Ќе станат ли стабилните коини новата светска валута, а каде е Македонија?

Финансискиот свет моментално доживува голема трансформација. Новата генерација дигитални средства – стабилните коини (англ. stablecoins) – сè повеќе се наметнуваат како значајна алатка во модерниот банкарски и финансиски систем. Овој вид на криптовалути се издава од приватни компании или финансиски институции, кои мора да одржуваат резерви во готовина или безбедна актива, како државни обврзници, за да обезбедат секој токен да биде покриен „еден спрема еден“ со вистинска вредност.

За разлика од нестабилните криптовалути како биткоинот, чија вредност има големи осцилации, стабилните коини ја одржуваат вредноста најчесто врз основа на стабилни национални валути, главно американски долари.

„Стабилните коини имаат една своја карактеристика, а тоа е дека се врзани за определена валута“, објаснува Александар Тасевски, коосновач на криптоклубот „Крипто хаус“. „Најчесто тоа е доларот, меѓутоа постојат и други стабилни коини што теоретски би можеле да бидат врзани со евро, рубли, па дури и со македонски денар. За разлика од биткоинот или етереумот, кои имаат големи осцилации во вредноста, стабилните коини ја елиминираат таа волатилност“.

Александар Тасевски Приватна архива

Привлечноста на стабилните коини лежи во нивната практична употреба. Тие можат да се користат на глобално ниво за моментални трансакции, за чување средства и за брз трансфер на вредност без разлика на временската зона или работните часови. 

„Со стабилните коини може да се плаќа кога било и каде било во светот, 24 часа на ден, седум дена во неделата“, објаснува Тасевски. „Стандардните банкарски плаќања бараат многу повеќе време и имаат повисоки трошоци, додека стабилните коини нудат поголема брзина и сигурност“.

Американската регулација ги отвора вратите 

Со овие придобивки доаѓа и регулаторниот предизвик. Во јули годинава Конгресот на САД го усвои т.н. Џиниус акт (GENIUS Act) – закон што поставува прецизни правила за издавање и користење стабилни коини. Според него, само лиценцирани банки и финансиски институции смеат да издаваат вакви токени, со целосна покриеност во ликвидни средства како готовина и државни обврзници. Ова ја зголемува довербата на пазарот и ја намалува можноста за финансиски злоупотреби.

„Овој закон е голем чекор за институционалниот влез на банките и финансискиот сектор на криптопазарот“, вели Тасевски. „Позитивно е што тоа ќе донесе огромен интерес за индустријата, но, од друга страна, американскиот Џиниус акт предвидува стабилните коини да бидат поддржани исклучиво во долари и американски финансиски инструменти. Тоа им дава предност на САД, па останува да се види како ќе го прифати тоа остатокот од светот“.

Американските банки веќе се приспособуваат на новата реалност. „ЏП Морган“ (ЈPMorgan Chase) е пионер во ова поле со својот ЏПМ коин (JPM Coin), кој од 2019 година се користи за институционални трансакции со дневен обем од околу милијарда долари, а во 2025 година банката започна да развива и нов депозитен токен за корпоративни порамнувања на блокчејн-инфраструктура, 24 часа, седум дена во неделата. Банката на Америка (Bank of America) спроведува пилот-програми за сопствен стабилен коин, кој би бил третиран како депозит со државна заштита и резерви 1:1, со цел да се намалат трошоците и времето на финансиските трансакции, додека „Ситигруп“ (Citigroup) преку својата платформа СТС (Citi Token Services) ја истражува употребата на коините за корпоративни клиенти и се приклучува на конзорциуми за развој на интероперабилни дигитални долари. „Велс Фарго“ (Wells Fargo) спроведува тестови со приватен блокчејн за дигитален кеш, со фокус на прекугранични плаќања и побрзи порамнувања од традиционалните канали СВИФТ (SWIFT), а и „Голдман Сакс“ (Goldman Sachs) и „Морган Стенли“ (Morgan Stanley) разгледуваат сопствени решенија за стабилни коини, иако сè уште без официјално лансирање.

Главната цел на овие иницијативи е да се комбинираат предностите на блокчејн-технологијата со довербата и регулаторната усогласеност на традиционалните банки. 

