.webp){kind=icon}
Инвеститорите ја „казнуваат“ слабата фискална дисциплина со повисок очекуван принос на државните обврзници и тоа може да се смета за грешка на политиката. Но што ако приносот е под влијание на нешто над кое немате контрола? Тоа всушност се случи на крајот на февруари 2022 година, кога Полска, поради географската близина со Русија и со Украина, „заслужи“ поголем принос поради поголем ризик. Историски гледано, поради повисокиот кредитен рејтинг, но и посилната економија, приносот на полската обврзница беше помал отколку на хрватската. Но, покрај споменатото геополитичко влијание, дополнителна улога во повисокиот принос имаше и претходната полска влада, која влезе во конфликт со Европската комисија и со тоа остана без пристап до 60 милијарди евра од фондовите на ЕУ.
Влијание на (гео)политички настани на распонот на обврзниците
Кога станува збор за Полска, графиконот покажува промена во насоката по неодамнешното позитивно влијание на политиката. Имено, со промената на власта, инвеститорите очекуваат враќање на Полска под крилото на ЕУ, а тоа го наградија со намалување на распонот во однос на реперот. Во согласност со движењето на приносот се движи и цената на заштитата од неплаќање камата или купони, т.н. ЦДС. Интересно е што Хрватска има поскапа премија за осигурување од Полска, иако има помал распон во однос на реперот. Сепак, тоа можеме да им го припишеме на неликвидноста на пазарот и обемот на самите обврзници, со оглед на тоа што Полска е многу поголема земја.
Еден од најдобрите примери за влијанието на геостратегиските и геополитичките одлуки е влезот на Хрватска во еврозоната и во шенген-зоната. Приносот на обврзниците не падна кога Хрватска официјално влезе во тие две групи, туку кога инвеститорите оценија дека тоа всушност ќе се случи. Откако претставниците на Европскиот парламент го потврдија влезот во еврозоната во средината на 2022 година, распонот падна, што се одрази на пониско ниво на ризик, со оглед на тоа што се сметаше дека тоа ќе го елиминира валутниот ризик, но и дека ЕЦБ ќе да може да купува хрватски обврзници во иднина. Уште еден клучен пад на распонот се случи кога беше потврден и изгласан влезот во шенген-зоната, што е дополнителна потврда за тоа колку геополитиката може да влијае на приносот.
Вреди да се спомене еден спротивен пример кога се зголеми распонот, а тоа се случи неодамна, кога премиерот на Португалија поднесе оставка поради корупциски скандали. Пазарот реагираше поради идните неизвесни предвремени избори. А зошто воопшто ги спомнуваме Полска и Португалија? Слични фискални показатели, периферија се на ЕУ, имаат сличен кредитен рејтинг - сето тоа се заеднички карактеристики со Хрватска. Затоа, приносите на обврзниците исто така треба да се движат во слична насока. Сепак, гледаме дека, освен состојбата во економијата, некои непредвидени настани може да го променат погледот на инвеститорите за ризичноста на земјата.
Цена на осигурителните премии за заштита од неплаќање на купоните (англ. Credit Default Swaps)/Извор: Блумберг
Со оглед на тоа што живееме во време на постојани геополитички превирања, очекувам во наредните месеци да видиме зголемена нестабилност на државните обврзници, но со тренд на пониски приноси отколку што видовме во последните две години, доколку инфлацијата не изненади нагоре.
