.webp){kind=icon}
Битката против растот на цените е долга малку повеќе од една година, а централните банки треба да се подготват за следниот голем предизвик: да им служат на своите земји во свет дефиниран со долгорочна конкуренција меѓу САД и Кина. Централните банкари ќе бидат неполетни учесници во Студената војна - поудобно им е да тежнеат да ја турнат инфлацијата назад до посакуваната цел и да се окупираат со насоки за каматните стапки отколку да учествуваат во одбраната од стратешките противници.
За жал, тие ќе го немаат луксузот да седат на клупата во текот на оваа битка.
Денешната нова економска ера претставува огромен предизвик за монетарните власти кои се борат со последиците од огромниот стимул вбризган во финансискиот систем во првите денови на пандемијата. Ова ќе бара не само регулирање на раѓањето и смртта на деловните циклуси преку цените на задолжување, туку и предвидување на долгорочните последици од прекинатите линии на снабдување и намалениот фонд на работна сила на светско ниво. Централните банкари ќе мора да се навикнат да ги усогласуваат своите ставови уште поблиску со другите делови на владите, особено со играчите во сферата на фискалната политика, додека ја одржуваат својата високо ценета независност. Тоа е тешка задача, но не и невозможна мисија.
Ова беше главната пораката од скорешното обраќање на претседателката на Европската централна банка (ЕЦБ), Кристин Лагард, пред Советот за надворешни работи во Њујорк. „Сведоци сме на фрагментација на глобалната економија во конкурентни блокови, при што секој блок се обидува да привлече што е можно поголем дел од остатокот од светот кон своите стратешки интереси и заеднички вредности“, рече таа. „Сето ова може да има далекусежни импликации во многу домени на стратегиското одлучување“, додаде Лагард. Иако ова звучи и изгледа премногу очигледно, сепак централните банкари не секој ден се вклучуваат во меѓународната политика. Всушност, тие мразат да го прават тоа дури и дома.
Bloomberg
Забелешките на Лагард се повик за оружје и таа може да биде вистинската личност во вистинско време. Бидејќи ја надгледува еврозоната, ЕЦБ по својата природа е транснационално тело. Искуството на Лагард како министерка за финансии на Франција за време на глобалната финансиска криза од 2007 до 2009 година и последователното управување со Меѓународниот монетарен фонд уште повеќе додаваат на значење на нејзиниот статус. Колку побрзо централните банки почнат да го ценат променливиот терен што го опиша Лагард, толку полесна ќе биде транзицијата. Размислете за тоа сега, вели таа. Не кога блоковите веќе се замрзнати.
Добрата вест е дека има бројни примери на централни банки кои преживеале откако се усогласиле со националните интереси во време на криза. Добри примери наоѓаме во Азија. Владините гранки тесно соработуваа и, иако по ваквите епизоди следеа тврдења за ерозија на независноста, тоа не беше крај на светот - ниту за банкарите, ниту за политичарите. Се истакнуваат авантурите на индонезиската влада во монетизацијата на долгот за време на Ковид-19. Директното финансирање на државните буџети од централните банки долго време се сметаше за табу. Сепак, министерот за финансии Шри Мулјани Индравати и гувернерот на банката на Индонезија, Пери Варџијо го постигнаа токму тоа, со неизбежни критики за жртвување на автономијата. Сепак, не се појави ниту еден учесник на пазарот на обврзници кој би ја казнил Џакарта. Поттикната од релативно благиот одговор, земјата усвои закон во декември со кој се дозволува идното користење на портфолиото на централната банка доколку околностите го налагаат тоа.
Ова не се случува само на пазарите во развој, каде што институционалните регулативи понекогаш се проблематични. Како академик и гувернер на Федералните резерви, Бен Бернанке постојано ја повикуваше Банката на Јапонија и владата да работат заедно за да ја стимулираат економијата и да ја елиминираат дефлацијата. Вонредните случаи и долгорочните национални интереси бараат агресивна акција, нагласи тој. Во еден труд од 1999 година, Бернанке се осврнува на Новиот договор од 1930-тите и наведува дека „време е за решителност како онаа на Рузвелт“.
Оваа идеја не е баш повик за здружување на силите, туку повеќе признание дека клучните национални агенции можат подобро да се надополнуваат една со друга. Звучи одлично во теорија, но јавноста може да го доживее ова на погрешен начин. Дури во 2013 година, починатиот јапонски премиер Шинзо Абе, кој лебдеше по драматичното враќање на власт, успеа да ги натера Банката на Јапонија и Министерството за финансии да постигнат договор. Критичарите на договорот тврдеа дека е нарушена независноста на банката. Од друга страна, доколку централната банка не се согласеше, Абе веројатно уште повеќе ќе ги принудеше да бидат само уште една гранка на администрацијата. Политиката - и потребите на државата - во моментот работеа против Банката на Јапонија. Идејата дека различните линии на политиката се дополнуваат, а не се натпреваруваат, исто така, ја засени работата на контролниот панел на Резервната банка на Австралија (RBA), кој ги објави своите препораки во четвртокот.
Да биде јасно, Лагард не размислува да ја стави монетарната политика под јурисдикција на Министерството за одбрана или на претседателската палата. „Ако геополитиката води до фрагментација на глобалната економија во конкурентни блокови, тоа бара поголема кохезија на политиките“, рече таа. „Без да ја доведуваме во прашање независноста, треба да ја препознаеме меѓузависноста меѓу политиките и како секоја од нив најдобро може да ја постигне својата цел ако е усогласена со стратешка цел“, додаде таа.
Време е финансиската дипломатија да биде повикана од чекалната. Во текот на децениите кои ги поминав како новинар во Вашингтон, Лондон, Токио и Југоисточна Азија, често ме изненади колку малку типови од надворешната политика ги инкорпорираат пазарите и монетарните влогови во своето размислување. Експертите за макроекономија имаат тенденција да го префрлат проучувањето за управувањето со државата на други. Тие припаѓаат заедно.
Depositphotos
Начинот на кој ФЕД во повеќе наврати ја прифаќаше својата улога како светска централна банка преку своп линиите е пример. Иако ФЕД се противи на идејата да има улога во надворешната политика, ниту еден американски непријател не доби своп линија за време на пандемијата или сагата околу колапсот на „Кредит Суис“. Во наведените настани, повеќето (ако не и сите) приматели беа формални сојузници или блиски партнери. Кина изгради сопствена мрежа на линии за размена и делуваше како доверител на неколку земји во развој. Мислите дека тие долгови се бесплатни?
Повеќето централни банки имаат барем одреден степен на независност, но не можат да си дозволат да бидат премногу пуритански во врска со тоа. Автономијата често доаѓа со предупредувања или има градации. Независноста на ЕЦБ е вградена во договорот, но еврото што го надгледува само по себе е кулминација на широк политички проект. Централните банки живеат во политички свет, имаат тенденција да ги добиваат своите мандати од политичката класа, па дури и најтехнократските одлуки имаат последици за стотици милиони, ако не и милијарди луѓе. Па, ајде да го прифатиме овој свет што се појавува, скициран од Лагард. Политиката е веќе таму.