Тасевски го посочува фактот дека дури и големи корпорации како „Амазон“ (Amazon) и „Волмарт“ (Wallmart) разгледуваат можност за лансирање сопствени коини, со поддршка во долари или хартии од вредност. „Се наоѓаме во момент кога или банките ќе се качат на криптовозот што веќе пристигна или ќе останат надвор од приказната“, додава тој. 

Стабилните коини како мотор на новата финансиска револуција

Стабилните коини имаат потенцијал целосно да ја дигитализираат банкарската индустрија. Тие овозможуваат токенизација на депозитите, со што средствата што клиентите ги имаат во банките стануваат моментално ликвидни и подготвени за трансфер или инвестиции. Тоа отвора можност за нови финансиски производи, како автоматизирани исплати на плати, дивиденди или камати директно преку стабилни коини, како и токенизирани кредитни линии што би се реализирале веднаш, без класичните административни и технолошки ограничувања.

Depositphotos

Регулаторно одобрената токенизирана готовина би можела да ја поедностави и редефинира меѓународната трговија, правејќи ги трансакциите меѓу компании од различни земји моментални и сигурни, без сложени меѓубанкарски трансфери. За банките, стабилните коини претставуваат нови бизнис-можности – сопствени дигитални токени за корпоративни и индивидуални клиенти, кои би го намалиле потпирањето на мрежи како „Виза“ (Visa) и „Мастеркард“ (Mastercard), намалувајќи ги трошоците и зголемувајќи ја ефикасноста.

Доверба и заштита на корисниците

Регулацијата не само што им овозможува на институциите безбедно да влезат во криптопросторот туку и ја зајакнува довербата на крајните корисници. Тасевски објаснува дека тоа е особено важно за оние што се скептични кон дигиталните средства: „Секоја регулација што им носи транспарентност и поддршка на стабилните коини со реални средства го намалува ризикот за корисниците. Истовремено, им дава сигурност дека нивните средства се заштитени“.

На пример, новата легислатива во САД предвидува лиценцирање на сите компании што издаваат стабилни коини. Тоа значи дека само институции што ги исполнуваат строгите критериуми за капитал, управување со ризик и усогласеност со финансиските прописи можат легално да оперираат, што ја намалува можноста за измами или несигурни шеми. Дополнително, Џиниус акт ги интегрира барањата за AML (Anti‑Money Laundering) и KJC (Know Your Customer), преку кои се гарантира дека средствата не се користат за перење пари, финансирање тероризам или други нелегални активности.

Со ваквата рамка, корисниците добиваат поголема транспарентност, правна заштита и сигурност дека нивните средства се поткрепени со реални резерви, што претставува голем чекор кон стабилност и доверба во дигиталните финансии.

Пазарот веќе реагира на овие промени. На денот кога претседателот Трамп го потпиша Џиниус акт, акциите на „Виза“ и „Мастеркард“ паднаа за приближно пет отсто, додека „Пејпал“ (PayPal) забележа пад од околу 3-4 отсто. 

Depositphotos

„Очигледно е дека класичните финансиски оператори гледаат дека со стабилните коини губат дел од пазарот“, истакнува Тасевски. „Можеби зборот ‘закана’ е тежок, но дефинитивно станува збор за промена на рамнотежата во финансиската индустрија“.

Потенцијалот на стабилните коини е огромен. Тие можат да станат дигитален кеш, универзално средство за плаќање што функционира без ограничувањата на традиционалните системи. „Дефинитивно, дигиталниот кеш е иднината на финансискиот систем“, вели Тасевски. „Сите ние ќе мораме да се навикнеме на новиот начин на плаќање и управување со средства“.

Иако стабилните коини носат ризици, од некоректни партнери до можни пазарни турбуленции, тие не се ништо поинакви од класичниот финансиски свет. „Како што и банки можат да пропаднат, така и стабилни коини можат да пропаднат“, нагласува Тасевски. „Затоа секој корисник треба да направи сопствена процена и да биде информиран. Но токму ваквата регулатива, каква што сега постои во САД, е голем чекор напред за сигурноста на пазарот“.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар