.webp){kind=icon}
Постои правилен и погрешен начин светот да се поттикне да користи зелена енергија. За жал, потегот на Европската Унија (ЕУ) за воведување данок при увоз за емисијата на јаглерод при производството на увезените производи е второто.
Увозниците мора да се регистрираат за да добијат одобрување за увоз на производите, а ќе плаќаат данок по тон произведен јаглероден диоксид. Намерата е тој надомест да биде еднаков со давачките што веќе се применуваат во ЕУ, а кои моментално изнесуваат околу 90 евра по тон. Политиката е наменета за да се постави индустријата на ЕУ на конкурентна основа и да се поттикнат другите земји да ја усвојат политиката за зелена енергија.
Но ќе сакаат ли? Економските промени се одвиваат на маргините, а моментално ЕУ се занимава со замена на јагленот, кој е многу нечист енергент.
За волја на вистината, сметајте дека предложените тарифи имаат барем два ефекта. Прво, ќе истиснат дел од производството од земјите што не се дел од ЕУ. Второ, ќе поттикнат некои странски држави со текот на времето да преминат на зелените извори на енергија за да го избегнат данокот.
Краткорочно доминира првиот ефект, односно тарифите ќе доведат до поголема употреба на јаглен и снабдување со нечиста енергија.
Образложувањето за користа од долгорочните ефекти од царината е дека од страна на државите ќе се вклучат некои релативно сиромашни земји, како Индија, кои ќе се придвижат побрзо кон зелената енергија. Тоа би можело да се случи. Но погледнете ја само ЕУ во текот на минатите години. Нејзините цени за енергија пораснаа поради рускиот напад врз Украина, но ЕУ не тргна да се движи кон зелена енергија, како што е зголемување на производството на нуклеарна енергија или струја од ветерници. Напротив, се насочи кон нечистата енергија, главно поради тоа што домашните интереси беа спротивни на корисните приспособувања.
Понатаму, ЕУ направи штетно, а не корисно приспособување. Сега се очекува дека многу сиромашни нации, често со лошо структурно управување, ќе бидат подобри. Не само што тоа е наивно туку е и протекционистичко.
Овде резултатите се доста неизвесни. Но лесно е да се замисли дека Кина и Индија не ја подобруваат својата енергетска политика како резултат на ЕУ-тарифите. И тие, како и ЕУ, имаа домашни групи за притисок, кои често стојат на патот на подобрите решенија. Општо, обидот на Западот да ги обликува тие нации повеќе пропадна отколку што успеа. Понатаму, новите негативни краткорочни резултати од политиката со која се зголемува употребата на јаглен во Европа може да ги надминат сите долгорочни бенефиции.
Достапни се и позитивни долгорочни ефекти. Од една страна, зголемувањето на тарифите дава стимул за премин кон зелена енергија. Од друга страна, пак, тоа ги прави земјите извознички посиромашни отколку што инаку би биле. Посиромашните нации се помалку заинтересирани за подобрување на својата околина, бидејќи чистата животна средина главно се смета за луксуз. А, екстремната сиромаштија ги влошува другите глобални проблеми, вклучувајќи го и прашањето што произлегува од миграцијата. Треба ли политиката на ЕУ да ја отежни индустријализацијата на Африка?
Треба да се запрашаме и дали е веродостојно ветувањето пониски тарифи во замена за зелена енергија. Еднаш штом ќе бидат во сила протекционистичките мерки, ќе биде тешко да се поништат. ЕУ би собирала приходи од царината по таа основа, а домашната индустрија на ЕУ на некој начин ќе добива трговска заштита. Каква било повторна класификација на увозот врз основа на „зеленото“ бара прекугранична истрага и царинење преку повеќе нивоа на бирократија. Таквите промени нема да биде лесно да се постигнат, особено во ера што е сè повеќе заљубена во трговските ограничувања.
Секако дека точниот одговор не е да не се прави ништо. Наместо тоа, ЕУ би требало да се стави во позиција во која маргиналните промени на сопствените испораки со енергија вклучуваат помалку, а не повеќе јаглен. Нуклеарната енергија може да биде примарно средство за постигнување на таа цел, но самата цел е поважна од методите. Движењето на ЕУ кон намалување на употребата на јаглен не е само нешто посакувано само по себе, туку во иднина би ги променило и политиките на ЕУ, вклучувајќи го и данокот на јаглен, без разлика дали е повеќе или помалку ефективен.
Во меѓувреме, најверојатното сценарио ќе се одигра само по себе: ЕУ ќе се заврти, ќе се препушти на протекционизмот и ќе се чувствува задоволно од себе, а сето тоа ќе биде на сметка на нашата планета.
