случајот е во тек.
Пациентката на „Беле медикал“ е само една од милионите Американци што бараа решенија во медицинските спа-центри, често наречени мед-спас. Ова име се однесува на центри што нудат естетски третмани и процедури. Некои од нив, како пилинг за тело и хемиски пилинг, не се сметаат за медицински процедури. Сепак, многу услуги се медицински – само да ги споменеме инјекциите со ботокс, дермалните полнила и инјекциите за слабеење. Некои медицински спа-центри нудат липосукција и липофилинг. Некои нудат таканаречен вампирски третман во кој лекарот зема крв на пациентот и ја екстрахира плазмата, која потоа се инјектира во кожата на лицето на пациентот. Нема многу докази дека овој третман навистина функционира, според професионалната организација Американска академија на дерматолошки здруженија (ААДА).
Медицинската спа-индустрија генерира околу 17 милијарди долари годишно, според податоците од најголемата групација во секторот, Американското здружение за медицински бањи (AmSpa). Според здружението, повеќе од 10.000 медицински бањи работат во САД, а уште 1.000 се очекува да бидат отворени годинава. Некои центри се мали, тесно специјализирани објекти. Други се центри со повеќе услуги, со капацитети на повеќе локации, кои нудат широк спектар на услуги и брендирани производи и им помагаат на клиентите што сакаат особено скапи третмани да добијат заеми за да можат да си ги дозволат.
Оваа индустрија, и покрај нејзината големина и брзиот раст, не е целосно регулирана. Бањите што нудат медицински услуги ретко прифаќаат здравствено осигурување, па затоа не се од интерес за регулаторите за осигурување. Супервизорите што ја надгледуваат работата на хирурзите и хируршките практики не се обврзани да ги акредитираат таквите центри, а регулаторните тела што ја надгледуваат работата на медицинските спа-центри варираат од држава до држава во САД. Во принцип, никој не ги надгледува.
Мал број медицински бањи нудат липосукција, а оние што нудат, не го користат тој збор кога ја рекламираат. Тие претпочитаат да го користат зборот „обликување“ и тврдат дека процедурата е минимално инвазивна. Липосукцијата може да биде скапа во медицинските бањи – цената на процедурата може да достигне пет цифри, но услугата што ја нудат е генерално поевтина од онаа на естетските хирурзи. Во „Беле медикал“, Андерсон изведе тумесцентна липосукција. Тоа е една од шесте техники на липосукција признаени од Американското здружение на естетски хирурзи. Оваа техника вклучува инјектирање физиолошки раствор со лидокаин (локален анестетик) и епинефрин (адреналин, кој се користи за стегање на крвните садови и намалување на крвавењето) под кожата за да се омекне масното ткиво и полесно да се отстрани.
Медицинските бањи често играат на картата за благ анестетик во нивните промоции, фалејќи се со „будна липосукција“ и „полузаспана липосукција“. Спротивно на тоа, при амбулантски интервенции, естетскиот хирург обично користи општа анестезија, која чини дополнително и бара присуство на друг лекар.
Алекс Тиерш, шеф на „Амспа“, вели дека организацијата ги советува своите 4.000 члена да не прават липосукција. „Липосукцијата обично не е на списокот на услуги што треба да ги нудат медицинските бањи“, вели тој. „Тоа е инвазивна процедура, која го надминува опсегот на медицинските бањи. Повеќето од тие центри не вршат липосукција“.
Во медицинските бањи најчесто се користи специјализирана опрема за липосукција, што ја олеснува процедурата за хирургот. Станува збор за метална цевка долга околу 30 сантиметри наречена канила. Се вметнува под кожата и вибрира илјадници пати во минута, помагајќи да се одвои и отстрани масното ткиво. Постапката обично трае неколку часа. Овој уред стана синоним за процедури како што е третманот „преобразба на мама“ (mommy makeover), кој се користи кога жените сакаат да се ослободат од салото на стомакот, и „инфлуенсерска рака“ (influencer arm), кој ги отстранува мастите од надлактиците. Понекогаш маснотиите се пренесуваат на други делови од телото, како во случајот со бразилското подигање на задникот, познато и како ББЛ (BBL). Машините за липосукција се скапи, чинат околу 30.000 долари, но инвестицијата брзо се исплати. Американската Администрација за храна и лекови (ФДА) мора да ги одобри таквите уреди, но не е потребно да се следи кој ги користи.
„Разбирањето на оваа процедура е толку поедноставено што пациентите повеќе не ја доживуваат како медицинска процедура“.
„Амспа“ во извештајот од 2023 година наведе дека 43 проценти од компаниите што учествувале во истражувањето нудат услуги за контурирање на телото, широк поим што вклучува и хируршки и нехируршки процедури. Во извештајот се наведува дека 17 отсто од годишниот приход на медицинските бањи доаѓа од употребата на специјализирана опрема, која покрај уредите за контурирање на телото, вклучува и ласери и услуги како што се микронидлинг и отстранување тетоважи.
Медицинските бањи се релативно нов феномен, кој настана поради комбинација на неколку фактори – промени во регулаторната рамка, прифаќање во општеството и претприемачки дух. Во изминатите десет години, козметичките зафати станаа широкоприфатени, најмногу благодарение на семејството Кардашијан и нивното реално шоу, кое ги следеше различните операции на телото на кои беа подложени. Во исто време медицинските сестри со пошироки овластувања го стекнуваа правото во сѐ повеќе држави да вршат процедури во согласност со нивната лиценца, без или со ограничен надзор од лекар. (Тие сега ја имаат таа опција во 27 земји.) Овие здравствени работници, од кои многу се млади жени и корисници на медицински бањи, видоа можност за бизнис и побрзаа да отворат свои клиники.
„Пред 15 години медицинските бањи не постоеја. Таквите услуги ги обезбедуваа дерматолошките и хируршките ординации“, вели Мајкл Бирд, адвокат специјализиран за здравствена заштита и усогласеност со медицинските бањи. „Отсекогаш постоел мал проблем со перцепцијата бидејќи на ова се гледа како на комерцијална услуга и прашање на личен избор. Клиентите имаат впечаток дека штотуку биле подложени на спа-третман – освен ако нешто не тргне наопаку, а потоа таа перцепција се менува“.
Околу две третини од медицинските бањи имаат еден сопственик; од тоа, околу една третина се управувани од лекар. Други центри со еден сопственик се управувани од здравствени работници, освен лекари и хирурзи, како што се медицински сестри, асистенти за здравствена заштита или регистрирани медицински сестри, според извештајот за индустријата на „Амспа“ за 2023 година.
Во медицинските спа-центри има сѐ помалку лекари. Додека бројот на вработени на други работни места во индустријата расте, лекарите супервизори не се толку барани, покажуваат податоците на „Амспа“. Според наодите на здружението, во 2021 година 25 отсто од медицинските бањи вработиле лекар како надзорник или консултант. Две години подоцна, само 16 отсто вработиле лекари. Лекарите се скапи – бараат повисоки плати и повисоко осигурување во случај на несовесно осигурување.
Во извештајот на „Амспа“ се наведува дека годишниот приход за медицинските бањи во просек изнесувал околу 1,4 милијарда долари, а бидејќи осигурителните компании ретко покриваат козметички процедури, услугите се плаќаат директно. Просечниот пациент постојано се враќа и плаќа околу 500 долари по посета, според извештајот на „Амспа“ за можностите на пазарот. Присуството обично поттикнува ширење интерес на социјалните мрежи: колку повеќе клиники, толку повеќе клиенти; колку повеќе клиенти, толку повеќе објави на социјалните мрежи; колку повеќе објави на социјалните мрежи, толку повеќе клиенти; колку повеќе клиенти, толку повеќе клиники. Медицинските бањи ангажираат двојно повеќе менаџери на социјалните мрежи отколку лекари. Дури 95 проценти од овие центри се активни на Инстаграм.
