.webp){kind=icon}
Нафтената криза ја погодува економијата како голем бран што се удира врз брегот. Последиците се моментални и драматични. Но, кога станува збор за струјата, се случува друг вид шок. Тој е сличен на доаѓањето на плимата која расте бавно и немилосрдно додека не го поплави просторот пред себе.
Оваа разлика можеби најдобро илустрира зошто носителите на одлуки и инвеститорите се фокусираат на нафтата и имаат тенденција да ја запоставуваат електричната енергија. Ова е, се разбира, голема грешка бидејќи доаѓа нова голема неволја со цените на струјата, слична на онаа со која Европа веќе се соочи кон крајот на минатата година.
Речиси незабележано, цените на фјучерсите за крајот на 2022 година и особено за 2023 година значително поскапеа во последните неколку недели, најавувајќи нов раст на цените на електрична енергија. Во некои случаи, фјучерсите достигнаа рекордни нивоа со раст на цените за околу 40 проценти во последните два месеци од оваа година.
Цените на струјата скокнаа во декември, а потоа накратко кон крајот на февруари. Оттогаш имаше и надолен тренд, но тоа може да води и до погрешни заклучоци. Во мај, релевантниот германски едногодишен фјучерс договор во просек изнесуваше 222 евра за мегават-час, што е највисок месечен просек досега. На пример, лани во декември изнесуваше 207 евра, а пред 2021 година највисокото ниво на месечен просек за овој вид договор беше постигнато во јули 2008 година кога изнесуваше 83 евра.
Војната во Украина, развојот на настаните со природниот гас и јагленот се главните двигатели на ваквите движења на цените. Сè е влошено поради ниското производство на електрична енергија од француските нуклеарни централи. Таму државната компанија „Електрисит де Франс“ објави дека во 2022 година ќе произведува помалку од 300 терават-часови или 30 отсто помалку електрична енергија од пред десет години.
Европските компании купуваат струја со месеци однапред по големопродажни цени за да ги утврдат цените за своите потрошувачи. Тоа значи дека сегашниот пораст на цените на фјучерсите значи значителен пораст на цените за потрошувачите следната година. Растот би можел да биде сличен на минатата есен.
Тој раст може повторно да ги принуди владите да потрошат милијарди долари за да го намалат тоа влијание преку субвенции или даночни промени. Проблемот е што цените на струјата сега ќе бидат нов стрес на и онака опасно погодениот животен стандард со зголемени животни трошоци. Тоа значи и нови неволји за централните банки, пред се за Европската централна банка (ЕЦБ), кои веќе водат битка со високата инфлација.
Како и во Германија, трендовите се слични и во другите земји. Во јануари, мегават-час во фјучерс договор во Франција беше 130 евра, сега повеќе од 300 евра.
Кога пазарот на електрична енергија ќе го покаже своето вистинско лице пред крајните потрошувачи на крајот на оваа или почетокот на следната година, многу семејства и претприемачи ќе се најдат во тешка или уште полошо, безизлезна ситуација.
