.webp){kind=icon}
Со оглед на тоа што американската економија продолжува да ја избегнува рецесијата, Федералните резерви (Фед) се чини дека не брзаат да ги намалат каматните стапки. Но, со оглед на тоа што европските економии покажуваат загрижувачки знаци на замор од монетарното затегнување, тоа е луксуз што Европската централна банка (ЕЦБ) и Банката на Англија (БоЕ) го немаат. Тие не треба да чекаат Фед да го направи првиот потег.
САД се опуштени со беспрекорна дезинфлација и ненадеен раст во четвртиот квартал. Извештајот за падот на платите во јануари го продолжи овој тренд. Индексот S&P 500 ги тестира највисоките нивоа на сите времиња, па не е ни чудо што индексот на доларот зајакна за три отсто оваа година. Приносите на американското министерство за финансии се зголемија за околу 20 базични поени низ кривата оваа година, па дури и ако првото намалување на стапката не е работа во првиот квартал, тоа веројатно ќе се случи пред летото. Реалните стапки, по приспособувањето на инфлацијата, се движат меѓу два и три отсто, што е многу рестриктивно. Тоа значи дека се потребни 75 базични поени за намалување само за да се врати официјалната каматна стапка на САД на неутрална вредност.
За американската економија има некои загрижувачки знаци. Несреќите на Њуjорк покажуваат дека последователните потреси од циклусот на острото затегнување на каматните стапки сè уште се чувствуваат во банкарскиот сектор. Банката на федералните резерви води постојана битка со одржувањето соодветна ликвидност, бидејќи ја затвора програмата за финансирање во рокот на банката, по минатогодишниот колапс на банката „Силикон валеј“. Оваа година треба да се издаде огромен износ на државниот долг, што може да бара намалување на месечната програма за квантитативно затегнување од 95 милијарди долари. Претседателот на Банката на федералните резерви, Џером Пауел, ги држи отворени своите опции, објаснувајќи во 60 минути на Си-би-ес дека иако нема потреба да се отфрли кратење во март, тоа не е базичниот случај на американската централна банка.
Bloomberg Mercury
Во Германија, најголемата европска економија, бруто-домашниот производ се намали за 0,3 отсто минатата година, земја со најлошо работење на Групата седум. Се чини дека ќе биде полошо, бидејќи во декември индустриското производство се намали седми месец по ред, заклучно со декември. Втората по големина европска економија, Франција, не е во подобра состојба, бидејќи нејзиниот производствен сектор уште повеќе запаѓа во рецесија.
Зигфрид Русвурм, шефот на главното германско деловно лоби БДИ (BDI), оваа недела не упати тупаници во написот на „Фајненшл тајмс“, кога ги означи енергетските политики на неговата влада премногу догматски и „апсолутно токсични“. Знаците за предупредување се зголемуваат со тоа што францускиот технолошки гигант „Атос“ не успева во напорите да го рефинансира својот голем куп долгови и германските комерцијални недвижности, кои се во страшна состојба. Анкетата на ЕЦБ за банкарски заеми во јануари покажа дека побарувачката за заеми од фирмите и домаќинствата продолжува значително да се намалува. Тесната понуда на пари во еврозоната во 2023 година се намали со темпо од 8,5 отсто. Позитивните реални стапки се големо финансиско ограничување.
Сепак, каде е чувството за итност од креаторите на политиките? На прес-конференциите на ЕЦБ и БоЕ дојде до непријатно признание дека стапките веројатно го достигнале врвот, но и до речиси никаква љубопитност за тоа какви опасности демнат над економскиот хоризонт. Претседателката на ЕЦБ, Кристин Лагард, изјави дека до летоска сè поверојатно е намалувања на стапките. Но влијателната членка на Извршниот одбор, Изабел Шнабел, пак предупреди во вторникот за повторното разгорување на инфлацијата.
И сликата во Обединетото Кралство не е поубава, со сè уште непостоен раст. Сепак, двајца членови на Комитетот за монетарна политика на БоE всушност гласаа за уште едно зголемување на каматните стапки на 1 февруари. Главниот економист Хју Пил рече дека е прерано да се зборува за намалување на стапките, но дека тие можеби се можни како „наша награда за економијата“ доколку инфлацијата дополнително забави. Парламентарната комисија за избор на Министерството за финансии во вторникот ја нарече активната програма на БоE најагресивна од која било голема централна банка, велејќи дека е „скок во темнината“ што бара повнимателна анализа.
Гувернерот Ендрју Бејли на прес-конференцијата на БоE минатата недела забележа дека околу 30 отсто од ефектите од зголемувањето на каматите допрва треба да поминат во економијата, главно бидејќи хипотекарните заемодавци ги спречија потенцијалните намалувања нудејќи зделки со пониски цени. Сепак, со зголемувањето на приносите на петгодишните приноси за околу 20 базични поени оваа година, неколку големи даватели на станбени кредити ги зголемија своите каматни стапки. Погрешно е да се верува дека самодовербата за влијанието на построгата политика практично испарува.
Bloomberg Mercury
Членката на Mонетарниот комитет на БоЕ, Свати Дингра, единствената креаторка на монетарната политика на која било голема централна банка што гласаше за намалување на каматните стапки оваа година, во напис на „Фајненшл тајмс“ во вторникот предупреди на „длабок“ удар врз економијата на Обединетото Кралство, бидејќи надолните ризици може да се потценат. Таа истакна дека нивоата на потрошувачка се 5,9 отсто под нивоата пред пандемијата, при што падот на продажбата на мало во декември од 3,3 отсто обезбедува „доста убедливи“ докази за слабост.
Поранешниот гувернер на БоE, Мервин Кинг, во јулскиот поткаст на „Блумберг“ со Мерин Сомерсет Веб, рече дека централните банки прават голема грешка со тоа што се потпираат на „неокејнзијанската“ рамка за целење на инфлацијата. Тие се фатени во јамка, верувајќи дека очекувањата за инфлација се водени од нивниот сопствен фокус на магичното ниво од два отсто. Но, како што истакна Кинг, „инфлацијата е пад (или пораст) на вредноста на парите. Така, би помислиле дека количеството на пари што го печатат централните банки ќе има врска со инфлацијата“.
Огромниот стимул на пандемијата, усогласен со порастот на понудата на пари, доведе до стравувања на централната банка од спиралата на цените на платите што ги намалува инфлациските очекувања. Тоа не се случи бидејќи сите мерила за плати и инфлација побрзо паѓаат надолу отколку кога растеа - како што истакна членот на ЕЦБ Марио Сентено. Мерките за понудата на пари исто така значително се променија, но, сепак, ретко се споменуваат во прегледите на монетарната политика.
Групната мисла на централната банка навестува мрачно враќање во борбата против дефлацијата доколку финансиските услови останат толку тесни. Воената поговорка дека претходното планирање и подготовка ги спречуваат лошите перформанси е релевантна овде. Банката на федералните резерви може сама да го избере моментот кога да го олабави монетарното затегнување. Но Европа треба да го изгради својот пат и да ги намали стапките пред економската криза.