Томас Теранова, извршен директор на „Квад А“ (Quad A), непрофитна организација за акредитација, вели дека корисниците на медицински спа-центри се гледаат себеси, во голем дел поради социјалните мрежи, како клиенти, а не како пациенти. „Разбирањето на оваа процедура е толку поедноставено што пациентите повеќе не ја доживуваат како медицинска процедура“, вели тој. „Квад А“ беше создаден како одговор на предизвиците што се појавија со примената на естетската хирургија во амбулантски услови во доцните седумдесетти и во текот на осумдесеттите години на 20 век. Во тоа време некои клиники излегоа од контрола, додека други сакаа да се претстават како побезбедни во желбата да бидат попривлечни за пациентите, иако поскапи. Овие клиники одлучија „Квад А“ да ги акредитира овие ординации, а денес законодавните тела на некои сојузни држави воведоа такви независни ревизии како услов за работа со естетски клиники.
„Оваа индустрија е нерегулирана“, вели Теранова. „Не знам кога и што ќе биде поттикот што ќе нè натера да сфатиме дека мора да се справиме со тоа“.
Повеќето даватели на услуги во медицинските бањи немаат формална обука за овие услуги. Не можат ни да ја стекнат бидејќи нема многу програми што се нудат за обука во оваа област. Одборот за сертификација на дерматолошки регистрирани медицински сестри наведува дека само 37 такви медицински сестри биле сертифицирани за дерматологија во 2023 година, од десетици илјади што завршиле обука за да станат регистрирани медицински сестри. Тие 37 мораа да поминат 3.000 часа пракса на пациенти пред да можат да го полагаат последниот испит. Медицинските сестри со пошироки одговорности во медицинската спа-индустрија често се обучуваат за општа пракса.
Самата индустрија за убавина ги пополнува празнините во образованието на медицинските сестри со пошироки одговорности во медицинските бањи со ангажирање компании за обука. Американското здружение за естетска медицина и хирургија ги учи медицинските сестри како да вршат липосукција за три дена. Ова професионално здружение нуди шест и пол часа онлајн курс за самостојно учење за 2.450 долари. „Емпаер медикал тренинг“ (Empire Medical Training Inc), со седиште во Форт Лодердејл, Флорида, нуди курсеви за инјекции за зголемување на задникот за лекари, медицински сестри, па дури и за стоматолози.
Сара Нетеркот изјави дека не знаела за што точно се пријавила /Manshen Lo за Bloomberg Businessweek
Фирмата „Елит нрс“ (Elite Nurse Practitioner) нуди исклучиво курсеви за учење на далечина за различни козметички процедури подучени од медицински сестри со поголемо овластување за нивните колеги. Ниту една од овие организации и компании не одговори на барањето за коментар.
Инфлуенсерите имаат огромно влијание врз индустријата за убавина, а медицинските сестри во медицинските бањи станаа влијателни сами по себе. Во 2021 година федералните власти воведоа обврска за производителите на лекови и медицински помагала да ги откријат своите финансиски врски со регистрираните медицински сестри. Тие плаќања се зголемија на повеќе од 135 милиони американски долари во 2023 година, што е за 70 отсто повеќе од две години претходно, бидејќи медицинските сестри презедоа поголема улога во здравствениот систем на САД, според анализата на „Блумберг бизнисвик“ врз основа на податоците од базите „Медикер“ и „Медикејд“. Голем дел од ова финансирање е платен од индустријата за убавина на регистрирани медицински сестри, од кои некои ги учат другите колеги како да инјектираат лекови како ботокс.
