Трговска војна: Се отвора Пандорината кутија, Македонија ќе биде колатерална жртва

Македонскиот извоз кон САД во 2024 година се зголемил за 220 отсто споредено со 2023 година. Иако растот изгледа огромен, вредноста на извозот не е особено значајна. Во текот на минатата година од земјава кон САД се извезени стоки во вредност од над 118 милиони евра, што е незначително во однос на вкупниот извоз на земјава.

Малиот удел на извозот кон САД е знак дека земјава нема да биде директно погодена од царините што од почетокот на својот втор мандат ги најавува, а сега почна и да ги воведува, американскиот претседател Доналд Трамп.

Тој веќе воведе царински давачки од 25 отсто за челикот и алуминиумот што се увезуваат во САД. Но за македонскиот челик вакви царини има од времето на неговиот прв мандат, од 2018 година, што значи состојбата останува непроменета.

Сепак, царинската војна индиректно ќе влијае на земјава. Најавените царини кон Европската Унија, каде што завршува над половина од македонскиот извоз, а и контрамерките што ги планира ЕУ треба да го подигнат нивото на претпазливост во земјава.

Што извезуваме во САД?

Според статистичките податоци што се однесуваат на минатата година, од Македонија на американскиот пазар најмногу завршуваат машини и транспортни уреди. Од вкупно 118 милиони долари, над половина од вредноста на извозот е остварена токму од такви производи.

Следните позначителни ставки се храната, живите животни, пијалаците и тутунот. Пресметките на аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“ покажуваат дека лани од Македонија биле извезени алкохолни пијалаци во вредност од 70 милиони евра, а уделот на извозот кон САД е само 1,1 отсто.

Се нарушуваат глобалните економски односи

Сепак, воведувањето царини и нецарински бариери помеѓу најголемите економски сили во светот ќе има негативни ефекти за сите, вклучувајќи и за земјите што не се директно инволвирани во оваа трговска војна, вели во изјава за „Блумберг Адрија“ Дарко Лазаров, универзитетски професор и претседател на Клубот на извозници при Стопанската комора на Македонија.

„Воведувањето царини од страна на САД за увоз на алуминиум и челик предизвика реакции кај земјите на ЕУ, што е извесно дека ќе значи контрамерки за американските извозници на одредени производи во вредност од 26 милијарди евра. Уште повеќе, ЕУ размислува за воведување одредени царини за услуги од САД што ќе влијаат сериозно врз американските технолошки гиганти имајќи предвид дека ЕУ е значаен пазар за ИТ-услуги“, објаснува тој.

Ова, според Лазаров, значи дека е отворена Пандорината кутија и се нарушуваат воспоставените глобални економски и трговски односи, на штета на двете страни. Во тој контекст земјава ќе трпи индиректна штета.

„И покрај тоа што Македонија е мал и незначителен актер на глобалната сцена и не е директно инволвирана на кој било начин во економските и трговските случувања на глобално ниво, сепак негативните ефекти за извозниот сектор ќе бидат неизбежни“, вели професорот.

Доставувачите за автомобилскиот сектор се под најголем ризик

Американската администрација најави царини за ЕУ, главно за индустриските производи, пред сè автомобилската, но и текстилната индустрија. Таа индустрија поминува низ тешка криза во последниот период, а голем број македонски компании се доставувачи за европските автомобилски гиганти.

Тоа придонесе нарачките да паднат уште минатата година. Според анкетното истражување на Советот на странски инвеститори, дури 62 отсто од анкетираните компании пријавиле намален обем на работа, а прогнозите се дека годинава нарачките ќе се намалат дополнително од 10 до 25 отсто.

„Кризата на автомобилската индустрија во ЕУ минатата година сериозно ги погоди компаниите што се вклучени во синџирите на снабдување на оваа индустрија, а тоа се потврдува со фактот што во 2024 година бележиме пад на извозот од 6,5 отсто споредено со 2023 година. Тој пад е значително поголем кај секторот за автомобилски компоненти како еден од најголемите наши извозни сектори“, коментира Лазаров.

Земјава нема можности да интервенира, но состојбата мора внимателно да се следи, вели нашиот соговорник.

„Единствено што ни останува е да се обидеме овој период да го премостиме со поголеми напори за наша извозна промоција на некои други алтернативни пазари што бележат значителен раст на побарувачката и да работиме на јакнење на извозните капацитети во некои сектори за кои имаме компаративни предности за интернационализација“, вели Лазаров.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар