.webp){kind=icon}
Од почетокот на руската инвазија на Украина, Европа и нејзините сојузници бараат начини да ги ограничат приходите кои Москва ги остварува од фосилните горива без да наметнуваат повисоки трошоци за енергија на сопствените граѓани. Најновиот план е забрана за користење на пристаништата на Европската унија за реекспорт на течен природен гас.
Рускиот производител „Новатек“ се потпира на постојки во ЕУ за пренос на гориво од Арктикот. Иако затворањето на пристапот за компанијата нема да спречи товарот да стигне до Европа – каде што увозот на ЛНГ од Русија всушност се зголеми по војната – ќе го отежне нивното испраќање понатаму, во трети земји во Азија, што потенцијално ќе ги налути клучните купувачи како Кина или Индија.
Креаторите на политиката на ЕУ дебатираат за овој потег како дел од нивниот 14-ти пакет санкции против Русија. Иако не е директна забрана, тоа ќе биде првпат Европа да преземе конкретни мерки против рускиот ЛНГ.
Доколку биде одобрена, мерката може да доведе до тоа уште повеќе руско гориво да циркулира во Европа. Тоа, исто така, најверојатно ќе предизвика договорни предизвици за европските логистички компании и политичка реакција од другите земји што купуваат гас.
Што точно ќе се санкционира?
За да се оптимизираат трошоците за испорака, проектот „Јамал“ со седиште во Арктикот – управуван од „Новатек“ – се потпира на пристаништата Зеебриж во Белгија и Монтоар во Франција за пренос на товарот од своите 15 бродови кои можат да се движат низ мраз на конвенционални танкери. Вообичаено, бродот што пристигнува се истоварува на терминалот и стандардниот носач на ЛНГ се натоварува приближно во исто време. Според забраната, тоа повеќе нема да биде возможно.
За „Јамал“, застанувањата се неопходни за да им се овозможи на високо специјализираните бродови да се вратат во арктичкиот предел, каде што условите се премногу тешки за обичните. Податоците за следење на бродови покажуваат дека до осум руски товари се претоваруваат во Европа во некои месеци, иако бројот варира и значително се намалува во текот на летото и есента, кога на северниот морски пат преку Арктикот има помалку мраз и моќен е побрз пристап до Кина.
Bloomberg Mercury
Што ќе значи ова за европските набавки на ЛНГ?
Увозот на руски ЛНГ во ЕУ минатата година изнесуваше 14,4 милиони тони, според консултантот „Енерџи Аспектс“. Претоварите, каде што се пренесува гориво, изнесуваат 2 милиони тони. Веројатното сценарио е забраната да резултира со останување на дополнителните количини во блокот, каде што рускиот ЛНГ веќе има удел од околу 13 отсто.
На пример, „Новатек“ би можел да истовари товари за Азија во Европа и да користи замена на локации, изјави Џејмс Вадел, шеф за европски гас во „Енерџи Аспектс“. Ова значи дека би набавувал гас од друго место за да ги снабдува азиските клиенти.
Како резултат на тоа, тоа „ќе отвори простор европските влади да бидат обвинети дека го зголемуваат снабдувањето со руски ЛНГ додека тврдат дека се обидуваат да го минимизираат“, рече Вадел.
Ќе настрада ли руското производство на ЛНГ?
Санкциите дополнително ќе ја комплицираат поморската логистика за Русија и ќе ги принудат специјализираните бродови да патуваат на подолги рути. Глобалните флоти веќе го избегнуваат Црвеното Море по нападите на јеменските Хути, што предизвикува пренасочување на патувањата низ Африка. Пренесувањето на товарот на „Јамал“ директно во Азија ќе ги зголеми трошоците за испорака и логистика, според „Енерџи Аспектс“, а исто така ќе ги врзе мразокршачите на подолги временски периоди.
Русија има некои алтернативи: да врши трансфер од брод на брод во близина на нејзиниот северен град Мурманск, што може да го искористи за ослободување на бродовите. Може да го користи и северниот морски пат во текот на летото кога мразот се топи и разни бродови можат да пристапат таму.
Доколку пропаднат алтернативните договори за превоз, извозот на руски ЛНГ може да се намали. Но, земјата беше доста снаодлива во заобиколувањето на западните нафтени санкции.
Што ќе значи забраната за азиските купувачи?
Според „Енерџи Аспектс“, рускиот извоз на ЛНГ кон азиските купувачи може да се намали или да поскапи поради повисоките транспортни трошоци.
Во екстремно сценарио, „доколку ’Новатек‘ не може да ја реконфигурира својата логистика и рускиот извоз на ЛНГ биде затворен, Европа ќе го наруши договорот за снабдување на Русија со Кина за 3 милиони тони годишно, што може да предизвика политичка реакција од Кина“, рече Вадел.
Потпирањето на северниот поморски пат или претоварувањето во Мурманск, исто така, ќе зависи од мразот, префрлајќи ги испораките во Азија во втората половина на секоја календарска година, додаде тој.
Како тоа би влијаело на европските компании?
Европските компании како што се германската државна „Секјуринг Енерџи“ (Securing Energy for Europe GmbH), „Шел“ (Shell Plc) и „Тотал Енерџис“ (TotalEnergies SE) се потпираат на претовар во Зеебриж и Монтоар за товари на „Јамал“, покажува базата со податоци на договорите објавена од глобалната групација увозници.
Тие договори нема да истечат до 2038 и 2041 година, потенцијално отворајќи ја вратата за известувања за виша сила или спорови за договори доколку реекспортот биде забранет.
На „Секјуринг Енерџи“, на пример, му требаат количини од „Јамал“ претоварени во Зеебриж за да го исполни својот долгорочен договор со индиската „Гаил“ (GAIL Ltd). Шефот на германската компанија изјави за „Блумберг“ претходно оваа година дека резервите на „Јамал“ би можеле да останат на континентот доколку бидат логистички поевтини додека го снабдуваат „Гаил“ (GAIL) од други извори. „Секјуринг Енерџи“ соопшти дека го следи развојот на настаните и одби детално да коментира за потенцијалното влијание на пакетот санкции.
Ќе има ли други губитници?
Еден од најголемите губитници може да биде „Флуксис“ (Fluxys SA), која управува со терминалот Зеебриж. Компанијата изгради наменски резервоар за складирање врз основа на 20-годишен договор со „Јамал“.
Терминалот може да прогласи виша сила во случај на санкции за реекспорт или да се соочи со казни до 1 милијарда евра (1,1 милијарда долари) доколку не може да обезбеди услуга на „Јамал“ за остатокот од договорот, покажуваат пазарните процени. Портпаролот на „Флуксис“ рече дека не е јасно што точно ќе биде опфатено со санкциите, па затоа е невозможно да се процени точното влијание.