Лесли Флечер, една од најистакнатите инфлуенсерки на медицинските сестри, добила исплати во вредност од над еден милион долари од фармацевтски компании што произведуваат лекови во индустријата за убавина, покажуваат информациите собрани од базата на податоци. „1 Алерган инструкторка 2019-2024“, напиша таа за себе на Инстаграм, мислејќи на компанијата „Алерган“ што прави ботокс и дермални филери, „Фармацевтската индустрија сè повеќе нуди обука за немедицински здравствени работници, веројатно поради фактот што 80-85 проценти од сите естетски третмани вршат немедицински здравствени работници, така што регистрираните медицински сестри се нивната целна публика“, наведе Флечер во одговорот по е-пошта.
Во текот на изминатите пет години таа обучи повеќе здравствени работници за користење на производите на „Алерган“ од која било друга личност во земјата, испорачувајќи просечно 175 сесии годишно. „Алерган“ во соопштението наведе дека е „посветена да обезбеди обука и образование од светска класа за лиценцирани здравствени работници во областа на естетските процедури, вклучувајќи и медицински сестри со пошироки одговорности, кои обезбедуваат професионална грижа за своите пациенти“.
Стандардите и регулаторната рамка што важат за медицинските бањи варираат од држава до држава во САД. Тие се тешко разбирливи и во некои случаи се оспорувани на суд, како што е во случајот со Андерсон. Во нејзината тужба, таа претпоставува дека статутите дозволуваат липосукција, а за време на расправиите пред Врховниот суд во Јута, двете страни забележаа дека во таа држава медицинските сестри со пошироки овластувања рутински вршат аблативни козметички процедури.
И адвокатите на Андерсон тврдеа дека постапката била безбедна. „Медицинските сестри обучени за посложени задачи низ светот секоја година вршат стотици илјади процедури користејќи го уредот ’вибрасет пауер’ (со технологија за вибрации) и овие процедури се многу успешни“, наведуваат адвокатите во поднесокот.
Портпаролот на Министерството за трговија на Јута изјави дека казната е укината, но на Андерсон ѝ било забрането да врши липосукција до изрекувањето на пресудата. „Беле медикал“ во соопштението наведе дека соработувала со Андерсон и се придржувала кон одлуките на ДОПЛ во текот на целиот процес „и покрај значителните финансиски трошоци што го отежнале исполнувањето на обврските“.
„Квад А“ планира да постави правила за акредитација на медицински бањи годинава. Организацијата може да смета на сојузник во нејзините обиди да ја принуди индустријата сериозно да ги сфати овие напори: приватни инвеститори што почнаа да купуваат медицински бањи. Постои силна деловна причина за акредитирање на овие центри. Акредитацијата би можела да ги намали трошоците поради несовесно однесување, што би значело поголем и посигурен профит за инвестициските компании.
Процесот на преземање штотуку започнува: приватните капитални фирми купија околу три отсто од медицинските бањи. Сепак, склучените договори привлекоа внимание. „Евер/боди“ (Ever/Body), синџир со седиште во Њујорк со десет локации, собра повеќе од 100 милиони долари од 2019 година, вклучувајќи ги и средствата од инвестициската фирма „Тигер глобал менаџмент“. „Принстон медспа“, со 14 објекти во десет држави, собра 120 милиони долари, со финансирање за раст обезбедено од „БЦ партнерс кредит“. „Скајтај груп“, советодавна фирма, ги смета медицинските бањи за „најатрактивен пазар за инвеститорите во здравствената заштита“.
„Беле медикал“ ја доби поддршката од приватен инвеститор во 2021 година – „Петерсон партнерс“. Фондот го пофали синџирот клиники за обезбедување „неинвазивни козметички хируршки процедури, користејќи технологија што е помалку инвазивна за телото и многу побезбедна од традиционалната липосукција“. Таа година Андерсон извршила процедура што довела до сослушувањето. „Петерсон партнерс“ не одговори на барањето за коментар.
