Науката повеќе не може да предвиди колку ќе биде силен следниот топлотен бран

Научниците долго време веруваа дека знаат колку може да се зголемат температурите за време на топлотните бранови. Потоа се случи Литон.

Едно мало канадско село во Британска Колумбија во јуни 2021 година го сруши националниот рекорд за температура, а потоа го сруши повторно и следниот ден. И повторно денот потоа. На четвртиот ден селото буквално изгоре. Литон потоа доживеа нешто што метеоролошките модели го сметаа за „статистички невозможно“.

Три години подоцна Европа се бори со своите „невозможни“ топлотни бранови. Ова лето, помеѓу 23 јуни и 2 јули, Лондон регистрираше 263 предвремени смртни случаи поврзани со топлината, а истражувачите од Империјал колеџ и Лондонската школа за хигиена и тропска медицина проценуваат дека 173 од тие смртни случаи биле директно предизвикани од температури кои не би биле толку високи без климатската криза.

Во истиот период, екстремни температури ги погодија и Париз, Мадрид и други европски градови. Нова анализа од меѓународен тим научници од „Ворлд ведр атрибјушн“ (World Weather Attribution), откри дека климатските промени предизвикани од човекот се одговорни за околу две третини од сите смртни случаи за време на овој топлотен бран.

Температурите достигнуваат нивоа кои до неодамна се сметаа за статистички невозможни Bloomberg

Науката е во шок

Како што пишува „Блумберг“, настани како оној во Литон ја збунија научната заедница. „Невозможни“ температури, тие што според претходните статистики едноставно не можеа да се случат, сега се евидентираат. Затоа, научниците мораа да ги прилагодат своите методи, признавајќи дека екстремите што претходно ги исклучуваа сепак се можни.

Американски тим научници, предводен од Мајкл Венер од Националната лабораторија „Лоренс Беркли“ (Lawrence Berkeley National Laboratory), откри дури 1.545 „невозможни“ температурни скокови помеѓу 1901 и 2022 година. Со новите модели тие успеаја да ги објаснат повеќето од овие феномени, но бројот на такви екстреми брзо расте, особено по 2000-тите.

Сепак, ова не е само научен предизвик. Последиците се многу реални - за инфраструктурата, здравјето на луѓето, водоснабдувањето и безбедноста на градовите. Ако знаеме дека Лондон достигна 34 °C во јули оваа година, со предупредување за топлотен удар, се поставува прашањето: што нè чека следното лето?

Како што забележува „Блумберг“, екстремните температури повеќе не се ограничени на добро познати „жаришта“ како Долината на смртта. Во март 2022 година Антарктикот забележа рекордно висока температура од дури 39°C над просекот, а Северниот пол ја помина точката на топење во средината на зимата. Но, додека овие екстреми се случуваат во ретко населени подрачја - вистинската опасност лежи во тоа што се случува во густо населените делови од Европа, каде што милиони луѓе сè уште живеат во домови без климатизација бидејќи, до неодамна, едноставно не им требаше.

Ова е особено очигледно во градови како Лондон, каде што повеќето станбени згради не се изградени за летната жега. Традиционалните домови ја заробуваат топлината, а климатизацијата е ретка. Кога во таква средина се комбинираат ведро небо, висок притисок, суво тло и темни урбани области, се создаваат услови екстремната топлина да биде заробена во близина на земјата. Жешката топлина се интензивира, а можноста за ладење е речиси непостоечка.

Научниците предупредуваат дека одредени фактори, како што се влажноста и надморската височина, дополнително го засилуваат ефектот, а комбинацијата на овие услови е сè почеста во европските градови - во област која до вчера не беше навикната на вакви услови.

Во Лондон во текот на топлотниот бран се забележани 263 смртни случаи повеќе од вообичаено Bloomberg

Времетраењето на топлотните бранови загрижува повеќе од самите температурни рекорди

Ерик Фишер, климатолог на швајцарскиот „ЕТХ Цирих“ (ETH Zurich), е еден од тие кои сега го проучуваат времетраењето на топлотните бранови, а не само нивните врвови.

„Навистина не постои закон на физиката што вели дека топлотниот бран не може да трае три или четири недели“, вели тој за „Блумберг“. Тоа би донело дополнителни здравствени и инфраструктурни ризици, особено во градовите кои веќе се оптоварени од сегашните неколкудневни жештини.

„Блумберг“, исто така, известува за најновото истражување кое вклучува вештачка интелигенција. Тим на Универзитетот Стенфорд тренира модели за машинско учење за да предвидат како би изгледале минатите топлотни бранови во потопол свет. Тие проценуваат дека ако смртоносниот топлотен бран од 2003 година се повтори во денешната малку потопла клима, бројот на жртви би бил за 17.300 повеќе. Тогаш, во 2003 година, се проценуваше дека повеќе од 70.000 луѓе починале од причини поврзани со топлината.

Топлотните бранови траат подолго од кога било и сè почесто погодуваат неподготвени градови Bloomberg

Трка со времето

И додека научниците сè подобро разбираат како се случуваат екстремите и колку можат да се искачат високите температури, едно е јасно - овие екстреми повеќе не се реткост. Тие сега се дел од нашата реалност. А како што затоплувањето продолжува да ги поместува границите на она што некогаш се сметаше за невозможно, прашањето повеќе не е дали ќе се случи, туку кога повторно ќе се случи.

Топлотните бранови станаа дел од новото секојдневие, а не само повремени отстапки. И додека научните модели се обидуваат да го дофатат тоа што веќе се случува, општествата ќе мора да најдат начини да се справат со топлината што повеќе не доаѓа само во лето - туку носи со себе последици што не исчезнуваат со првото заладување.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар