Македонскиот оператор за електропреносен систем АД МЕПСО и Европската банка за обнова и развој (ЕБОР) потпишаа договор за заем од 26,4 милиони евра наменети за зајакнување на преносната мрежа.
Средствата ќе бидат искористени во рамките на проектот за изградба на трафостаница блиску до Милетково и обнова на 110-киловолтниот далновод Валандово-Струмица, кој ќе овозможи приклучување на нови 1.170 мегавати од обновливи извори што стојат неприклучени. Вкупната вредност на овој проект е 34,7 милиони евра, од кои 26,4 милиони се обезбедуваат со заем од ЕБОР, а 7,6 милиони евра се грант обезбеден од Инвестицискиот фонд за Западен Балкан на ЕУ и половина милион евра од Климатскиот инвестициски фонд за забрзување на транзицијата од јаглен.
„Клучно и она што би сакала да го потенцирам е дека проектот ќе овозможи поврзување на дополнителни 1,2 гигават од обновливи извори што во моментов не може да бидат поврзани затоа што имаме застарени потстаници во Југоисточниот Регион. Покрај оваа корист, проектот ќе негува и развој на човечки капитал. Ние ќе помогнеме МЕПСО да воспостави центар за обука во Југозападниот Регион и овој центар ќе се фокусира на обука на операторите на мрежите и другите секторски работници што ќе бидат погодени од транзицијата кон зелена енергија и ќе развијат зелени вештини за иднината“, нагласи претседателката на ЕБОР, Одил Рене Басо, изразувајќи задоволство од продолжувањето на соработката со МЕПСО и со Владата за олеснување на агендата за зелена транзиција.
Проектот вклучува и поддршка за развој на мастерплан за мрежи во кои ќе се идентификуваат клучните инвестиции во мрежата што се потребни за распоредување нови обновливи извори и да се обезбеди беспрекорна транзиција кон зелена енергија. Во тој мастерплан ќе има и платформа за правична транзиција преку ЕБОР, која ќе ја опфати и транзицијата од старите кон нови мрежи, со што ќе се даде поддршка за заедниците што ќе бидат погодени од оваа транзиција.
„Без такви инвестиции нема да има можност да се исполни планот за декарбонизација што го постави земјава во својата зелена агенда. Накратко, не може да имаме транзиција бес пренос. ЕУ и понатаму ќе придонесува во овој процес преку инвестиции од инструментот за инвестиции за Западен Балкан и новиот план за раст и ќе помогнеме да се изградат посилни регионални поврзувања и да се обезбеди одржлив развој. Овие дејства ќе ѝ помогнат на Северна Македонија да ја достигне својата цел и да постигне 66 проценти удел од производството на енергија од обновливи извори до 2030 година“, рече евроамбасадорот Дејвид Гир.
Министерката за енергетика Сања Божиновска порача дека токму еден од приоритетите на оваа влада е зајакнување на електропреносните капацитети преку реконструкција односно ревитализација на постојните далноводи.
„Сè што ќе биде сега договорено и потпишано ќе се испочитува и ќе се работи како што ќе потпишеме, ќе си ги одржиме нашите ветувања како влада. Сакаме да работиме на сигурноста на гридот (мрежата). Не можам да зборувам што се случило и зошто не е нешто направено од 2018 или порано, тоа ќе видиме за некое време, бидејќи ќе видиме што ќе покаже ревизијата. Така што ние може да зборуваме од денеска за понатаму дека ќе биде поинаку и дека ќе се потрудиме да ги исполниме сите наши обврски од сите договори што ги имаме и што ќе се потпишуваат во иднина“, рече Божиновска.
ЕБОР се смета за клучен партнер на МЕПСО, кој финансира неколку клучни проекти, како поврзувањето со Бугарија и со Албанија и обновувањето на мрежата со висока волтажа, а ќе го поддржи акцискиот план за коропоративно управување, како и градењето капацитети за набавките. Од ЕБОР најавија дека во земјава ќе биде потпишан и договор со банкарскиот сектор за финансирање за некои од производите што ги нудат банките.