Пациентката, по напуштањето на „Беле медикал“, во својата тужба за несовесно лекување навела дека неколку месеци имала чувство на стегање во градите. Вознемирена, таа отишла кај естетскиот хирург Марк Џенсен, кој подоцна сведочеше на сослушувањето за случајот на Андерсон. Тој рече дека издренирал циста со големина на топка од градите на пациентката, пополнувајќи го садот со течност. Како доказ е приложена фотографија од тоа. За време на неговото сведочење, Џенсен немаше приговори за употребата на самиот апарат за липосукција, но се спротивстави на сè друго поврзано со постапката. Врз основа на фотографиите од просторијата каде што е извршена процедурата, тој изрази сомнеж за стерилноста. (Андерсон тврдеше дека собата е стерилна, се наведува во одлуката на државата за решавање на спорот.)
Исто така, не беше обезбеден пристап до итна помош за пациентот во случај на потреба. Трансплантираното масно ткиво беше преголемо во однос на пропорциите на телото на пациентот. Јенсен отвори сомнеж и за квалификациите на вработените во бањата. Тој рече дека липосукцијата е еден од поризичните зафати што ги прави.
Сара Нетеркот, пациентка во „Беле медикал“ во Ајдахо Фолс, Индијана, вели дека воопшто не сфатила дека се пријавила за липосукција. „Тие направија да изгледа многу поблаго отколку што беше“, се сеќава таа на процедурата на која беше подложена во февруари 2019 година за да ги намали масните наслаги на нејзината половина. Таа видела промоција за „3Д контурирање на телото“ и била импресионирана од фотографиите пред и потоа на пациентите во медицинскиот спа-центар. Нетеркот рече дека се пријавила со кредитна картичка, добила рецепт за лекови против болки и отишла во просториите следното утро за процедурата.
Нетеркот рече дека тој ден, додека седела во канцеларија облечена во хартиена болничка наметка, ѝ бил понуден дополнителен третман за горниот дел од грбот. Вработените во бањата ѝ препорачале да го искористи попустот и да ја додадат сумата на сметката. Нетеркот, чувствувајќи се самоуверено и донекаде зашеметено од лековите против болки, попуштила на она што таа сега го гледа како агресивна тактика за продажба. По тоа била однесена на состанок со лицето што ќе ја изврши постапката. Таа вели дека претпоставувала дека се среќава со хирург.
Сепак се сретнала со медицинска сестра, која ѝ извршила липосукција на колковите и на грбот додека Нетеркот, како и пациентката од Јута, била целосно свесна. Други присутни здравствени работници разговарале со неа, велејќи ѝ да се сврти за да можат да работат на другата страна. „Никогаш во животот не сум почувствувала таква болка“, вели таа.
Таа доби инфекција по процедурата. Отиде во ургентен центар, каде што дозна дека процедурата за 3Д обликување е всушност липосукција. Тоа било забележано на еден од формуларите што ги потпишала пред операцијата, но вели дека не го видела. „Никогаш не ми рекоа дека тоа не е хируршка операција“, вели Нетеркот. „Не мораа затоа што никогаш не ни спомнаа дека може да биде операција! Затоа што личеше на козметички третман“.
Повикувајќи се на заштитата на податоците на пациентите, „Беле медикал“ рече дека не може да ги коментира наводите на Нетеркот, но нагласи дека работи во согласност со прописите и дека безбедноста на пациентите е главен приоритет. „Давателите на здравствена заштита и хирурзи овластени од одборот и медицински професионалци од средно ниво го користат своето медицинско знаење кога одлучуваат кој лек или третман да пропишат, земајќи го предвид секој случај поединечно“, велат од компанијата.
Липосукцијата чинела околу 6.500 долари. Нетеркот вели дека платила дополнителни 3.500 долари за антибиотици што ги примала интравенски два часа дневно за да ја излечи инфекцијата.
„Изгледа како рана од куршум“, вели таа денес, зборувајќи за лузните. „Беле медика – медицински – тоа звучи како да знаат што прават“.
- Во соработка со Калеб Мелби и Ноа Бухајар.