Ново лето, нов акциски план и стара неподготвеност за справување со пожари

Минатиот месец е прогласен за втор најтопол мај на глобално ниво досега, а пролетта оваа година била исклучително сува, покажуваат податоците на службата за климатски промени „Коперник“.

Мерењата покажуваат дека просечната температура на површинскиот воздух во мај 2025 година изнесувала 15,79°C, што е 0,53°C над просекот за овој месец од 1991–2020 година и 1,4°C повисока од проценетото просечно ниво за прединдустрискиот период (1850–1900).

И почетокот на јуни донесе температурни рекорди. Топлотниот бран што ја зафати Европа на почетокот на месецов ги донесе првите температури над 40 степени во Шпанија и во Португалија. На Балканот температурите на некои места (меѓу кои и Скопје) стигнаа до 37 степени.

Ваквите температури го будат стравот дека и 2025 година ќе биде рекордно топла како што беа претходните две. Минатата година беше прва кога просечната температура ја надмина границата од 1,5°C во споредба со прединдустриските нивоа.

Авионите на сервис, во ДЗС не работи ни електронската пошта

Пожарите се само еден дел од проблемот на климатските промени. На еден месец до сезоната на пожари, Македонија сè уште нема функционални авиони што се суштински за гасење. Минатата година во пожарите во земјава изгореа површни приближно исти со таа што изгорела вкупно во изминатите десет години, покажуваат податоците на Европскиот информациски систем за шумски пожари (ЕФФИС), дел од програмата „Коперник“.

Годинава почнува неславно. Досега веќе е изгорена површина колку во цела 2022 година, а државата не ги зголемила капацитетите за справување со нив.

„Во овој момент немаме активен авион за гаснење пожари, но оптимист сум. Работиме на неколку решенија, кои наскоро ќе ни помогнат поефикасно да се справиме со ризиците“, изјави Стојанче Ангелов, директор на Дирекцијата за заштита и спасување на крајот на мај.

До средината на јуни работите не се мрднати од мртва точка. „Блумберг Адрија“ побара одговори на службената електронска пошта на Дирекцијата за заштита и спасување. Откако не добивме одговор, го побаравме директорот Ангелов. Тој рече дека не е сигурен дали електронската пошта на Дирекцијата работи и побара да му ги проследиме прашањата приватно. И по два дена, не добивме одговори на прашањето дали земјава ќе има авиони за гасење пожари пред почетокот на сезоната.

Нема одговор ниту на прашањето за недостигот од пожарникари. Според програмите, недостигаат околу 400, а Владата во оперативниот план за вработување предвидува вработување на исто толку.

Со оваа мерка Владата сака да постигне навремена и брза реакција за спречување на пожарите, кои се најприсутни во летниот период.

„Пожарникарите даваат натчовечки напори за борба со огнената стихија, ризикувајќи ги сопствените животи за да спасат други човечки животи, животната средина и други материјални добра. И токму затоа, сè со цел превенција од шумските пожари, овие 400 лица ќе се вработат во општините каде што има најголема потреба“, наведе Владата во соопштението.

Дали недостигот од пожарникари ќе биде пополнет пред сезоната на пожари, исто така не добивме одговор.

Расте бројот на смртни случаи поради топлотните бранови

Просечната средна годишна температура во Македонија е зголемена за 0,2 до 0,5 степени во споредба со периодот од 1961 до 1990 година. Податоците укажуваат на општ тренд на намалување на дождовите, со зачестена појава на екстремни врнежи.

Проекциите за до 2050 година за Македонија се дека состојбата ќе се влошува. Средните температури ќе растат и земјава ќе добие потопла и посува клима, со сè повеќе екстремни жешки температури и сè помалку екстремни студени температури. Според проекциите, ќе зачестат и екстремните врнежи, што ќе ги зголеми ризиците од поплави.

Растат и ризиците по здравјето, па Институтот за јавно здравје (ИЈЗ) го донесе и новиот акциски план за превенирање од последиците од топлотните бранови врз здравјето на населението за периодот од 2025 до 2030 година.

Во него е наведено дека бројот, времетраењето и интензитетот на топлотните бранови во иднина ќе се зголемуваат, а почеста појава ќе бидат и тропските ноќи. Тоа значи дека ќе се скрати периодот за закрепнување од топлините.

Изложеноста на топлотните бранови ја зголемува и смртноста. Според анализите содржани во Акцискиот план во периодот од 2018 до 2022 година, забележан е пораст од 113 отсто на бројот на смртни случаи годишно поврзани со топлина кај возрасните над 65 години во споредба со периодот од 2000 до 2004 година.

Според истражувањето на ИЈЗ, времетраењето на топлотните бранови и интензитетот на температурите значително ги зголемуваат ризиците од болничко лекување за исхемична срцева болест, особено за време на првиот топлотен бран во годината. Највисоки стапки на болничко лекување се забележани кај лицата на возраст над 65 години, а најчеста дијагноза е ангина пекторис. Мажите во споредба со жените биле попогодени.

Кризна состојба и промени на начинот на работа

Во новиот план е предвидено да се прогласува кризна состојба во случај кога температурите се 37 степени два дена по ред во јуни, 39 во јули и 40 степени во август. Праговите за црвен аларм со претходниот план беа повисоки - за јуни 41 степен, за јули 44, а за август 43 степени.

Прогласувањето кризна состојба значи промена на начинот на работа, за што работодавците добија препораки:

- обезбедување минимум една климатизирана просторија со функција на „засолниште“, каде што вработените можат да се разладуваат извесен период во текот на работата;
- поставување на работните станици што подалеку од директна сончева светлина или изворот на топлина;
- намалување на емисијата на топлинско зрачење од жешките површини (преку изолирање со материјали со ниска емисија на зрачење, како алуминиум, или со бојадисување на површината на изворот на топлинско зрачење во работната површина):
- автоматизирање и механизација на работните процеси секаде каде што е  можно тоа, со цел да се намали тешката физичка работа во топли услови.

Препораки има и за промени во организацијата на работниот процес:

- избегнување работа на отворено за време на најтоплиот период на денот (од 11 до 17 часот) или нејзино редуцирање;
- приспособување на работното време и работа навечер, онаму каде што е можно тоа; 
- редуцирање на физички напорната работа во најтоплиот дел од денот;
- ротација на работните задачи и преместување на работниците во поладни простории секогаш кога е можно;
- обезбедување поголем број работници, по потреба, за да се намали времето на изложеност (експозиција);
- почести паузи во текот на работата, разладување на вработените со обезбедување климатизирани простории и течности за пиење и електролити;
- намалување на интензитетот на работата и нормите во производството;

- избегнување на прекувремената работа;

- прекин на работата при потреба.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар